Natiq Cavadlı – Dürüstlük və Ədalətin Simvolu

İctimai xadim və alim Dr. Cəmil Həsənli, Meydan TV-nin jurnalisti Natiq Cavadlının qaçaqmalçılıqda ittiham olunaraq dörd aylıq istintaq təcridxanasına salınmasına görə dərin narahatlığını ifadə edib. Onu tanıyanlar üçün bu hadisə inanılmaz görünür. Dürüstlüyü, intellekti və həqiqətə bağlılığı ilə tanınan Cavadlı Azərbaycanın ən hörmətli jurnalist və ziyalılarından biri hesab olunur.

Onilliklər boyu Cavadlı, bu keyfiyyətlərin getdikcə azaldığı bir ölkədə dürüstlük və ədalətin simvolu olmuşdur. Onu tanıyanlar, həqiqət axtarışına və cəmiyyətin inkişafına sadiq qalan prinsipial bir insan kimi təsvir edirlər. Onun bu şübhəli ittihamlarla həbsi Azərbaycandakı məhkəmə sisteminin vəziyyəti ilə bağlı suallar yaradıb.

“Əgər Natiq Cavadlı qaçaqmalçılıqda ittiham olunursa, bu, təkcə onun dürüstlüyünü deyil, həm də bu ölkənin məhkəmə sisteminin bütövlüyünü şübhə altına alır,” – deyə Həsənli bildirib. “Onun bütün həyatı dürüstlük və intellektual möhkəmliyin şahididir.”

Cavadlının ideallarına olan sarsılmaz sədaqəti onun tərbiyəsində dərin köklərə malikdir. Onun atası, 1963-cü ildə Sumqayıtda baş vermiş antisovet etirazlarında iştirak edənlərdən biri olmuşdur – Sovet rejiminə qarşı cəsarətli bir çağırış. Həmin etirazlar, basdırılsa da, bütöv bir nəsil üçün müqavimət simvoluna çevrildi. Cavadlının atasının cəsarətli hərəkətləri oğlunun dünyagörüşünü açıq şəkildə formalaşdıran dərin bir miras qoyub.

Natiq Cavadlının intellektual maraqları onun həyatının əlamətdar cəhətidir. Tarixçi kimi təhsil almış Cavadlı, oxumağa olan doyumsuz vərdişləri və tarixi ədəbiyyatla dərin marağı ilə tanınır. Onun həbsi ərəfəsində Yılmaz Özdilin Mustafa Kamal və Rövşən Xətəmovun Avropa Tarixi (Müasir Dövr) əsərlərini oxuduğu bildirilir. Dostları, onun tarixi bilikləri öz jurnalistikasına inteqrasiya etmə qabiliyyətinə və işinə gətirdiyi dərinlik və perspektivə tez-tez heyran qalırdılar.

Cavadlının jurnalist kimi karyerası həqiqəti aşkar etməyə yönəlmiş sarsılmaz bağlılığı ilə seçilib, tez-tez böyük şəxsi itkilər bahasına başa gəlib. O, təqiblər, böhtan kampaniyaları və həbs təhlükələri ilə üzləşmiş, lakin öz missiyasına sədaqətini qoruyub saxlamışdır. Onun reportajları həmişə hakimiyyəti cavabdeh etməyə və tez-tez əsas diskursda nəzərə alınmayan məsələləri işıqlandırmağa çalışıb.

Özünü senzura və qorxu ilə getdikcə daha çox idarə olunan media mühitində, Cavadlı cəsarət mayakı olmuşdur. Onun işi, vaxtilə Azərbaycan lideri Məmməd Əmin Rəsulzadənin ifadə etdiyi – qələmin müqəddəs borcunun həqiqətə və millətə xidmət etməsi – inancını əks etdirir.

Cavadlının həbsi onun məzuniyyətdən qayıdışından qısa müddət sonra baş verib və ittihamların vaxtı ilə bağlı şübhələr doğurub. “O, xəstəlik məzuniyyətindən sonra işə qayıtdığı ilk gündə saxlanıldı,” – deyə Həsənli qeyd edib. “Bu zamanlama, onu susdurmaq üçün düşünülmüş və əvvəlcədən planlaşdırılmış bir planı göstərir.”

Qaçaqmalçılıq ittihamları onun tərəfdarları tərəfindən əsasız olaraq rədd edilib. Müşahidəçilər qeyd edir ki, belə ittihamlar fərqli fikirləri boğmaq və ölkənin idarəetmə və ədalət məsələlərindən diqqəti yayındırmaq üçün bir vasitə kimi istifadə olunur.

Cavadlının işi Azərbaycanda insan hüquqları və söz azadlığının vəziyyəti üçün bir sınaq daşına çevrilib. Onun həbsi, ədalətin hüquqları təmin etməkdən çox, repressiya aləti kimi istifadə olunduğu avtoritar rejimlərlə müqayisə edilir.

“Əgər Natiq Cavadlı kimi bir insan – ziyalı, vətənpərvər və dürüstlük simvolu – yalan ittihamlarla həbs edilə bilərsə, bu, ədalət sistemində dərin böhrana işarə edir,” – deyə Həsənli bəyan edib.

Jurnalistin ağır durumu peşəsi hüdudlarından kənarda da əks-səda doğurur. Onun sadəlik, intellektual dərinlik və mənəvi prinsiplərə sadiqliklə müəyyən edilmiş həyatı, Azərbaycanın ədalət və demokratiya uğrundakı davamlı mübarizəsində təhlükədə olan dəyərləri xatırladır.

Cavadlı, bir heyranının sözləri ilə desək, “ağlasığmaz çətinliklər qarşısında belə, mənəvi prinsipləri heç vaxt sarsılmayan bir insan olaraq qalır.” Onun işi daha geniş ədalət tələblərinə təkan verəcək, yoxsa Azərbaycanın narahat tarixində daha bir qaranlıq fəsil olacaq, bunu zaman göstərəcək.

Hazırda onun həbsi, hakimiyyətin tez-tez ədaləti kölgədə qoyduğu bir cəmiyyətdə həqiqətin zəifliyinin kəskin bir xatırlatmasıdır.