De Vaal: Rusiyanın Qarabağ münaqişəsini həll etmək planı yoxdur

Avqustun 10-da Rusiya prezidenti Vladimir Putin özü Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərini Soçidə görüşə çağırdı.

Britaniyalı ekspert Thomas De Waal bu haqda Beynəlxalq Sülh üzrə Karnegi Fondunun saytında yazır. O, görüşü belə şərh edir ki, ilk məqsədi uğurlu olub.  Azərbaycan-Ermənistan sərhəddində son iki həftə ərzində 10-larla əsgərin şəhid olduğu döyüş  səngiyib.

Lakin görüşdən sonra İlham Əliyev və Serj Sarkisian bir-birinə tarixi məqamları, problemin sülh yolu ilə həllini dəstəklədiklərini desələr də məsələnin mahiyyəti barədə heç nə söyləməyiblər.

Onların problemin dinc vasitələrlə həllinin dəstəkləmələri ev sahibi kimi Rusiyanın xeyrinədir. De Vaala görə, dövlət başçları 1994-cü ildə əldə olunmuş atəşkəs sazişinin  gücləndiriləcəyi barədə mahiyyət üzrə hər hansı açıqlama verməyiblər.  Onun fikrincə  indiki halda atəşkəsin tez-tez pozulması və 10-larla gəncin ölümü artıq “yeni normaya” çevrilir.

Analitik qeyd edir ki, Qarabağ münaqişəsinin tənzimlənməsilə bağlı 2011-ci ildən masa üzərində “gərginliyin araşdırılması mexanizmi”nə dair təklif var. Amma nədənsə bu reallaşdırılmır və bu məsələyə toxunulmur. Onun fikrincə, Rusiya sonradan vəziyyəti idarə edə bilmək üçün münaqişəni bilərəkdən qızışdırır. De Vaal əmindir ki, Putin indiki görüşdən sülhpərəvər olmasını dunyaya nümayiş etdirmək üçün istifadə edir. Əslində isə, Rusiya hər iki tərəfə silah satmaqla bu çoxillik münaqişədən ötən illər ərzində iqtisadi fayda götürür.

Ekspert xatırladır ki, İ.Əliyev Soçiyə gedənə qədər “Twitter” hesabına 57 mesaj yazıb.  İ.Əliyevin “biz öz suverenliyimizi bərpa edəcəyik. Azərbaycan bayrağı işğal olunmuş ərazilərdə, o cümlədən Xankəndi və Şuşada dalğalanacaq” kimi məsajını ekspert müharibənin başlanacağı əlamətindən daha çox teatral elementə bənzədir. Belə məsajlar fonunda təcavüzün real qurbanlarının olduğunu və onların sayının artdığı nəzərə çatdırlır. Bunun arxasınca ekspret şərhində Ermənistan vətəndaşı K.Petrosyanın avqustun 7-də sərhədi keçərkən tutulduğunu  və sonradan öldüyünü xatırladır.

Ekspert Soçi görüşündən sonra Sarkisyanın “maço üslubunda” Ermənistanın 300 km məsafəyə uçan raketləri olması, bu raketlərin Azərbaycan şəhərlərini Ağdam kimi xarabazarlığa çevirə bilməsi kimi bəyanatını yada salır. “Bütün  bunlar onu göstərir ki, nə Rusiyanın, nə də başqa hər hansı dövlətin münaqişəni necə həll etmək ideyası yoxdur. Rusiya isə indiki status kvodan mümkün qədər yararlanmağa çalışacaq”deyə De Vaal qeyd edir.

Ekspertə görə payızda BMT Baş Məclisi Azərbaycan və Ermənistan liderlərini bir araya gətirməyə çalışacaq, Fransa prezidenti Olland isə Əliyev və Sarkisyianı Parisə dəvət edib.

Putin hazrda Ukrayna problemini həll etməyə çalışır və yaxın vaxtlarda  yeni  Qarabağ sammiti keçirmək planı və ya hər hansı bir təklifi yoxdur.-16D-_