Siyasətçilər və ekspertlər Şuşa bəyannaməsi haqda

Bakı/16.06.21/Turan:  Siyasətçilər və ekspertlər Azərbaycanla Türkiyə arasında müttəfiqlik münasibətləri haqda Şuşa bəyannaməsini şərh etməyə davam edirlər.

Milli Məclisin deputatı Aydın Mirzəzadə qeyd edib ki, sənəd iki ölkə arasında münasibətləri daha yüksək səviyyəyə qaldırıb. Sənəddə iqtisadi, strateji, hərbi-texniki əməkdaşlıqdan, Təhlükəsizlik şuralarının birgə iclaslarından, Zəngəzur dəhlizinin açılmasının vacibliyindən danışılır. «Eyni zamanda sənəddə vaxtilə bağlanmış Qars müqaviləsinə istinad edilir”, - Mirzəzadə qeyd edib.

Türkiyə və Azərbaycan iki ölkənin ərazi bütövlüyünə hər hansı ölkə tərəfindən təhdid olarsa, birgə mübarizə aparmaq, Silahlı Qüvvələri eyni standartlar üzərində yenidən qurmaq barədə razılığa gəliblər.

Təhlükəsizlik məsələləri üzrə ekspert İlham İsmayıl diqqəti ona yönəldib ki, əvvəllər də iki ölkə arasında təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlıq haqqında saziş vardı. Lakin Şuşa bəyannaməsində ilk dəfə olaraq üçüncü qüvvənin müdaxiləsi halında qarşılıqlı hərbi yardımın göstərilməsi maddə müddəa yox idi. “Bu, çox vacib razılaşmadır”, - ekspert vurğulayıb.

Rusiyanın reaksiyasına gəlincə, o, qane olmalıdır ki, daha 4,5 il regionda qalacaq, lakin sonra onu tərk etməlidir. Perspektivdə bu, Türkiyənin Cənubi Qafqazda dominant rolunu təsdiqləmiş olacaq»”, -  analitik qeyd edib.

O hesab edir ki, Ermənistanın yeganə çıxış yolu düşmənçiliyi kəsib Azərbaycan və Türkiyə ilə münasibət yaratmaqdır.

Bəyannamənin mətnini şərh edən politoloq Şahin Cəfərli qeyd edib ki, Azərbaycan və Türkiyənin əvvəlki razılaşmalarında da qarşılıqlı hərbi yardım haqqında bəndlər olub. Yenilik iki ölkənin Təhlükəsizlik şuralarının birgə iclaslarının keçirilməsilə bağlı bənddir. “Bu, o deməkdir ki, müdafiə və təhlükəsizlik sahəsində siyasət əlaqələndiriləcək», - o vurğulayıb.

Bəyannamədə hərbi bazalar barədə müddəa yoxdur. Amma  hamı bilir ki, Azərbaycanda, atəşkəsə nəzarət üzrə Mərkəzdə türkiyəli hərbçilər var. Zərurət yaranarsa, onların sayı artırıla bilər. Bu, Bakı və Ankaranın müstəsna səlahiyyətidir», - Cəfərli qeyd edib.

Politoloq vurğulayıb ki, Şuşada Türkiyə Konsulluğunun açılması da tarixi əhəmiyyətlidir və bunu da bir növ təhlükəsizlik qarantiyası hesab etmək olar. «Ümumilikdə Türkiyə-Azərbaycan əməkdaşlığı yeni səviyyəyə qaldırılır və konfederativ münasibətlərə bənzər əməkdaşlıq qurulur», - analitik qeyd edib.

REAL Partiyası Siyasi Şurasının üzvü Natiq Cəfərli isə bildirib ki, hələ bu ilin mart ayında 15 sənəd imzalanıb və ticarət dövriyyəsinin artırılması, ikiqat vergiləndirmədən azad olunma, gömrük güzəştləri nəzərdə tutulur. «Dünənki sənəddə də yenə də təsdiqləndi ki, ticarət dövriyyəsinin 3 dəfə artırılması və 15 milyard dollara çatdırılması kimi hədəf qoyulub», - o qeyd edib. “Bu çox ambisiyalı hədəfdir. Çünki indi ticarət dövriyyəsi 4,5 milyard dollar civarındadır və yaxın 3 ildə onun 3 dəfə artırılması üçün çox böyük güzəştlərin olması vacibdir», - Cəfərli deyib.

“Bizim xaricə satdığımız əsasən enerjidaşıyıcılarıdır. Türkiyə yüngül sənaye məhsulları, texnika, məişət əşyalarının istehsalında bizdən xeyli qabaqdadır. Ona görə də qarşılıqlı ticarət dövriyyəsini 15 milyard dollara yüksəltmək üçün hər il Türkiyədən Azərbaycana ən azı 10 milyard dollar idxal olunmalıdır. Azərbaycan bazarlarında Türkiyə məhsullarının bolluğu Türkiyəyə Azərbaycandan valyuta axınına səbəb olacaq», - o bildirib.

Natiq Cəfərli çıxış yolunu birgə müəssisələrin yaradılmasında görür. Bu, qarşılıqlı maraqların təmin olunmasına gətirib çıxaracaq.—06D-