3 May Beynəlxalq Mətbuat Azadlığı Günü münasibətilə Azərbaycan ictimaiyyətinin MÜRACİƏTİ

Azərbaycanda  söz azadlığı sahəsindəki sonuncu neqativ proseslər həyəcan doğurur və  iqtidardan dərhal beynəlxalq və  Konstitusiya öhdəliklərindən irəli gələn qərar qəbul etməyi tələb edir.

2005-ci ildən başlayaraq mətbuata fiziki, mənəvi və məhkəmə  vasitəsilə edilən təzyiqlərin göstərilməsi faktlarının sayı durmadan  artır və təhlükəli forma alıb. 2005-ci ilin martında “Monitor”  jurnalının baş   redaktoru  Elmar Hüseynov qətlə yetirilib, lakin onun qatilləri hələ də tapılmayıb. 2005-2017-ci illər ərzində ölkədə jurnalistlər çoxsaylı fiziki zorakılığa məruz qalıb.  

Bloger Mehman Qələndərov təcridxanada müəmmalı şəraitdə dünyasını dəyişib. Həbsxanalarda 11 jurnalist və bloger saxlanılır, diffamasiyaya görə cəza sərtləşdirilib, bəzi media saytların dövlət tərəfindən bloklanması üzrə məhkəmə prosesi gedir, özünüsenzuranın səviyyəsi görünməmiş həddə çatıb.

Baş verən proseslər çox təhlükəlidir və şəxsiyyətin açıq hədələnməsi  və susdurulması bütün cəmiyyətə proyeksiyalanaraq qorxu  və  çarəsizliyi artırır. Jurnalist mühitində  özünüsenzura qüvvətlənir, ifadə azadlığı  məhdudlaşdırılır və bununla da insanın söz azadlığı kimi əsas hüququ  pozulur. Bu hərəkətlər dövlətin öz vətəndaşları və beynəlxalq birlik qarşısındakı əsas öhdəlikləri ilə ziddiyyət təşkil edir.     

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 12-ci maddəsinə əsasən, dövlətin ali məqsədi  insanın hüquq və azadlıqlarını təmin etməkdən ibarətdir. İnsan Haqlarının Ümumi Bəyannaməsi, Vətəndaş və Siyasi  Hüquqlar barəsində Beynəlxalq Pakt və   həmçinin Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 46-cı maddəsi hər bir insanın öz vətəndaş hüquq və azadlıqlarını müdafiə etmək və şəxsiyyətin  hər hansı  alçaldılması hallarını rədd etmək imkanını nəzərdə tutur.

Əsas  İnsan Hüquq və Azadlıqları Avropa Konvensiyası hər kəsin öz fikirlərini açıq  ifadə etmək hüququnu nəzərdə tutur. Həmin Konvensiyaya əsasən, insanın bir hüququnun gerçəkləşdirilməsi digər insan haqlarının pozulması və ya məhdudlaşdırılması ilə müşayiət oluna bilməz. Beləliklə, iddiaçının şərəf və ləyaqətinin müdafiəsi jurnalistin  fikir və informasiya yaymaq azadlığının məhdudlaşdırılmasına səbəb ola bilməz.

Konstitusiyanın 71-ci maddəsi qanunvericilik, icra və məhkəmə hakimiyyəti orqanlarının üzərinə  insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının gözlənilməsi və müdafiəsi üzrə vəzifələr qoyur. Bu cür azadlıqların ön sırasında  Konstitusiyanın 47 və 50-ci maddələrinin təmin etdiyi söz, fikir, qanuni üsullarla informasiya axtarmaq, almaq, hazırlamaq və yaymaq azadlıqları durur.

Azərbaycan  Respublikası   2001-ci ildə bu sənədlərin yurisdiksiyasının  prioritetliyini tanıyaraq Əsas  İnsan Hüquq və  Azadlıqları Avropa Konvensiyasına və onun Protokollarına qoşulub. İnsanın ayrılmaz hüquq və azadlıqlarına aid olan söz və  informasiya azadlığı başqa vətəndaş hüquqları üçün bazis təşkil edir. Müstəqil mətbuat olmadan  söz, şəxsiyyət  və cəmiyyət azadlığı mümkün deyil. Azad olmayan cəmiyyət isə hüquqi, demokratik dövlət qurmağa qadir deyil.  Məhz  o dövləti ki, Azərbaycan hakimiyyəti Avropa İttifaqı, NATO,  Avropa Şurası  və s. bu kimi  strukturları ilə  əlaqələr yaradarkən  prioritet kimi bəyan edib.

Bizi, vətəndaş cəmiyyətinin nümayəndələrini, hakimiyyətin bəyan etdiyi ölkənin demokratik inkişaf və söz azadlığının şəxsiyyət azadlığının ən yüksək  meyarı olduğu dəyərlər məkanına inteqrasiyası xəttindən uzaqlaşması narahat etməyə bilməz.

Biz  hakimiyyəti:

1 Öz  xalqı və beynəlxalq birlik qarşısındakı söz azadlığı və insan haqları sahəsində üzərinə götürdüyü Konstitusiya və  beynəlxalq  öhdəliklərə riayət etməyə,

2. Azərbaycanda azad və müstəqil mətbuatın inkişafı üçün bütün lazımi şəraiti yaratmağa,

3.İnformasiyanın yayılması azadlığına qanunverici məhdudiyyətlərin ləğvinə,

4.Jurnalistlər və blogerlər həbsdən azad edilməsinə,

5.Bloger Mehman Qələndərovun ölümünün hərtərəfli və şəffaf araşdırılmasına çağırırıq.

Bakı, 3 may 2017-ci il