Washington Post COP29-u qəbul edən Azərbaycanı insan hüquqlarını pozmasına görə tənqid edir

Çərşənbə axşamı Washington Post qəzeti sərt redaksiya məqaləsi dərc edib. Məqalədə iddia olunur ki, qarşıda duran COP29 iqlim konfransı, birmənalı olaraq Azərbaycanda despotizmi gücləndirir.

Human Rights Watch və Freedom Now təşkilatlarının bu yaxınlarda yaydığı birgə hesabatda Azərbaycanda iqlim sammitindən əvvəlki aylarda siyasi repressiyaların artdığı qeyd edilir. Hesabatda onlarla şəxsin siyasi motivli və əsassız cinayət ittihamları ilə həbs edildiyi, bunun siyasi məhbusların sayını 2021-ci ilin dekabrında 122 nəfərdən bu ilin iyununda ən az 303 nəfərə qədər artırdığı vurğulanır.

Redaksiya məqaləsində 2023-cü ilin iyulunda saxta ekstremist fəaliyyət və saxta pul hazırlamaq ittihamları ilə həbs edilmiş məşhur iqtisadçı Qubad İbadoğlunun işinə diqqət çəkilir. İbadoğlu prezident İlham Əliyev tərəfindən Azərbaycanın neft sərvətlərinin düzgün idarə edilməməsini ifşa edib. Aprelin 22-də o, ev dustaqlığına keçirilsə də, daimi müşahidə altındadır. İlkin təhqiqat dayandırılıb, lakin o, yenidən həbs oluna bilər. Beynəlxalq tibbi müalicə tələb edən ciddi ürək xəstəlikləri olmasına baxmayaraq, onun ölkəni tərk etməsi qadağan olunub.

Daha bir məqam təcrübəli fəal və Seçkilərin Monitorinqi və Demokratiyanın Tədrisi Mərkəzinin rəhbəri Anar Məmmədlinin saxlanılması ilə bağlıdır. İqlim Ədaləti Təşəbbüsünün təsisçilərindən biri olan Məmmədli aprel ayında Bakıda zorakılıqla həbs edilib və ona qarşı valyuta qaçaqmalçılığı - vətəndaş cəmiyyəti fəallarına qarşı irəli sürülən ümumi ittiham irəli sürülüb. Daha əvvəl iki il yarım müddətinə həbs edilmiş Məmmədlinin saxlanılması Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi tərəfindən onun seçkiləri müşahidə səylərini boğmaq cəhdi kimi qiymətləndirilir. Onun öz qeyri-hökumət təşkilatlarını qeydiyyatdan keçirmək cəhdlərinə baxmayaraq, Azərbaycan hökuməti onun hüquqi cəhətdən tanınmasını davamlı olaraq rədd edir.

Məruzədə həmçinin prezident Əliyevin siyasi müxalifətə qarşı dözümsüzlüyü tənqid edilir. Əliyev müxalif Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədri Əli Kərimliyə qarşı əsassız böhtan və təhqir ittihamı ilə cinayət işi açıb. Məhkəmə prosesi dəfələrlə təxirə salınıb, çox güman ki, iqlim konfransı başa çatdıqdan sonra da uzadılacaq. Bundan başqa, hökumət müstəqil KİV-lərə qarşı repressiyaları gücləndirib: hazırda 18 KİV işçisi həbsdədir. 

Washington Post-un redaksiya məqaləsində iddia olunur ki, qlobal isinməyə qarşı mübarizə kollektiv fəaliyyət tələb edən ümumi imperativ olsa da, Azərbaycan kimi avtoritar dövlətlərdə böyük iqlim konfranslarının keçirilməsi bu cür toplantıların legitimliyinə xələl gətirir. Nəşrdə Kosta-Rika kimi etibarlı ekoloji nüfuza və demokratik dəyərlərə malik olan daimi qəbul edən ölkənin seçilməsinin insan hüquqları sahəsində pis nüfuzu olan rejimlərin dəstəklənməsinə son qoymaqda kömək edə biləcəyi təxmini irəli sürülür.