Dağlıq Qarabağ probleminin mərhələli həlli ilə bağlı Sergey Lavrovun sözləri erməniləri və azərbaycanlıları ruhlandırmayıb

BMT Təhlükəsizlik Şurasının Qarabağ nizamlanmasına dair qətnaməsinin yerinə yetirilməsində ən mühüm addım tərəflərin 2019-cu ilin aprelində Moskvada qəbul edilmiş sənədi imzalamasıdır. Bunu çərşənbə axşamı Rusiya XİN rəhbəri Sergey Lavrov A.M.Qorçakov adına İctimai Diplomatiyaya Dəstək Fondunun iştirakçıları ilə keçirilən “dəyirmi masa”da deyib.

“Bu sənədlər nizamlanmada mərhələli yanaşma əsasında irəliləməni nəzərdə tutur. Hesab edirəm ki, birinci mərhələdə ən aktual problemlər həll olunmalıdır, Dağlıq Qarabağ ətrafında bəzi rayonlar azad edilməli, nəqliyyat, iqtisadi və digər kommunikasiyalar açılmalıdır”, - Lavrov deyib.

Pandemiya aylarında unudulan Qarabağ məsələsi gözlənilmədən Rusiyanın xarici işlər naziri tərəfindən qaldırıldı ki, münaqişənin hər iki tərəfi ondan narazıdır. Ermənilər Rusiyanın Azərbaycana silah satışına işarə edirlər, Bakıda isə deyirlər ki, Rusiya Ermənistanı müdafiə edir, Azərbaycan ordusunun işğal olunmuş əraziləri azad etməsinə imkan vermir.

Lavrovu BMT-nin Azərbaycana dair qətnamələrini və Qarabağ probleminin mərhələli həllini xatırlamağa nə vadar edib? Xarici işlər naziri azərbaycanlı jurnalistlərin sualını başqa cür cavablandıra bilərdi, Rusiyanın dinc nizamlanmaya kömək etməyə hazır olması barədə növbətçi fraza ilə kifayətlənərdi. Ancaq o, mərhələli həllə ətraflı və müsbət qiymət verməyi üstün tutub.

Ermənistanda Lavrovun çıxışına tənqidi qiymət daha çoxdur, nəinki Azərbaycanda.

“Bu bəyanat Ermənistanın informasiya məkanında qəzəbə səbəb oldu. Bir tərəfdən, bu, ən yüksək səviyyədə olsa da (çünki, görünür, digər səviyyələrdə çatmır) “atmaq” kimi görünür. Hakimiyyət tərəfdarları və nümayəndələri hesab edirlər ki, bu, Lavrovun ağır məqamda Ermənistan hakimiyyətinə qarşı təxribatıdır. Müxalifət tərəfdarları hesab edirlər ki, Lavrov hakimiyyətin xalqa qarşı sui-qəsdinin üstünü açıb və Paşinyan milli təhlükəsizliyi, Qarabağın ərazi bütövlüyünü və bütün idealları təhlükə altında qoyub. Belə ki, Ermənistan son 30 ildə həmin ideallar uğrunda mübarizə aparıb və Ter-Petrosyanın əməl etdiyi yanaşmanı qəbul edib”, - yerevanlı analitik “Cənubi Qafqazın siyasi coğrafiyası” bloqunda yazır.

Bloger variantları seçir: biri odur ki, danışıqlar prosesi Rusiya tərəfinin görmək istədiyi tərəfə getmir. Bir neçə yarımvariantlara bölünür. Məsələn, orada Qərb oyunçuları üstünlük təşkil etməyə başlayır və ya Rusiya sülhməramlıları məsələsi gündəmdən düşüb. Beləliklə, Lavrov onu doğru istiqamətə itələmək üçün cəhd edə bilər. Digər tərəfdən, Lavrov hesab edə bilər ki, potensial olaraq erməni tərəfin ərazi güzəştinə getməsi ilə nəticələnən danışıqlar prosesi Moskva üçün sərfəli deyil. Çünki bununla 1988-ci ilin milli layihəsi məhv ediləcək və Ermənistanda Moskvaya istiqamətlənməmiş başqa layihə başlanacaq, ancaq Azərbaycan da Rusiyanın dostu olmayacaq. Belə olan halda Lavrov danışıqlar prosesini pozmağa çalışır. İkinci variant isə odur ki, Lavrov artan narazılıq fonunda Paşinyana və onun hökumətinə “zərər vurmaq” istəyir. Paşinyan Rusiyanı hakimiyyətə gəlməzdən öncə tənqid edib, onun dəstək şəbəkəsi isə bunu indi də davam etdirir. Gündəlikdə duran məsələ qazın qiyməti ilə bağlı məsələdir, ola bilsin ki, Rusiya Dəmir Yollarının artıq xatırladığı bir sıra digər məsələlərdir,  Robert Köçəryanın işi də diqqətdən kənarda qalmır. Paşinyan o qədər də itaətkar deyil və Lavrov bununla da danışıqlar mövqeyini ikitərəfli münasibətlərə çıxarmağa çalışır.

Anatilik Karen Bekaryan Ermənistanın xarici işlər nazirinin istefasını tələb edir: “Əgər Rusiyanın xarici işlər nazirinin dedikləri həqiqətəuyğun deyilsə, bu, sadəcə, Ermənistan-Rusiya ikitərəfli münasibətlərinin tamamilə uğursuzluğa uğramasının göstəricisidir, çünki dezinformasiya təxribatı heç vaxt səbəbsiz təşkil edilmir. Əgər Rusiyanın xarici işlər nazirinin dedikləri həqiqətəuyğundursa, biz Ermənistanın və Arsaxın milli və dövlət maraqlarının pozulması və öz ictimaiyyətimizin ardıcıl olaraq aldadılması ilə məşğuluq. Hər iki halda xarici işlər naziri istefa verməlidir, yaxud vəzifədən kənarlaşdırılmalıdır. Əgər xarici işlər naziri getmirsə və ya kənarlaşdırılmayacaqsa, bu, o demək olacaq ki, baş nazir bütün bunlara görə birbaşa məsuliyyət daşıyır”, - Bekaryan FB-da yazıb.

Azərbaycanın keçmiş xarici işlər naziri Tofiq Zülfüqarov Lavrovun sözlərini ciddi qəbul etməməyi məsləhət görür. Belə ki, əgər Lavrovun xatırlatdığı sənədlər əhəmiyyətli olsaydı, çoxdan yerinə yetirilərdi. Niyə Lavrov bunu söylədi və niyə indi? Zülfüqarov diqqəti Rusiyadakı iqtisadi böhrana yönəldir. Böhran nəticəsində Moskvanın istənilən istiqamətdə xarici siyasəti sıfıra bərabər olub. Sadəcə, Moskva göstərmək istəyir ki, o, dünya siyasətində mövcuddur və onun rəhbərliyi altında danışıqlar prosesi davam edir. Belə ki, son vaxtlar deyirdilər ki, Moskva Qarabağ problemində fəal ola bilməz. Moskva demək istəyir ki, hələ də “işin içindədir”. Lakin başa düşmək lazımdır ki, Lavrovun sadaladığı sənədlərin sırasında Azərbaycanı qane edən yoxdur”, - Zülfüqarov “Şərq” qəzetinə müsahibəsində bildirib.

“Lavrov yeni və inqilabi heç nə deməyib, Minsk prinsipləri mövqelərindən yalnız birini təkrarlayıb ki, artıq uzun llərdir danışıqlar bunların əsasında aparılır. Dağılışmaq olar”, - zamanı azərbaycanlı tarixçi və publisist Eldar Ginesli Lavrovun çıxışına reaksiya verib.