Beş illik təhlillər göstərir ki, Bakıda ərzağın qiymətlərində ciddi artım müşahidə olunur

“Turan” agentliyinin apardığı hərtərəfli təhlilə əsasən, son 5 ildə Bakıda 30 zəruri məhsuldan ibarət istehlak səbətinin qiyməti xeyli artıb. 2019-cu ildən 2024-cü ilə qədər olan dövrü əhatə edən nəticələr qiymətlərdə nəzərəçarpacaq yüksəliş tendensiyasını vurğulayır, bəzi əsas maddələrdə kəskin qiymət artımları müşahidə olunur.

Hesabata əsasən, istehlak səbətinin orta qiyməti qeyd olunan dövr ərzində 29,9% artıb. Bu, ev təsərrüfatlarının büdcəsi və alıcılıq qabiliyyətinin xeyli gərginləşdiyini göstərir. Bu artımı şərtləndirən əsas amillər arasında süd məhsulları və təzə meyvə-tərəvəz məhsullarını göstərmək olar: qatıq, alma, pomidor, kələm və xamanın qiymətlərində heyrətamiz artımlar qeydə alınıb.

Qatıq qiymət artımında 143% sıçrayış göstərib. Alma (138%) onun ardınca liderlik edir. Pomidor və kələmin qiymətləri iki dəfə artıb, hər biri 106% bahalaşıb ki, bu da istehlakçıların üzləşdiyi əlçatanlıq problemlərini daha da gücləndirir.

İnflyasiya təzyiqləri təkcə tez xarab olan mallara şamil edilmir, həm də qiymət artımının əsas yükünü zəruri məhsullar daşıyır. Şəkər və makaronun qiymətləri müvafiq olaraq 66% və 61% artaraq ev təsərrüfatlarının maliyyə yükünü artırıb. Hesabatda ət məhsullarının qiymətlərinin nəzərəçarpacaq dərəcədə artdığı da qeyd olunur: mal əti və qoyun əti müvafiq olaraq 42% və 38% bahalaşıb.

Ümumi qiymət artımı tendensiyasına baxmayaraq, əhatə dairəsi məhdud olsa da, bir neçə istisnalar var idi. Xiyar və qarabaşaq yarmasının qiymətləri 61% ucuzlaşıb. Bundan əlavə, göyərtinin qiymətləri 15% azalıb, düyünün qiymətləri isə 1% cüzi azalma ilə nisbətən sabit qalıb.

30 məhsulun 87%-ni təşkil edən istehlak səbətinin böyük əksəriyyətində beş il ərzində qiymət artımı müşahidə olunduğunda inflyasiya təzyiqləri ani məlumatlardan kənara çıxan narahatlıq doğuran tendensiyanı da ortaya qoyur. Bu geniş yayılmış inflyasiya tendensiyası qida tədarük zəncirindəki sistemli problemləri, o cümlədən istehsal xərcləri, paylanma səmərəsizliyi və xarici bazar dinamikası kimi amilləri vurğulayır.

Aylıq və illik hesabatlar ərzaq qiymətlərindəki dalğalanmaları və dövri sabitliyi əks etdirə bilsə də, uzununa təhlil istehlakçılar üçün əhəmiyyətli problemlər yaradan ardıcıl artım trayektoriyasını vurğulayır. Artan ərzaq qiymətlərinin ev təsərrüfatlarının büdcələrinə kumulyativ təsiri siyasətçilərdən cəmiyyətin həssas təbəqələrinin yükünü yüngülləşdirmək üçün fəal tədbirlər görməyi tələb edir.

Əsas struktur çatışmazlıqlarının aradan qaldırılması və qida tədarükü zəncirində şəffaflığın artırılması bütün Bakı sakinləri üçün əsas qidaların əlçatanlığını artırmaq üçün vacib şərtdir.