Icheri Sheher. Bath complex of the 17th century
Bakı/15.05.19/Turan: Avstriyanın Atelier Erich Pummer GmbH şirkəti Bakıda "Qoşa Qala" divarlarında bərpa işləri həyata keçirir və elə həmin şirkət "İçəri Şəhər" tarix-memarlıq qoruğunun iç tərəfindən 17-ci əsrə aid hamam kompleksini bərpa edir.
"İçəri Şəhər"də adısz hamamı Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun Arxeoloji Ekspedisiyasının əməkdaşları üzə çıxarıb. Ekspedisiyanın rəhbəri İdris Əliyev Turan-a aparılan qazıntılar haqqında danışıb.
- "Qoşa Qala Qapısı"nın sol tərəfində hamam olduğu haqqında məşhur tarixi məlumatlar əsasında araşdırmalara başladıq. Hamamın pis vəziyyətdə olduğunu bilirdik, amma onun üzərində hərbi komendatura yerləşdiyinə görə oraya heç bir kənar şəxs girə bilmirdi. Daha sonra sovet ordusu buranı tərk edib, tezliklə burada milli ordunun komendaturası yerləşib. 2007-ci ildə "İçəri Şəhər" qoruğu yaradılıb. Hərbiçilərdən qoruğa burada zibillə dolu olan təmir quyuları olan çirkli avtomobil qarajı qalıb.
Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu "İçəri Şəhər" qoruğunun rəhbərliyindən Qala daxilində bu hissəni tədqiq etmək xahişi ilə müraciət alıb və mənim rəhbərlik etdiyim Abşeron Arxeoloji Ekspedisiyası işə başlayıb. 2012-ci ildə biz burada qazıntılara başladıq, tədricən nadir orta əsrlər hamam kompleksini üzə çıxardıq. Hamamın mərkəzi günbəzi, bəzi divarları da yarıdağılmış vəziyyətdə idi, amma ümumilikdə hamam yaxşı vəziyyətdə qalmışdı. Yerdə kanalizasiya boruları və zibil quyuları var idi, ərazinin təmizlənməsi və qazıntı işləri 2,5 il davam edib.
Bizim səylərimizlə Bakı və Abşeronun hamam mədəniyyətini tədqiq etməyə imkan verən hamam kompleksi açılıb. Burada suyun necə gətirildiyini, isidildiyini və qarışdırıldığını görmək olar, hamamın içində çimmək üçün zallar, tualet, istirahət yeri var. Qazıntılar zamanı tapdığımız xaçlar və rus ordusu əsgərlərinin paqonlarının fraqmentləri, Şirvanşahların, Bakı Xanlığının, Şamaxı Xanlığının külçələri, sikkələri, soyuq silah, güllələr və top təkəri "İçəri Şəhər" muzeyində saxlanılır. Tapdığımız daş məmulatların təyinatını burada, köhnə hamam qazıntıları zamanı müəyyən edə bildik. Bərpa işi tamamlandıqdan sonra qədim hamam muzeyi yaratmaq olar. Turistlər Bakıda orta əsrlərdə sakinlərin və çətin səyahətdən sonra əsas qapılardan keçib gələn şəhərin qonaqlarının necə çimdiyini görmək üçün içəriyə girəcəklər, deyə İ.Əliyev bildirib.
Avstriya şirkətinin işini qiymətləndirmək xahişinə cavabda İdris Əliyev deyib ki, onlardan 99 faiz razıdır.
Erix Pammer Turan-a bildirib ki, keçmişdə Bakıda Qız Qalası kənardan ağ rəngdə idi, qalın əhəng suvağı ilə örtülü idi. Bu suvağın kiçik fraqmentləri yer altında "İçəri Şəhərdə" hazırda bərpa olunan hamamın iç divarlarında qalıb.
Atelier Erich Pummer GmbH Avstriyalı Erix Pammer tərəfindən 1982-ci ildə yaradılıb. Şirkət Avropa ölkələrində və Azərbaycanda 500-ə yaxın tarixi bina ilə yanaşı, Bakıda Qız Qalasının (2011-2013) və Vyanada Müqəddəs Ştefan kilsəsinin bərpasını həyata keçirib. Vyanada şirkətin Rossatz emalatxanası yerləşir. -0-
Mədəniyyət
-
İqlim dəyişikliyinin təsirləri getdikcə artan bir dünyada, incəsənət gözlənilməz, lakin güclü bir platforma olaraq ortaya çıxaraq ekoloji məsuliyyət barədə məlumatlandırma və müzakirələrə təkan verir. Bu təşəbbüslərdən biri də hazırda Goethe-Institutun dəstəyi ilə Kapellhausda nümayiş olunan “Başqa bir iqlim növü” adlı sərgidir. Bu sərginin zamanlaması təsadüfi deyil və 11-22 noyabr tarixlərində Bakıda keçiriləcək BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransı — COP29 ilə üst-üstə düşür. Sərgi, yerli və beynəlxalq perspektivləri birləşdirərək tamaşaçılara vacib ekoloji məsələlər barədə düşünməyi təklif edir.
-
Şəhərin hərarəti və müasir həyatın səs-küyü arasında, təbiətin də bir səsi olduğunu tez-tez unuduruq. Lakin rəssam Elnarə Nəsirli, "Meşənin Pıçıltısı - Səsin Sehri" adlı son sərgisi ilə təbiətin nəbzini və mesajını bizə xatırlatmaq istəyir. Hazırda "Gazelli Art House"-da nümayiş olunan bu multidisiplinar sərgi izləyiciləri meşənin ürəyinə daha yaxınlaşdırır; hər bir yarpaq xışıltısı, hər bir pıçıltı həyatla dolu görünür.
-
Dünya, təcili ekoloji çağırışlarla üzləşdiyi bir dövrdə, təbii resursların qorunması artıq ölkələri birləşdirən ortaq dəyərə çevrilib. Əvvəllər sadəcə müzakirə mövzusu olan ekoloji mühafizə indi demək olar ki, hər qlobal tədbirin diqqət mərkəzindədir.
-
İqlim dəyişikliyinin sürətləndiyi, qlobal temperaturun artdığı və bir çox növün məhv olduğu bir dövrdə, dünyanın müxtəlif ölkələri ətraf mühiti qorumaq üçün daha təsirli tədbirlər görməyə məcbur olur. Bu artan şüurlanma bir çox ölkəni təbiətin qorunması layihələrinə əhəmiyyətli maliyyə vəsaiti ayırmağa vadar edib. Meşələrin bərpasından heyvanların qorunmasına qədər ekoloji təşəbbüslər artıq inkişaf layihələrinin əsas hissəsinə çevrilib.
Rəy yaz