İran və Azərbaycan Respublikası arasında son problemlər haqqında vilayət qeydi: mən də azərbaycanlıyam

Bakı/20.11.22/Turan: İslam İnqilabının lideri ayətullah Seyid Əli Xameneinin beynəlxalq məsələlər üzrə baş müşaviri Əli Əkbər Vilayəti İranın “Tasnim” agentliyinin saytında dərc olunan məqaləsində vurğulayıb ki, İran İslam Respublikası həmişə qonşularının qayğısına qalıb və heç vaxt Azərbaycan Respublikasına təcavüz etmək və onun nəzarəti altına almaq niyyətində olmayıb.

Vilayəti Azərbaycan xalqının İran tarixindəki əsas rolunu və ölkənin qorunmasında, İranın qüdrətinin və regional əhəmiyyətinin gücləndirilməsində mühüm addımlarını yüksək qiymətləndirib.

Vilayəti həmçinin İslam Respublikasının Azərbaycan Respublikasına hücum etməyi və ya qonşu ölkədə hakimiyyəti ələ keçirməyi planlaşdırdığı barədə şayiələrlə bağlı İrana qarşı irəli sürülən ittihamları rədd edib.

O, həmçinin iki ölkə arasında siyasi və media gərginliyinə də toxunaraq, etnik mənsubiyyətindən asılı olmayaraq bütün iranlıların iranlı hesab edildiyini bir daha vurğulayıb. İkincisi, onun sözlərinə görə, İran heç vaxt qonşularına tamah gözü ilə baxmayıb; əksinə, həmişə onlara diqqət göstərib və hamı ilə pozitiv münasibət saxlamaq istəyib.

“Bu gün demək lazımdır ki, hər bir azərbaycanlı iranlıdır, hər bir iranlı isə azərbaycanlıdır. Onlar hətta qeyri-İran pasportuna malik olsalar və ya İrandan kənarda yaşasalar da, bu, belədir” deyə liderin müşaviri davam edib: “Mən özüm də azərbaycanlıyam”.

“Qürur hissi ilə bəyan etmək istəyirəm ki, digər iranlılar kimi mən də özümü azərbaycanlı hesab edirəm. Mən əslən Əlbürz dağlarının ətəyindənəm, amma İranın hər yeri mənim evimdir. Mən də digər iranlılar kimi məğrur İranın hər bir hissəsini ruhumun və qəlbimin bir guşəsi hesab edirəm və onu qorumaq üçün hətta canımı da verərəm.

Şah İsmayıl Xətainin Təbrizdə taxta çıxması ilə (1502) İran xalqının milli kimliyi və istiqlaliyyəti yeniləşib və möhkəmlənib, onun tarixi öz sivilizasiyasının parlaq dövrünə qədəm qoyub. İran tarixində əlamətdar hadisə olan Şah İsmayılın Təbrizə gəlişini nəzərə alsaq, bu, xüsusilə doğrudur, çünki yeni padşahın tacqoyma mərasimindən sonra ilk rəsmi hərəkəti bütün ölkədə mübarək şiə inancının rəsmi şəkildə tanınması idi.

İran tarixinin bu mühüm dövrünü tədqiq edərkən üzə çıxan tarixin qəribə aspektlərindən biri də güclü dini inancın ölkənin müxtəlif etnik qrupları arasındakı kəskin fərqləri effektiv şəkildə silə bilməsi və ölkənin bərpasına kömək etməsidir.

İranın hər yerində inanclı şiələr tədricən öz siyasi, irqi və sinfi təəssübkeşliklərini bir kənara ataraq, özlərini “iranlı” adlandırdılar və İran milli kimliyini diriltməyə cəhd etdilər.

Əllamə Əbdülhüseyn Əmini Təbrizinin (1281/1320 hicri Təbriz - 1349/1390 hicri Tehran) “Əl-Qadir” kitabı şiəliyin dərinliyini və Əhli-beytin ədalətini dərk etmək istəyənlər üçün ən mühüm mənbədir. Əgər kimsə onları Qərb fəlsəfəsi ilə müqayisə etmək istəsə, ona Əllamə Məhəmməd Tağı Cəfəri Təbrizinin əsərləri lazım olacaq.

Müasir dövrdə İmam Xomeyni kimi şəxsiyyəti yetişdirən mənəviyyatın ilkin mənbəyini axtararkən şiə məzhəbinin alimləri, şübhəsiz ki, bu sahədə pioner olan Seyid Əli Qazi Təbatəbai Təbrizinin adını çəkəcəklər.

İranda azərbaycanlıların rolunu yuxarıdakı misalların hamısı nümayiş etdirir və bu gün yüksək səslə bəyan etmək lazımdır ki, hər bir azərbaycanlı iranlı, hər bir iranlı azərbaycanlıdır - hətta bu iranlılar və ya azərbaycanlılar başqa pasportla səyahət edir və ya İranda yaşamırlarsa belə.

Dünyanın istənilən yerində hər hansı bir azərbaycanlı öz fikrini sərbəst ifadə edə bilirsə, o, ya İran vətəndaşıdır, ya da belə olmasa da, gözünün ucu ilə İrana baxır və İranın düşmənləri onu və bizim sevimli Azərbaycanımızı istəsə də, istəməsə də, ürəyində İran üçün xüsusi yer ayırır.

İran İslam Respublikası Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstan da daxil olmaqla qonşuları ilə münasibətləri yaxşılaşdırmaq və hər hansı anlaşılmazlığı aradan qaldırmaq üçün ardıcıl səylər göstərib”.

Vilayətinin iradları Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Türk Dövlətləri Təşkilatının 9-cu Zirvə Toplantısı zamanı İranın bu yaxınlarda Ermənistan və Azərbaycan sərhəddində əvvəlcədən planlaşdırdığı hərbi təlimlərə cavab olaraq Türkiyənin birliyini və inteqrasiyasını müdafiə edən birmənalı olmayan bəyanatına cavab olaraq səsləndirilib.

Bundan əvvəl İran Xarici İşlər Nazirliyi Azərbaycanın Tehrandakı səfirini “Azərbaycan rəsmiləri və KİV-ləri tərəfindən anti-İran təbliğatı və İslam Respublikasına qarşı böhtan kampaniyası” ilə əlaqədar XİN-ə çağırıb.

Həmçinin, İran Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Naser Kənani də öz bəyanatında Əliyevin Tehranla Yerevan arasında münasibətlərlə bağlı narahatlıq hissini əks etdirən son şərhlərinə cavab verib.

“Bizim prinsipial siyasətimiz mehriban qonşuluğa və bütün qonşularla münasibətlərin genişləndirilməsinə əsaslanır və qonşu ilə əlaqələri gücləndirmək o demək deyil ki, bu münasibətlər başqa bir qonşuya qarşı yönəlib”, - deyə Kənani bildirib.

O, həmçinin iki şimal qonşusu arasında Qarabağ bölgəsində uzun müddətdir davam edən mübahisə ilə bağlı İranın prinsipial siyasətini vurğulayaraq deyib: İran İslam Respublikası daim Ermənistan və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün qorunmasına və fikir ayrılıqlarının sülh yolu ilə həllinə üstünlük verib, eyni zamanda beynəlxalq hüquq çərçivəsində onların hüquqlarına hörmət edib.Məhz buna görə də İran Azərbaycan ərazilərinin işğalını pisləyib və onların azad edilməsinə ən yüksək səviyyədə dəstək verib”.

Artıq iki ilə yaxındır ki, müxtəlif səviyyələrdə təmsil olunan Azərbaycan və Ermənistan rəsmiləri müxtəlif siyasi, hərbi və təhlükəsizlik səviyyələrində, eləcə də İslam Respublikası tərəfindən dəstəklənən daimi sülh və barışıq yolunda ikitərəfli və çoxtərəfli görüşlər keçirirlər. Amma Bakının İranın adi qonşulararası  görüşlərdən niyə narahat olduğu aydın deyil, - deyə Kənani əlavə edib.

Mətbuat katibi Ermənistan və Azərbaycan Respublikası sərhədlərində keçirilən son təlimləri adi və əvvəlcədən planlaşdırılmış əməliyyat kimi qiymətləndirib və bu barədə müvafiq qonşulara rəsmi kanallar vasitəsilə əvvəlcədən məlumat verilib.