Manatın ucuzlaşması güclənəcək, amma kəskin devalvasiya olmayacaq – ekspertlər

Ekspertlərin proqnozlaşdırdığı kimi, ilin sonu üçün manata təzyiqlər artacaq və o, ucuzlaşacaq.

Turan-ın məlumatına görə, dolların bahalanması 19 oktyabrda 1USD/1,5969AZN-dan başlayıb və 8 noyabrda 1 dollar 1,6686 manat olub.  

İlin sonunun yaxınlaşması ilə ARDNF-nin dövlət büdcəsinə transfert öhdəlikləri də başa çatır.

Ekspertlərin fikrincə, valyutaya aylıq tələbat 1-1,5 mlrd dollardır. Sentyabrda dollara tələbat $1 mlrd 321 mln 57 min təşkil edib. Ona görə ilin sonunadək tələbatı ödəmək üçün daha 2-2,5 mlrd dollar lazımdır.

AMB-nin valyuta ehtiyacları oktyabrda 127 mln dollar azalaraq, $4 mlrd 5 mln 500 min olub.

ARDNF isə oktyabrda hərraclarda $371 mln satıb.

Beləliklə, hökumətin iki yolu qalır – kəskin devalvasiya və ya hərrac üçün əlavə valyuta mənbəyi.

Ekspertlər hesab edir ki, fors-major vəziyyəti olmasa, hökumət kəskin devalvasiyaya getməyəcək.

Məsələn, Natiq Cəfərlinin fikrincə, kəskin devalvasiya bank sektorunu dağıdar.

«AMB yalnız manatın ucuzlaşmasını sürətləndirə bilər. ABŞ Federal Ehtiyat Sisteminin qərarı və Azərbaycanın tərəfdaşı olan ölkələrdə dolların məzənnəsindən çox şey asılı olacaq», deyə o bildirib.

N. Cəfərli hesab edir ki, ilin sonunda dollar 1,80-1,85 manat olacaq.

Samir Əliyev qeyd edib ki, ARDNF-nin ehtiyatında ehtiyat valyuta var və onları hərraca çıxara bilər.

«Hər şey neftin qiymətindən asılı olacaq. Amma hökumət valyutaya tələbatı azaltmaq üçün bir sıra addımlar atıb. 2018-ci ilin yanvarına kimi idxala məhdudiyyət bunların sırasındadır», deyə o bildirib.  

S.Əliyev hesab edir ki, kəskin devalvasiya olmasa da, manatın ucuzlaşması güclənəcək.  Onun fikrincə, bu mənfi tempin səbəbi ARDNF-də daha çox valyuta saxlamaq arzusudur.

Ekspert hesab edir ki, böhran vəziyyətində AMB öz ehtiyatlarından istifadə edə bilər.

Qubad İbadoğlu da hesab edir ki, hökumət kəskin devalvasiyaya getməyəcək, ARDNF və AMB-nin vəsaitlərini xərcləyəcək.

«İstisna olunmur ki, dekabrda dollara tələbat noyabrdakından iki dəfə çox olacaq», deyə o bildirib.     

Neft Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri İlham Şaban hesab edir ki, ARDNF 2016-cı ilin proqnozunu tam yerinə yetirsəydi, manatın ucuzlaşması və ona təzyiq olmayacaqdı.  

O, qeyd edib ki, 9 ayda ARDNF proqnoza 35,1% əməl edib. 2016-cı ildə Fondun xərclər proqnozu 10 mlrd 668,934 mln manatdır. Bu il dövlət büdcəsinə transfertlər 7 mlrd 615 mln manat planlaşdırılıb, bunun yalnız 3 mlrd 260 mln manatı köçürülüb.

«ARDNF daha 2 mlrd dollar köçürməlidir. Amma Fondun öhdəliklərini yerinə yetirmə tempi göstərir ki, ilin sonu üçün proqnoza əməl edilməyəcək. Əgər Fond 2 mlrd dolları köçürsəydi, dollar qıtlığı olmazdı», deyə o bildirib. 

O deyib ki, iqtisadiyyat neft dolları olmadığı üçün geriləyir, hökumət isə bu cür hərəkətlərlə manevr imkanını azaldır.

«Əgər proqnoz 100% icra edilsə və xərclərdən rasional istifadə edilsəydi, iqtisadi artım olardı. Iqtisadi artım isə manata “üzməyə” kömək edir», deyə İ.Şaban bildirib. 71В