10 il ərzində övladlığa götürməyə görə rüşvət iki dəfə artıb

Yaxın bir adamdan eşidəndə ki, onun tanışları -övladı olmayan ailə kimsəsiz bir uşağı övladlığa götürmək istəyib və buna görə onlardan 20 min manat tələb ediblər, inanmaq istəmədim. Düşündüm ki, bəlkə ailə və ya tanışım nəyisə səhv salır. Bəlkə, bu 20 min manat rüşvət deyil, ailənin imkanlı olmasına sübutdur, məsələn, depozit və ya mühacirətə gedənlərdən tələb olunan bank arayışı kimi bir şeydir. Tanışım deyirdi ki, 20 mini yeni doğulmuş körpə üçün istəyirlər, 3-4 yaşlı uşağın qiyməti 10 min manatdır. Hətta düşündüm ki, bəlkə, rüşvəti hansısa vasitəçilər istəyirlər, çünki sosial işçilər, dövlət məmurları belə açıq şəkildə uşaq sata bilməzlər.

Ancaq bir neçə Azərbaycan saytına baxdıqdan sonra əmin oldum ki, yalnışlıq yoxdur. KİV Azərbaycanda övladlığa götürmə zamanı rüşvətxorluq haqda yazır. Dövlət təşkilatları isə yazılanları təkzib etmirlər.

"Problem ondadır ki, övladlığa götürmə komissiyasının qərarını gözləyərkən prosesin hansı mərhələdə olduğunu bilmirsən, sənədlərin harada olduğunu, kimdə olduğunu bilmirsən. Sadəcə, nəticəni bilmədən gözləyirsən. Və başağrısı başlayır: "birdən desələr ki, konkret uşaq seçməyə haqqımız yoxdur, hətta oğlan və ya qız götürmək istəyimizi də dəqiqləşdirə bilmərik". Narahat olmağa başlayırsan və sənə dərhal "həll yolu"nu təklif edirlər: müəyyən qədər məbləğ ödəmək və proses möcüzəli şəkildə yerindən irəliləməyə başlayır. Məbləğdən asılı olaraq uşağı cinsinə görə seçmək, hətta konkret uşağı övladlığa götürmək mümkün olur", - övladlığa uşaq qəbul etmiş bir ailə danışıb.

Natalya Aleksandrovanın bu məqaləsində baş vermiş hadisələr çoxdankı deyil. Məqalə 2018-ci ilin fevralında yazılıb.

http://1news.az/news/osobennosti-nacional-nogo-usynovleniya---pochemu-v-etoy-sfere-stol-ko-tainstvennosti

Rüşvətxorluqla üzləşən ailələr öz adlarını açıqlamırlar, "aldıqları uşağı" itirməkdən qorxurlar. Çünki rüşvət verməklə cinayətin iştirakçısına çevrilirsən və deməli, övladlığa götürmə qanunsuz olub. Uşağın günahı nədir, əgər onu geri alıb uşaq evinə qaytarsalar?

2014-cü ildə disput.az-da "Azərbaycanda uşaq övladlığa götürmə neçəyədir?" mövzusunda müzakirə açılmışdı.

Müzakiyərə qatılanlardan biri demişdi: "Onların yaxşı bəhanəsi var - uşaq götürmək istəyənlərin sayı çoxdur, növbədir. Guya, siz növbənizin tez çatması üçün pul ödəyirsiniz, yoxsa sizə "gözləyin" deyəcəklər.

Və qəlb fəyrad etməyə başlayır: "Gör, insanlıq hansı həddə enib ki, uşaq ətrafında alver gedir, sanki, əşyadır! Bu yolla gedərsək, bizi necə gələcək gözləyir? Məmurlar hara baxırlar, valideyn nəvazişi görməyən bu uşaqlara yazıqları gəlmirmi? Bu uşaqların heç bir sevinci yoxdur".

Və dərhal cavab: "Birinci xanım Mehriban Əliyevaya yazın. Bu məsələləri dərhal və pulsuz həll etməli olan şəxslərin sizin qarşınızda qoyduğu bütün çətinlikləri ona anladın".

https://www.disput.az/index.php?app=forums&module=forums&controller=topic&id=642048

Azərbaycanda övladlığa götürmənin qiyməti manatın məzənnəsi və inflyasiya ilə birlikdə durmadan artır. 2008-ci ildə Uşaq Hüquqlarını Müdafiə Liqasının sədri Yusif Bəkirov demişdi: "Heç kimə sirr deyil ki, hər arayışa görə pul ödəməli oluruq, ancaq bunu hər kəs özünə rəva görə bilmir. Müxtəlif instansiyalara getmək, bürokratik əngəllər çox zaman övladlğa götürmədən imtinaya səbəb olur. Azərbaycan vətəndaşlarının uşaq övladlığa götürməsi təxminən $6-7 minə başa gəlir".

Bu il Azərbaycanda uşağın "qiyməti" 20 min manat və ya 12 min dollara yaxındır. 2008-ci ildə 6-7 min dollara satılırdı. 10 ildə rüşvətin qiyməti iki dəfə artıb.

Mövzu ilə əlaqədar statistika. Azərbaycanda övladlığa götürmənin sayı artır. Ötən il ölkədə 877 uşaq övladlığa götürülüb ki, bu da 2016-cı ildə olduğundan 13,5% çoxdur. Xoşagəlməz nüans məyusluq doğurur: övladlığa götürülmüş oğlanların sayı 15,9%, qızların sayı 10,8% artıb. 2017-ci ildə 1-17 yaşında 466 oğlan və 411 qız övladlığa götürülüb. Ön çox üç yaşınadək uşaqlar övladlığa götürülür və bu, anlaşılandır, belə ki, valideynlər istəyirlər ki, evlərinə qəbul etdikləri uşaqlar onları ata və ana deyə çağırsınlar. 3 yaşınadək 420 uşaq, 3-5 yaşınadək 172 uşaq, 6-10 yaşınadək 167 uşaq, 11-17 yaşında 118 uşaq övladlığa götürülüb.

2017-ci ildə əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər Azərbaycanda 28 uşaq, o cümlədən 12 qız uşağı övladlığa götürüblər.

Övladlığa götürmək çətindirmi? Uşaq olmadığına görə dağılan ailələrin çoxu bu sualı verir? "Ailənin gəlirləri, sağlamlıq, yaşayış sahəsi haqda arayışları və lazımi sənədləri toplamaq, sonra həmin sənədləri övladlığa götürmə məsələləri ilə məşğul olan orqanlara təqdim etmək lazımdır. İstək olarsa, sənədlər paketini bir həftəyə də toplamaq olar, ancaq məsələ bundadır ki, uşaq övladlığa götürmək heç də hamıya nəsib olmur, hətta onların sənədləri himayə və qəyyumluq orqanlarının zəruri tələblərinə cavab versə belə.

"Mən rüşvət verə bilmədiyinə görə övladlığa götürmədən imtina almış ailələrlə dəfələrlə söhbət etmişəm. Heç kimə sirr deyil ki müxtəlif instansiyalara getmək əsl bürokratik süründürməçilikdir ki, bu, çox zaman övladlığa götürmədən imtinaya səbəb olur. Ölkədə çox yaxşı qurum yaradılıb - Asan Xidmət. Niyə övladlığa götürmə proseduru ona həvalə edilməsin? Düşünürəm ki, əgər bu, baş verərsə ölkədəki problemlərdən biri azalacaq. Hələ ki atılmış uşağı övladlığa götürmək istəyən yüzlərlə adam bu prosesdən kənarda qalır", - Uşaqların Jüquqlarını Müdafiə Liqasının sədri Yusif Bəkirov jurnalistlərə deyib.