Azərbaycanın AİB əməkdaşlığından gözləntilər

ABŞ-da Donald Trampın hakimiyyətə yenidən qayıdışından sonra yeni daxili və xarici siyasət kursundan qaynaqlanan radikal dəyişikliklər dünya bazarlarına da təsirsiz ötüşmür. Belə təsirlərin getdikdə daha geniş diapozonda müşahidə ediləcəyi şübhəsizdir. Görsənən odur ki, bundan ən çox təsirlənən enerji və qiymətli kağızlar bazarı olacaq. Həmin bazarlarda baş verən dəyişikliklərin Azərbaycanda təsirləri ilk növbədə Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fondunun (ARDNF) və Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin (ARDNŞ) fəaliyyətində hiss ediləcək. Odur ki, bu yazıda ARDNF-nin mövcud durumunu və investisiya siyasətinin dəyərləndirməyə çalışacagıq.

Təsis olunmasının 25-ci ildönümünü qeyd edən Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fondunun (ARDNF)[1] büdcə layihəsinə Hesablama Palatasının rəyi 2018-cu ildən etibarən dərc edilir[2].  Bundan əvvəl, ARDNF-in büdcə layihəsi Hesablama Palatasının rəyi olmadan ölkə prezident tərəfindən  birbaşa  təsdiq olunurdu. Lakin, "Büdcə sistemi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunda[3]  16 dekabr 2016-cı il tarixli dəyişikliklə[4] Azərbaycan Respublikasının Hesablama Palatasına ARDNF-nin büdcəsinin layihəsi və icrasına dair Rəy hazırlamaq səlahiyyəti verildi.

Qarabağın erməni işğalından azad olunmuş ərazilərində bərpa və yenidənqurma layihələrinin sifarişçiləri fərqli dövlət qurumlarıdır. Onların içərisində müxtəlif mərkəzi icra hakimiyyəti orqanları ilə (Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyi, Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi, Mənzil İnşaatı Dövlət Agentliyi (MİDA), Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri Üzrə Dövlət Komitəsi və sair) yanaşı, yaradılması zərurəti rəsmi sənədlərdə “əhalinin qayıdışı ilə əlaqədar çoxmənzilli binaların və fərdi yaşayış evlərinin tikintisinin təşkili, bu qaydada tikilmiş çoxmənzilli binaların idarə edilməsi, habelə müvafiq ərazidə abadlaşdırma, yaşıllaşdırma və mənzil-kommunal təsərrüfatı sahələrində fəaliyyət” kimi əsaslandırılan, adının sonunda “Bərpa, Tikinti və İdarəetmə Xidməti” ifadəsi olan publik hüquqi şəxslər də var. Bu xidmətlər ilk dəfə yaradılanda iqtisadi rayonlar üzrə təsnifləşdirilmişdi,[1] Qarabağ İqtisadi Rayonu üzrə 1, Şərqi Zəngəzur İqtisadi Rayonu üzrə isə 1 və 2 saylı olmaqla 2 belə xidmət yaradılmışdı. Lakin sonradan bizə məlum olmayan səbəblərdən publik hüquqi şəxslərin sayı, bir xidmətin əhatə etdiyi rayonlar 3-dən çox olmamaq şərtilə - Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğu İdarəsinin mənzil-kommunal və təmir xidməti istisna olmaqla - 5 -ə çatdırıldı:[2]

İşçilərin yemək və mənzil, eyni zamanda, sahibkarların nümayəndəlik xərclərinin hansı hissəsinin gəlirdən çıxılması vergitutma nöqteyi-nəzrindən çox aktual məsələ kimi həmişə müzakirə mövzusu olub.