Azərbaycanın büdcə gəlirləri qeyri-neft sektoru gücləndikcə artır

Azərbaycanın dövlət büdcəsi 2024-cü ilin ilk 11 ayında təxminən 14,993 milyard manat vergi daxilolması ilə nəticələnib ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 4,1% artım deməkdir. Bu artım əsasən ümumi məbləğin 68,6%-ni və ya 10 milyard manatdan çoxunu təşkil edən qeyri-neft sektorundakı artım hesabına təmin edilib.

Əsas göstəricilər əhəmiyyətli artımı əks etdirir:

• Ümumi vergi daxilolmaları: 14,993 milyard manat.
• Proqnozun yerinə yetirilməsi: 104,1%.
• Qeyri-neft sektorunun payı: 68,6%.
• Neft-qaz sektorunun payı: 31,4%.
• Qeyri-neft sektorunun gəlir artımı: 18,9%, təxminən 9,015 milyard manata çatıb.

Qeyri-neft sektorundan olan vergi daxilolmaları ötən illə müqayisədə 14,1% artaraq Azərbaycanın iqtisadiyyatı şaxələndirməyə yönəlmiş siyasətinin və karbohidrogen ixracından asılılığın azaldılması üzrə islahatların uğurunu vurğulayır.

2019-cu ildən etibarən Azərbaycan vergi sistemini optimallaşdırmaq və biznes üçün əlverişli mühit yaratmaq məqsədilə əhəmiyyətli islahatlar həyata keçirib. Bu təşəbbüslər turizm və səhiyyə kimi sahələr üçün vergi güzəştləri, sahibkarlığın təşviqi və iqtisadi fəaliyyətin leqallaşdırılmasını əhatə edir.

2024-cü ilin əvvəlinə qədər qeyri-neft sektorunda formal əmək müqavilələrinin sayı 1,6 dəfə artıb ki, bu da məşğulluq şərtlərinin və tələblərə uyğunluğun yaxşılaşmasını əks etdirir. Sənayeləşmə və iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi üzrə davam edən səylər neft və qaz gəlirlərindən asılılığı azaldıb. İstehsalat, texnologiya və kənd təsərrüfatına yatırılan investisiyalar qeyri-neft sektorunun məhsuldarlığını və vergi töhfələrini artırıb.

Yeni nəsil fiskal kassaların tətbiqi şəffaflığı artırıb və qeyri-formal iqtisadi praktikaları məhdudlaşdırıb. Bu texnoloji dəyişiklik vergi toplama səmərəliliyini artırıb və kölgə iqtisadiyyatını azaldıb. Müəssisələr üçün yeni stimullar və azaldılmış vergi yükü qeyri-neft sektorunda artımı təşviq edərək məhsuldarlığın artması və gəlirlərin çoxalması üçün müsbət dövr yaradıb.

Nəticələr Azərbaycanın daha balanslı iqtisadiyyata keçid istiqamətində irəliləyiş əldə etdiyini göstərir, lakin bu tendensiyanı davam etdirmək və inkişaf sürətini daha da şaxələndirmək üçün hələ də problemlər qalır.