Vəkillər həyəcan təbili çalır: qanuna düzəlişlər məhkəmədə müdafiəni məhv edəcək

Bakı/25.06.21/Turan: İyunun 25-də Milli Məclisdə məhkəmə icraatında islahatlar haqqında təkliflərə baxılacaq. Deputatlara ekspertiza keçirilməsi, şahidin prosesə dəvət edilməsi haqqında əsassız (hakimin qənaətinə görə) vəsatətlər irəli sürülməsinə və digər adi hərəkətlərə görə hakimlərin vəkilləri cərimələməsi hüququna baxmaq təklif edilib. İslahatların təşəbbüskarları hesab edirlər ki, bu yenilik məhkəmə proseslərinin uzanmasının qarşısının alınması, operativ məhkəmə icraatının təmin edilməsi üçün zəruridir.

Həmçinin, verilən məlumatlarla bağlı dəlil təqdim edilməməsinə görə də pul cəzası nəzərdə tutulur.

Yenilikləri Turan-a şərh edən vəkil Laçın Vəliyev onları “məhkəmədə müdafiə institutunu aradan qaldırmaq məqsədi güdən debilizm” adlandırıb. Düzəlişlər qəbul edilsə, vəkillər cərimələrin kompensasiyası üçün müttəhimlərdən öz əməklərinə görə yüksək ödəniş tələb edəcəklər.

“Azərbaycan məhkəmələrində müdafiə tərəfin vəsatətlərinin 99%-i rədd olunur, hakimlər onları əsassız adlandırırlar. İndi isə vəkillər cəzalandırılacaq. Məhkəmələrdə müdafiə sistemi özü çökəcək, ittiham tərəfi isə üstünlüyə malik olacaq, ki, bu da qanuna ziddir”, deyə Vəliyev bildirib.

Vəkillər sadəcə olaraq artıq vəsatətlə məhkəməyə müraciət etməyəcəklər, nəticədə isə müdafiə sisteminin mövcudluğuna son qoyulacaq, hüquqşünas belə hesab edir.

Vəkil Şəhla Hümbətova da təklif edilən islahatları “çox zərərli” hesab edir. Bu təklifləri Turan agentliyinə şərh edən Hümbətova bildirib ki, yeniliklər müdafiəni sadəcə olaraq “qeyri-mümkün” edəcək.

O da hesab edir ki, müdafiə tərəfin vəsatətlərin 99% hakimlər tərəfindən rədd olunur. “Buna görə vəkilləri cərimələmək absurddur, onlar sadəcə olaraq fəaliyyət azadlığını itirəcəklər”, deyə Hümbətova qeyd edib.

Onun fikrincə, təklif olunan islahat yalnız siyasi işlər üzrə təqsirləndirilən şəxsləri müdafiədən məhrum etmək məqsədi güdür. “Bu cür proseslərdə hakimlər hakimiyyətin sifarişlərini yerinə yetirir və vəkilləri cərimələrlə cəzalandıracaqlar. Bu, vəkillərin siyasi xadimləri və hakimiyyəti tənqid edən digər şəxsləri müdafiə etməkdən imtina etməsinə və məhkəmələrin formal olmasına gətirib çıxaracaq.

Bəzi proseslərdə vəkillər 10-20 təqsirləndirilən şəxsin hüquqlarını müdafiə edirlər. Müdafiə tərəfi hər bir təqsirləndirilən şəxslə bağlı ən az bir vəsatət irəli sürdüyü halda cərimələrin ölçüsünü təsəvvür etmək mümkündür.

Qanunvericiliyə dəyişiklik təklifinin müəllifləri hakimin xoşuna gəlməyən hər bir vəsatət üçün 500 manat ölçüsündə cərimə müəyyən etmək niyyətindədirlər”, deyə Hümbətova qeyd edib.

Parlamentin deputatı, hüquqşünas Fazil Mustafa da təklif edilən düzəlişlərin əleyhinə çıxıb. O hesab edir ki, məhkəmə proseslərinin iştirakçılarına yüksək pul sanksiyalarının təyin edilməsi problemdən çıxış yolu deyil. Məhkəmə proseslərinin sürətləndirilməsi üçün cərimələrə deyil, hakimlərin peşəkarlığının artırılmasına ehtiyac var. Təklif edilən düzəlişlər hökm çıxarılması zamanı hakimlərin subyektivliyini artıracaq, müdafiə və ittiham tərəflərinin bərabərlik prinsipini pozacaq. -0-