Türkiyənin tanınmış rəssamı:”Rəssamın əlaqə yaratması lazım olan yerlər sənət qalareyaları,muzeylər,auksionlar və kolleksiyaçılardır”

Turan: Türkiyədəki sənət həyatınıza ekskursiya etməyimizə icazə verin...

Qaraca: 1956-cı  ildə Gürcüstanda anadan olmuşam.İstanbula  1992-ci ildə gəldim.Düz 1 həftə ora-bura vurnuxdum,özümə yer tapa bilmədim,burada qala bilməyəcəyimi düşünürdüm.Hər gün avtovağzala gedib anadan olduğum Gürcüstana qayıtmaq üçün avtobus axtardım-tapa bilmədim.Nəhayət,taleyimin buraya yazıldığına inanaraq yeni həata atıldım.Bu gün Türkiyənin rəsm bazarında adım kifayət qədər tanındığına görə,demək ki,hədəfimə tərəf  düz yollardan getmişəm.30 il əvvəlki həyəcanımı bu gün də olduğumu kimi qoruyuram: Türkiyənin rəsm  bazarında dəyər veriləcək əsərlər yaratmaq üçün lazım olan həyəcanımı...

Turan: Sənətkar kimi həyatınızı hansıkriteriyanın üzərində qurdunuz: şəxsiyyətinizin müstəqilliyinə sadiq qalaraq qalarealar,muzeylər və kolleksiyaçılarla işləməyə üstünlük verdiniz yoxsa hər hansı yerdə müəllim  olmağa?

Qaraca: Sənətkar şəxsiyyətim mənim üçün ön planda olub.Həqiqi sənətkar üçün bundan başqa yol olmamalıdır.Mən də bu yolu seçdim.Türkiyədəki 30 illik sənət həyatım bu yolun dünyadakı bütün yaradıcı insanlar üçün yeganə düzgün yol olduğunu bir daha təsdiqlədi.Qalareyalarla,muzeylərlə,kolleksiyaçılarla işlədim.Təvazökarlıqdan uzaq olsa da d məmnuniyyətlə   deyə bilərəm ki,hal-hazırda auksionlarda ən çox  tələb görən Türk rəssamlarından biri də mənəm.Bunu 30 illik sənət əzablarıma,axtarışlarıma,düşüncələrimə və fəlsəfəmə sədaqətimə borcluyam.Fırçama heç vaxt xəyanət etməməyim mənim ən böyük sərvətimdir.Yaşayışımı sadəcə və sadəcə tablolarımın satışıyla təmin etmişəm.

Turan: Türkiyənin rəsm bazarındakı rəqabəti nəzərə alanda necə çətin mərhələlərdən keçdiyinizi görürük.Eyni mərhələni sizdən əvvəl İbrahim Safi,Naci Kalmıkoğlu və hətta Parisdən gəlib Türkiyədə sərgilər açan Selim Turan da keçmişdi.Bunu ona görə deyirəm ki,Türk rəsm bazarının standartları bir mənada dünya bazarının standartlarına getdikcə yaxınlaşır.Bu qədər böyük rəqabətin içində özünüzə yer tutmağı nəyə borclusunuz?

Qaraca: Günün ən azı 10 saatını emalatxanada keçirmək hər bir rəssamın  yaşayış norması olmalıdır.Bəzən heyrətlə qarşıladığımız durumlar olur:kiməsə yaltaqlanmaqla sənət yaratdığını düşünən insanlar var.Bu necə ola bilər? Axı sənətin kriteriyası çalışmaqdır.Kiməsə yalataqlanmaqla necə sənətkar oluna bilər? Boş yerə demirlər ki,yaradıcı insanlar öz toplumlarının önünü açır.Yaltaqlanmaqla toplumun önünü necə açmaq olar?

Turan: Prezident Süleyman Demirel 1999-cu ildə 100 nəfərə `Dövlət sənətçisi` adı vermişdi.Rəssam Mehmet Güleryüz məhkəməyə müraciət etdi  ki,dövlətin vəzifəsi sənətkarlar arasında ayrı-seçkilik yaratmaq yox,hamıya eyni məsafədə durmaqdır.Məhkəmə qərarı ləğv etdi...

Qaraca: Yaxşı xatırlayıram.Başda Sezen Aksu olmaqla sənətkarların bir qismi bəri başdan fəxri adı rədd etdi.Komediya ustası Levent Kırcaya da vermişdilər,Levent bəy  o adı əsla əhəmiyyətli saymamışdı.Mən Levent Kırcanın  portretini çəkmişdim,tablonu görəndə məmnuniyyətdən həyəcanını gizlədə bilməmişdi.Mənim üçün Levent Kırcanın o həyəcanı bütün fəxri adlardan üstündür.Türkiyədə rəssamlar öz əlaqələrini dövlətlə yox,qalareyalar,muzeylər,auksionlarla qururlar,kolleksiyaçılarla fikir mübadiləsi aparırlar.Mən də münasibətlərimi sərbəstlik kriteriyası üzərində qurduğuma görə qalareyalar,kolleksiyaçılar daima qapımı döyürlər.Tablolarımın auksionlarda həmişə yüksələn qiymətlərə satılması mənim həm maddi həm də mənəvi qazancımdır.Bilirsiniz ki,Qərb ölkələrində sərbəst şəkildə işləməyən rəssamdan tablo almırlar.Eyni kriteriya Türkiyədə də var.Kolleksiyaçı əsər almaq istəyəndə,hər şeydən əvvəl,rəssamın bir yerdə işləyib-işləmədiyinə baxır.Vaxtını öz emalatxanasında keçirib sərbəst işləyən rəssamların tabloları həmişə dəyər görür.Fəxri adlara Azərbaycanda çox əhəmiyyət verildiyini görürəm.Başa düşmürəm: mən yaradıcılığımın maddi-mənəvi əvəzini niyə qalareyadan,muzeydən,kolleksiyaçıdan yox,dövlətdən gözləməliyəm? XXİ əsrin dörddə birini geridə qoyarkən hələ də fəxri ada meyl etmək,yaxada medal gəzdirmək mənə görə deyil.Və sərbəst  bir sənətkar kimi Türkiyənin rəsm mühitində tutduğum yerdən çox məmnunam.Burada fəxri ad söhbəti edən olsa,gülərlər.

Turan: İllər əvvəl əsərlərinizin daxil edildiyi kitabın çıxdığını bilirik.Sənətkar kimi daha yaxşı  tanınmağınızda kitabın  önəmli rolu oldumu?

Qaraca: Şübhəsiz ki,oldu.Qərbdə olduğu kimi,Türkiyədə də sənətkarın kitabının olması mühüm faktor sayılır.Mənim kitabım da daha geniş kolleksiyaçı çevrəsi tərəfindən tanınmağıma çox kömək etdi.Kitab,eyni zamanda,sənətkarın ciddiliyini göstərən bir amildir.

Turan:  Sizin üçün uğur qazanmağın  hər hansı formulları varmı?

Qaraca: Mənim üçün rəsm sənəti həmişə söz sənətiylə vəhdət halındadır.Bədii əsərlər oxumadan tablolar yaratmağım mümkün deyil.Nobel mükafatı laureatı Uilyam Folkner müsahibələrinin birində deyib ki,həqiqi yaradıcı insan olmağın formulu 99% istedad,99% nizam-intizam,99% faiz çalışmaqdır.Mən də eyni mövqeyi müdafiə edirəm.Bəzən səhər şəfəqini İstanbul boğazının Qara dənizə açılan yerində qarşılamışam.Qışın qarında yüzlərlə dəfə etüd çantamı açıb bayırda işləmişəm.Heç vaxt iş nizam-intizamımdan ayrılmamışam.Belə olmasa,havadakı min bir rəngi necə yaxalaya bilərəm.Mənə görə,rəssamlıq ən çətin sənətdir.Rənglərlə işləyirsənsə,onları canlı yaxalamalısan,canlı yaxalamaq üçün emalatxanada oturmamalısan.Çox məşəqqətlidir.Ancaq həqiqi sənətkar olmağın  bundan başqa yolu yoxdur.

Turan: Türk rəsm sənətində özünüzü kimə yaxın hiss edirsiniz? Həm sənətə baxışınız həm də tərziniz baxımından.

Qaraca: Türk rəsm sənətinin təxminən 200 yaşı var və çox mühüm rəssamlar gəlib-gedib.Nazmi Ziya,Naci Kalmıkoğlu,İbrahim Safi mənim üçün məktəblərdir.1898-ci ildə Naxçıvanda olan İbrahim Safi 1918-ci ildə İstanbula gəlib.1983-cü ilin mayında vəfat edənə qədər təxminən 15 min tablo çəkibmiş.Safi də çox vaxt təbiətdə çalışıb,nizam-intizamı heç vaxt əldən verməyib.Mənə görə,təbiətdə hər an dəyişən rənglərdən yaxalayıb öz kətəninə köçürə bilən hərrəssam xoşbəxtdir.Mən də bunu müəyyən dərəcədə bacardığıma inanıram.Heç vaxt “Mən zirvə fəth etdim”-  deməmişəm,deməyəcəyəm. Əlində fırçası olan istənilən adam o sözü deyirsə,əmin olun ki,sənəti də tükənib,özü də.Mən hər gün kətanın qabağına yenidən keçəndə sanki hər şeyi sıfırdan öyrənməyə başlayıram.Mənə görə,yaradıcı insan hər an özüylə mübarizənin içində olmalıdır.Düşünmək,düşünmək,düşünmək,daha çox oxumaq,daha çox tənha qalıb özümü sənətə həsr etmək  mənim başlıca kriteriyam olub bundan ölənə qədər vaz keçməyəcəyəm.