Kino zalının yumşaq işıqları altında tamaşaçılar sadəcə film izləmək üçün deyil, keçmişləri, mədəniyyətləri və Azərbaycan animasiyasının yaradıcı qüvvə kimi inkişaf etdiyi dövrlə əlaqə qurmaq üçün toplaşmışdılar. Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının təşkil etdiyi “Böyüklər üçün animasiya” nümayişi, illər keçməsinə baxmayaraq hələ də öz təsirini qoruyan diqqətlə seçilmiş filmləri bir araya gətirdi.
Gecənin proqramında Azərbaycan animasiyasının yeddi incisi təqdim olunmuşdu: Firəngiz Qurbanovanın Seansı, Elçin Hami Axundovun Güzgüsü, Arif Məhərrəmovun Qaravəllisi, Vahid Talıbovun Lağımı və Arzular... Arzular...ı, Şamil Nəcəfzadənin İthafı və Məsud Pənahinin Sükutun Pozulması. Hər bir film metafor, folklor və sosial şərhlərlə zəngin olan bir keçmiş dövrə qapı açırdı.
Bəzi rejissorlar üçün bu tədbir xüsusi mənalı idi: onlar ilk dəfə öz işlərini böyük ekranda izləyirdilər. Tamaşaçıların isti qəbulu zalı yalnız alqışlarla deyil, həm də paylaşılmış xatirələr duyğusu ilə doldurdu. Bir çox rejissor tam dolmuş zala heyran olduqlarını ifadə edərək, belə bir entuziazmın Azərbaycan animasiyasının davamlı dəyərini vurğuladığını bildirdilər.
“Bu filmlər sadəcə öz dövrünün məhsulu deyil; onlar mədəniyyətimizin və dəyərlərimizin əbədi əksidir,” deyə Məsud Pənahi bildirdi. Onun Sükutun Pozulması filmi cəmiyyətin problemlərini poetik bir tərzdə təsvir edir. “Bu reaksiyanı görmək, niyə yaratdığımızı bir daha xatırladır.”
Hər bir film fərqli bir bədii baxış təqdim edirdi. Seans və Güzgü metaforik hekayələri ilə insan psixologiyasına dərindən nüfuz edir, tamaşaçıları uzun müddət düşündürürdü. Qaravəlli isə ənənəvi Azərbaycan nağıllarının müasir animasiya dilində təcəssümüdür və həm uşaqlar, həm də böyüklər üçün maraqlı bir hekayə təqdim edirdi.
Vahid Talıbovun Lağım və Arzular... Arzular... əsərləri cəsarətli eksperimentallığı ilə fərqlənir, şəxsi arzularla cəmiyyətin dəyərlər sistemi arasındakı gərginliyi tədqiq edirdi. Şamil Nəcəfzadənin İthaf filmi sənətə və yaradıcılığa bir hörmət nümunəsi kimi geniş rezonans doğurdu.
Bu filmlər öz bədii dəyərindən əlavə, Azərbaycan animasiyasının həm texniki yeniliklərə, həm də mədəni zənginliyə əsaslandığını vurğulayırdı. Yaradıcılığın dəyərləri, problemləri və arzuları əks etdirərək, hər biri dövrünün ruhunu tuta bilirdi və bu gün də aktual qalır.
Axşam animasiyanın yalnız uşaqlar üçün olmadığını xatırlatdı; bu, mürəkkəb mövzuları çatdırmağa qadir çoxşaxəli bir sənət növüdür. Bu klassiklərə yenidən baxmaqla tamaşaçılar nəsilləri birləşdirən, düşünmək və xəyal etmək üçün ortaq bir məkan yaradan hekayə gücünün şahidi oldular.
Titrlər sona çatdıqdan və işıqlar yandıqdan sonra zalda Azərbaycanın kino irsinə yenilənmiş bir hörmət və sevgi duyğusu hökm sürürdü. Bu nümayiş sadəcə bir tədbir deyildi; keçmişə nəzər salmaq, qeyd etmək və irəliyə ümid etmək üçün bir dəvət idi.
Mədəniyyət
-
Tarix elmləri doktoru Cəmil Həsənlinin 2024-cü ilin son günündə “Təbriz-1946-cı il: Milli Hökumətin Zəfər və Faciəsi” kitabı çapdan çıxıb.
-
Kino həmişə həyatın mürəkkəbliyini əks etdirən bir güzgü olub və bəzən ən dərin həqiqətləri üzə çıxaran səssiz bir şahid rolunu oynayıb. 25 dekabrda Bakının Nizami Kino Mərkəzində hekayə anlatımı və yaradıcılığın möhtəşəm bir bayramı keçirildi. Azərbaycan Kino İttifaqının təşkil etdiyi bu tədbir, “Ağ qara hərflərin rəngli yuxuları” layihəsinin final mərhələsini qeyd etdi və Rövşən İsaxın rejissorluğu ilə hazırlanmış Məhkəmə adlı qısametrajlı bədii film nümayiş etdirildi. Bu gecə sadəcə bir film premyerası deyil, həm də öyrənmə və yaradıcı əməkdaşlıq yolunda böyük bir nailiyyətin təntənəsi idi.
-
Ekranın cazibəsi tez-tez aktrisaların, xüsusilə yaşlandıqca qarşılaşdıqları ifadə olunmayan mübarizələri gizlədir. Parlaq işıqların və alqışların arxasında, stereotiplərlə, cəmiyyətin təzyiqləri ilə və məhdud imkanlarla dolu bir reallıq dayanır. Bir çox aktrisa üçün zamanın keçməsi yalnız şəxsi kimliklərini deyil, həm də gənclik və ənənəvi gözəllik standartlarına fokuslanmış bir sənayedə peşəkar varlıqlarını təhdid edir.
-
Bakının hərəkətli küçələrində, dəbin şəhərin siluetləri qədər dinamik olduğu bir mühitdə, sakit bir inqilab baş verir. Azərbaycanın tullantıların idarə edilməsində əldə etdiyi uğurlara baxmayaraq, geyim və tekstil tullantıları məsələsi ətraf mühitin inkişafına kölgə salmaqda davam edir. Təkcə 2023-cü ildə ölkədə 2,7 milyon ton bərk məişət tullantısı yaranıb. Bu rəqəm atılan geyimlərin artan miqyasını gizlətsə də, qlobal trendlərlə bənzərlikləri nəzərə çarpır. ABŞ-da hər il təxminən 17 milyon ton geyim tullantıya atılır, Avropa İttifaqında isə bu rəqəm 5,8 milyon tona çatır. Proqnozlara əsasən, sürətli dəbin inkişafı ilə bu göstərici 2050-ci ilə qədər 175 milyon tona qədər yüksələ bilər.
Rəy yaz