Azəbaycanın adı Dövlət Departamentinin dini etiqad azadlığının pozulması ilə bağlı xüsusi siyahısına salına bilər

Vaşinqton/29.04.20/Turan: Amerika Dini Etiqad Azadlığı Komissiyası (USCIRF) dini etiqad azadlığının "sistemli" və "misli görünməmiş" şəkildə pozulması hallarının olduğu ölkə kimi Azərbaycanın adını Dövlət Departamentinin Xüsusi Nəzarət Siyahısına salmağı tövsiyə edib, bu barədə TURAN-ın Vaşinqtondakı müxbiri məlumat verib.

USCIRF 1998-ci ildə ABŞ prezidentinə, dövlət katibinə və konqresə qlobal din azadlığı haqqında siyasi tövsiyələr hazırlamaq məqsədilə yaradılmış ikipartiyalı komissiyadır. 2013-cü ildən etibarən Komissiya hər il Azərbaycanı dini etiqad azadlığının pozulmasına görə "2-ci Səviyyə" ölkələr siyahısına daxil edir.

Çərşənbə axşamı Vaşinqtonda dərc edilmiş 21-ci illik hesabatda USCIRF "2-ci Səviyyə" kateqoriyası yerinə, Azərbaycan da daxil olmaqla, 15 ölkənin Xüsusi Nəzarət Siyahısına daxil edilməsini tövsiyə edib. Bu siyahıdakı digər ölkələr Kuba, Nikaraqua, Əfqanıstan, Əlcəzair, Bəhreyn, Mərkəzi Afrika Respublikası, Misir, İndoneziya, İraq, Qazaxıstan, Malayziya və Türkiyədir.

USCIRF-in məlumatına görə, 2019-cu ildə Azərbaycanda dini etiqad azadlığında "müsbət dəyişikliklər" olub, belə ki, hakimiyyət dini icmalara qarşı reydləri dayandırıb və icazəsiz dini etiqada görə saxlanılma və cərimə təcrübəsini azaldıb, həmçinin 51 siyasi və dini məhbusu əvf edib. Amma, eyni zamanda, bütün dini icmalara və onların fəaliyyətinə əsassız nəzarət davam edib.

"Hökumət məmurları 2009-cu il tarixli Dini Etiqad Azadlığı haqqında Qanun və Cinayət və İnzibati Xətalar məcəllələrinin onunla bağlı maddələrindən istifadə etməklə dini ayinləri tənzimləməyə və məhdudlaşdırmağa davam edib".

Qeyri-hökumət təşkilatlarının məlumatına görə, 2019-cu ilin sonuna olan məlumata görə, 45 dini fəal həbsdə idi. 2017-ci ildə qanunsuz islami tədbirlər keçirdiyinə görə həbs edilmiş müsəlman-şiə imam Sərdar Babayev həbsdə qalıb.

Azərbaycanda vicdan məhbuslarının əksəriyyəti Müsəlman Birliyi Hərəkatının (MBH) üzvləridir. AŞPA-nın 2019-cu il üçün hesabatında qeyd edilirdi ki, Hərəkatın liderləri Taleh Bağırzadə və Abbas Hüseynov hələ də həbsdədir, onlarla əlaqəsi olan şəxslər isə işgəncələrə məruz qalıb. 2019-cu ilin əvvəllərində Bağırzadə və Hüseynov aclıq elan ediblər, amma vəkillər və ailə üzvləri onların yanına buraxılmayıb.

"Hüquq müdafiəçiləri iddia edirdilər ki, hökumət 2018-ci ildə Gəncə şəhərində baş verən iğtişaşlarla əlaqədar onlarla insanı təqib edib və saxlayıb. Bu, "dindarlara qarşı repressiyalar" çərçivəsində baş verib, saxlanılanlar işgəncələrə məruz qalıb", deyə məlumatda bildirilir.

Komissiya Vaşinqtonu 2009-cu il tarixli din haqqında qanuna yenidən baxılması və onun insan hüquqları sahəsində beynəlxalq standartlara, Venesiya Komissiyasının 2012-ci il tarixli tövsiyələrinə, Avropa Şurasının və ATƏT-in tövsiyələrinə uyğunlaşdırılması üçün Bakı ilə əməkdaşlıq etməyə çağırır.

Məruzədə həmçinin ABŞ Konqresinin Azərbaycanda dini etiqad azadlığının vəziyyəti və bütünlükdə insan hüquqlarının pozulması haqqında ictimai dinləmələr keçirməsi, habelə ölkədəki bütün vicdan məhbuslarının azad edilməsinə çağırması tövsiyə olunur. -25В-