Prokurorluq 20-ci əsrdə Ermənistanda azərbaycanlıların soyqırımı və deportasiyası faktlarını araşdırır

Bakı/30.03.23/Turan: Azərbaycan Respublikasının Baş Prokurorluğunda azərbaycanlıların kütləvi deportasiyası, təqib edilməsi və soyqırımı faktlarına dair cinayət işi açılıb.

“Qərbi Azərbaycan İcması” İctimai Birliyi, Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri Üzrə Dövlət Komitəsi və Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyasının müraciəti əsasında Baş Prokurorluğunun İstintaq idarəsində araşdırma aparılıb.

Azərbaycan Dövlət Arxivinin sənədləri əsasında 20-ci əsrin əvvəllərindən başlayaraq erməni silahlı birləşmələri tərəfindən Qərbi Azərbaycanda etnik azərbaycanlılara qarşı törədilmiş insanlıq əleyhinə cinayət faktları araşdırılıb.

1918-ci ilin mart ayınadək İrəvan quberniyasında 198, o cümlədən İrəvan qəzasında 32, Eçmiədzin- 84, Novo-Bəyazid 7 və Sürməli qəzasında 75 kənd dağıdılıb. Həmin qəzalarda 135 min azərbaycanlı soyqırıma və məcburi deportasiyaya məruz qalıb. Eyni cinayətkar məqsədlə 1948-1953-cü illərdə 150 mindən çox azərbaycanlı Ermənistan SSR ərazisindəki doğma yurdlarından kütləvi şəkildə və zorakılıqla deportasiya edilib.

1988-1992-ci illərdə Ermənistanda 185 yaşayış məntəqəsindən 250 min azərbaycanlı qovulub. 216 azərbaycanlı erməni silahlı qüvvələri  tərəfindən xüsusi amansızlıqla qətlə yetirilib.

Beynəlxalq və milli qanunvericilikdə nəzərdə tutulan cinayətlərin əlamətləri olduğuna görə həmin xüsusatlar üzrə Cinayət Məcəlləsinin 103 (soyqırım), 107 (əhalini deportasiya etmə və ya məcburi köçürmə), 109 (təqib), 120.2.4 (xüsusi amansızlıqla qəsdən adam öldürmə), 120.2.7-ci (iki və ya daha çox şəxsi öldürmə) maddələrilə cinayət işi başlanıb. İstintaqın aparılması Baş Prokurorluğun İstintaq idarəsinə həvalə edilib.

İbtidai istintaq zamanı xarici dövlətlərin prokurorluq orqanlarına vəsatətlərin  göndərilməsi, habelə beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq nəzərdə tutulub.

Qeyd edək ki, bu cinayət işi müasir Ermənistandan qovulmuş azərbaycanlıların öz doğma yerlərinə qayıtmaq hüququnun tələbi üçün hüquqi əsası genişləndirir. 03B06