Manatın ucuzlaşmasında neft amili

Mərkəzi Bankın qərarı ilə fevralın 21-də ABŞ dollarının rəsmi məzənnəsi 1,05 manat müəyyən edilib. Bu isə 33,86% devalvasiya deməkdir.

AMB-nin bəyanatına görə, qərarda məqsəd milli iqtisadiyyatın şaxələndirilməsinə əlavə stimullar yaratmaq, onun beynəlxalq rəqabət qabiliyyətini və ixrac potensialını daha da gücləndirmək, bu əsasda tədiyə balansının və ölkənin beynəlxalq ödəmə qabiliyyətinin strateji dayanıqlığını təmin etməkdir.

“Milli valyutanın aşağı məzənnəsi ixracı stimullaşdırır" tezisi ölkədə rəqabətqabiliyyətli məhsul istehsal edildikdə özünü doğruldur. Hazırda ölkəmizdə belə rəqabətqabiliyyətli məhsullar istehsal olunmur ki, onların ixracı da artsın. Bu halda manatın belə kəskin devalvasiyası nə iqtisadiyyatı şaxələndirə, nə də yerli istehsalın inkişafını stimullaşdıra bilər, deyə iqtisadçı Azər Mehdiyev bildirir.

Onun fikrincə, Mərkəzi Bank və hökumət dövlət büdcəsinin kəmiyyət parametrlərini inflyasiya gəlirləri hesabına doldurmağa qərar verib.

Mehdiyevin sözlərinə görə, 2015-ci ildə Dövlət Neft Fondundan dövlət büdcəsinə 10 milyard 388 milyon manatın transfer edilməsi nəzərdə tutulub. Büdcə qəbul edilən zamankı kursla bunun üçün təqribən 13 milyard 318 milyon dollar lazım idi. Bu günki kursla isə 9,9 milyard dollar lazım olacaq. Fərq 3,4 milyard dollardır.

 CaspianBarrel Neft Araşdırmaları Mərkəzinin məlumatına görə, devalvasiya yolu ilə hökumət bir neçə vəzifəni birdən həll etmək istəyir: əvvəla, ARDNF-nin xərcləri azalır (Fondun xərcləri manatla, mədaxili dollarla təsdiq edilir). Digər tərəfdən, 2015-ci ilin dövlət büdcəsi neftin barreli 90 dollar hesablanmaqla 1,6 mlrd manat kəsirlə təsdiq edilib. Beynəlxalq agentliklərin proqnozları göstərir ki, bu il neftin orta qiyməti $60-65 ola bilər. Yəni real büdcə kəsiri köhnə məzənnə ilə 3 mlrd dollar olacaqdı. Yeni məzənnə ilə 2 mlrd dollar təşkil edəcək.

Digər tərəfdən, ARDNF-nin 2015-ci ildəki 11 mlrd 813,9 mln manat təsdiq edilib. Əvvəlki məzənnə ilə bu, 15 mlrd 61 mln dollar edirdi. İndiki məzənnə ilə ARDNF-yə 12 mlrd 404 mln dollar tələb olunur. Qənaət 2 mlrd 657 mln dollar təşkil edir. Neft 90 dollar olsa, ARDNF-nin kəsiri 1,57 mlrd manat və 2 mlrd dollar olacaq. İndi isə 1,65 mlrd dollar təşkil edəcək.

 CaspianBarrel hesablayıb ki, neftin orta qiyməti 60 dollar olsa, Fondun büdcə kəsiri 4 mlrd dollar təşkil edəcək. Əgər hökumət devalvasiyaya getməsə idi, büdcə kəsiri 7 mlrd dollara çata bilərdi. Yəni 1 yanvar 2016-cı ilə kimi 37,1 mlrd-dan 30 mlrd-a azalardı.

* 2014-cü ildə Azərbaycanın AÇG-dən gəlirləri 1,1 mlrd dollar azalıb. Manatın məzənnəsini qorumaq AMB ildə 1,5-2 mlrd dollar xərcləyirdi. Ötən dekabrda və bu ilin yanvarında 2,3 mlrd xərcləyib. AMB-nin valyuta ehtiyatları 12 mlrd-dır. Bu xərclərlə o, ilin sonuna kimi qurtarardı. –12В--