Benzin qiymətlərinin bahalaşması hər şeyin qiymətinə təsir edir..

İyulun 14-də dövlət ən çox tələbat olan, 92 benzinin bir litrinin qiymətini 20 qəpik artırdıqda, növbəti gün Tarif Şurasından qəribə bəyanat səsləndi ki, nəqliyyat, ərzaq və s.-nin qiymətləri bahalaşmayacaq, belə ki, daşıyıcılar maşınları solyarka və ya qazla doldururlar və s. Amma Azərbaycanda benzin 30% bahalaşdıqdan sonra qiymətlər hökuməti dinləmədən orta hesabla 10-20% yüksəldi.

Kinoteatr və dəmir yolu nəqliyyatı biletlərinin qiyməti bahalaşıb, baxmayaraq ki, kinonun və qatarın Aİ-92 benzini ilə birbaşa əlaqəsi yoxdur. Rayonlarda avtobuslarda gediş haqqı bahalaşıb. Motoru solyarka ilə işləyən Qax-İlisu avtobusunun salonunda sürücülər elan asıblar: gediş haqqı 40 deyil, 50 qəpikdir. Naxçıvanda avtobuslarda gediş haqqı 50% bahalaşıb, bu barədə Turan-a NMR-dəki mənbə bildirib.

1 kq pomidorun qiyməti birdən-birə 1,50 manata çatıb. Kənd təsərrüfatı üzrə ekspert Vahid Məhərrəmov bunu parnik pomidorları ilə ənənəvi pomidorların yetişmə zamanı arasındakı fərqlə izah edib, səbəblər arasında benzinin bahalaşmasını da qeyd edib.

Digər kənd təsərrüfatı məhsullarının bazar qiyməti benzin qiymətlərinin artması ilə əlaqədar qalxıb və eyni zamanda düşüb, belə ki, yayın ikinci yarısında və payızda Azərbaycanda meyvə və tərəvəzlər yetişir.

Ət qiymətlərinin kəskin bahalaşması əhaliyə xüsusilə ağır zərbə vurub. Şəhərlərdə qoyun əti 12 manat, mal əti 11 manat olub. Ekspert Qafqaz Ömərov bazarda ətin bahalaşmasını pambıq tarlalarının artması, otaqların və mal-qara yemi kimi istifadə olunan bitki tarlalarının azalması ilə əlaqələndirir. Azərbaycanın mərkəzi hissində istilərlə əlaqədar kənd təsərrüfatı ərazilərinin su təchizatı kəskin azalıb. Aran iqtisadi rayonunun kanallarını və kollektorlarını su ilə təmin edən Azərbaycan çaylarında su səviyyəsi düşüb. Dağlıq Qarabağda ermənilər, hər yay olduğu kimi, Azərbaycanın aşağıda yerləşən rayonlarındakı çayları su ilə təmin edən Sərsəng su anbarından suyun buraxılmasını məhdudlaşdırırlar. Yerli hakimiyyət yalnız pambıq tarlalarının suvarılması üçün su verir. Düzən rayonların sakinləri evlərinin həyətindəki ağacları belə suvara bilmirlər. Hətta insanlar həyətyanı sahənin, bostanın suvarılması üçün su tapa bilmirlər. Sakinlər yerli hakimiyyətə müraciət etdikdə onlara cavab verirlər ki, su çatmır, buna görə yalnız pambıq plantasiyaları suvarılır.

Suvarma məhdudiyyətləri ilə bağlı bir kub preslənmiş yonca 5-6 manatdır, bir halda ki, ötən il və iniş il 60 qəpikdən də ucuz satılırdı. Bu, ətin kəskin ucuzlaşmasına gətirib çıxara bilər, belə ki, fermerlər yemləyə bilmədikləri mal-qaranı təcili olaraq əldən çıxaracaqlar. Bir dəfə artıq belə olmuşdu. Ət sonuncu dəfə bahalaşmazdan əvvəl kəskin ucuzlaşmışdı, mal ətinin bir kiloqramı 7-7,50 manat idi, belə ki, kəndlilər yemləyə və otlada bilmədikləri mal-qaradan məcburi olaraq qurtulurdular. Amma iri və kiçik buynuzlu mal-qara kütləvi şəkildə tələf edildikdən sonra ət qiymətləri sürətlə bahalaşdı. Gələn il pambıq plantasiyaları genişlənərsə, bir il sonra ət respublikamızın sakinləri üçün bahalı və əlçatmaz delikatesə çevriləcək, bir kiloqram təzə ət ən az 18-20 manat olacaq. Hökumət məcburi olaraq idxal, ucuz ət bazarı açacaq ki, bu da qoyunçuluğu, süd sənayesini tamamilə məhv edəcək və heyvan dərisi, yunu və s. ixracını sıfıra endirəcək, Qafqaz Ömərov belə hesab edir.

Benzinin bahalaşmasının ətin qiymətinin dəyişməsinə birbaşa təsiri yoxdur, amma bilavasitə təsiri var, belə ki, fermerlər mal-qara və yem daşıyan yük maşınlarının sürücülərinə pul ödəyirlər.

Şəki-Balakən rayonunda Ömərovun proqnozu özünü doğrultmağa başlayıb, burada pambıq yetişdirilmir, amma yazda yerli hakimiyyət fermerlərə onlarla ilin soyuq aylarında mal-qaranın otlaması və saxlanması üçün düzən ərazilərin icarəyə verilməsi haqqında müqavilələrə vaxtından əvvəl xitam verəcəyini elan edib. Hökumətin respublikanın ərzaq təhlükəsizliyinin möhkəmləndirilməsi haqqında qərarını icra etmək məqsədilə bu tarlalarda artıq qida bitkiləri yetişdiriləcək. Yeni ərazilərdə kənd təsərrüfatı işləri başlayıb, yeni idxal texnika, toxum və şitillər gətirilib.

Yayda mal-qara Qafqaz dağlarında saxlanılır. Oktyabrda dağda otarma mövsümünün başa çatması ilə fermerlər mal-qaranı kəsməyə başlayacaqlar, belə ki, qışda artıq onları saxlayacaq yer olmayacaq. Bütün mal-qara satıldıqdan sonra isə heyvandarların bir hissəsi şəhərlərdə işləməyə gedəcək, digələri arıçılıq və digər gəlirli kənd təsərrüfatı sahələri ilə məşğul olacaqlar və çox az sayda heyvandar qapalı məkanlarda qoyun saxlamağa, heyvanları alınmış yemlə bəsləməyə başlayacaq. Azərbaycanda yerli, keyfiyyətli ətin qiyməti mütləq bahalaşacaq, amma Azərbaycan fermerləri Gürcüstandan ucuz, keyfiyyətsiz mal-qara idxalçıları tərəfindən rəqabətlə qarşılaşacaqlar. Onda vəsait yatıraraq otlaqda mal-qara saxlamağa keçən o azsaylı Azərbaycan fermerləri də heyvandarlığı tərk edəcəklər, Qax rayonundan heyvandar Hacı Mərdanov Turan-a vəziyyəti belə izah edib.

Çox şey payızda, Azərbaycanlılar məzuniyyətdən evə qayıdanda və yaxınlıqdakı şəhər bazarlarına üz tutduqda həll olunacaq, iqtisadçı Allahverdi Məmmədov belə hesab edir. Ərzaq məhsullarına tələbat artacaq, qiymətlər bahalaşacaq.

Yeganə qiymət azalması, - ki, bu, dəqiq benzinin bahalaşması ilə bağlıdır, - yeni və işlənmiş avtomobillər bazarında qeydə alınır. Ekspert Vaqif Hüseynov "Trend" agentliyinə mühərrik həcmi 2,5 min və daha çox kub santimetrdən çox olan maşınların qiymətinin 25%, daha kiçik həcmli mühərriyi olan avtomobillərin 5% ucuzlaşdığını bildirib.

Böyük motorlar daha çox benzin sərf edir, buna görə sürücülər azlitrli və qənaətli maşınlara üstünlük verməyə başlayıblar. "Ağ fillərin" - mühərrik həcmi 3,5 min və daha çox kubmetr olan "Toyota-Prado" kimi rahat ciplərin sahibləri acgöz əjdahalardan qurtulmağa çalışırlar. Azərbaycanlı sürücülər qənaətli dizelli maşınlara üstünlük verməyə başlayıblar. Amma payızda dizelli mühərriklər üçün yanacağın - solyarkanın da mütləq bahalaşacağı haqqında şaiyələr gəzir.