Azərbaycan amerikalı səyyahın gözləri ilə

Bakı/30.03.13/TURAN: Azərbaycan hökuməti hələ də dünyanı təəccübləndirmək niyyətindədir. Amma kənardan gülünc görünməmək üçün bunu necə etməli?

Nyu-York Tayms qəzetində öz guşəsi olan yazıçı Devid Farli Bakıda gördüklərini oxucularla bölüşüb (http://www.gadling.com/2013/03/29/baku-to-the-future-the-empty-capital-of-azerbaijan-really-wants). Arayış üçün, - Çikaqonun Gadling.com saytı etnoqrafiya və səyahətə üstünlük verən yazıçı və jurnalistlərin kollektiv məhsuludur. Müəllifləri arasında onlarla ekzotik ölkələri birləşdirən Don Corc, Deyv Seminara, Rana Qanqa kimi məşhurlar var.

Demək, prezident İlham Əliyev 2010-cu ilin sentyabrında Azərbaycanın dövlət bayrağını 531 fut hündürlüyə qaldıraraq elan edib ki, dünyada ən hündür bayraqdır, Cənubi Koreya və Türkmənistandakı analoqunu keçib. Amma cəmi bir il sonra Tacikistanda 541 futluq bayraq qaldırıldı və Cənubi Qafqazın gənc dövləti aksenti başqa istiqamətə dünyada ən hündür binası olacaq ada şəhərinə yönəltdi – daha kasıb Tacikistan lovğa Azərbaycanın dalından çata bilməz.

Bu gün parıltı və səs-küylə heç kəsi təəccübləndirə bilməzsən, indiyəcən Azərbaycan insan amili, elm, təhsil, istehsal, texnologiya, innovasiya, real turizm sektoruna ciddi şəkildə vəsait qoyan ölkələr qədər tanınmır. Farli səfərə hazırlaşanda onun dairəsindən heç kəs hara getdiyini dəqiq bilmirdi, rouminq xidmətinin əməkdaşı isə hesab edib ki, o, Fransanın cənubuna gedir.

Yazıçının fikrincə, ölkə çox qəribə coğrafi, geosiyasi və mədəni vəziyyətdədir. Onu cənubdan İran, şimaldan Rusiya sıxır, Şərqlə Qərb və Yaxın Şərq, Asiya ilə Avropa arasında körpüdür. Əhalisi əsasən müsəlmandır, amma kişilər vaxtaşırı araq içməyə meyllidir.

Onu Four Seasons otelində qalmağa vadar edən yeganə səbəb nisbətən məqbul qiymətdir. Şəhər, xüsusən sahil hissəsi və İçərişəhər zonası onun müəyyən qədər xoşuna gəlib. Daha çox təəccübləndirən isə Heydər Əliyev Mərkəzinin forması və parlamentin yanındakı alov qüllələri olub, - yerli müsəlmanlar zərdüştilik dövrünü yadda saxlayırlar.

Amma viza alanda çəkdiyi məşəqqət və xidmətdə Qərbi Avropa qiymətləri yazıçıya pis təsir edib. Xidmət və mal qiyməti Qərbi Avropa səviyyəsində olsaydı, dərd yarı - əsl soyğunçuluqdur. Ona görə turistlər azdır, neftçilər, bu sahəyə xidmət edən şirkətlərin nümayəndələri və dəvət edilən əcnəbilər daha çoxdur.

Onun fikrincə, Bakıdakı bahalıq təəccüblü deyil, bir dəfə (19 əsrin sonunda) burda neft bumu olub və Rotşild və Nobellərlə yanaşı səadət axtaranlar bura axışıb. «Burda olduğum zaman qəbul edən tərəf soruşdu ki. Azərbaycan və Bakı haqda nə düşünürəm. Əslində bilmirən necə düşünüm. Bakının xarici görkəmi sosial və mədəni mahiyyətindən tez dəyişib», - deyə Farli yazır. ,

Azərbaycana gəlincə, 2009-cu ildə keçirilən referendumun nəticələri İlham Əliyevə imkan verir ki, daha bir neçə müddət  (Qarabağ münaqişəsinin həlli və müharibə vəziyyətinin bitməsi) dövlət başçısı olsun, bu isə avtoritarizm və Əliyevlər ailəsinin reklam olunacağını göstərir. Yazıçını daha çox təəccübləndirən “ölü, ya diri olsun - daim dövlətçiliyin keşiyində olan” Heydər Əliyevin portretlərinin və şəkillərinin bolluğudur. 

Azərbaycana bir daha gələcəyi təqdirdə Farli burda sadə viza rejimi, daha yüksək səviyyəli xidmət, məqbul qiymət və çoxlu həqiqi turist görmək istəyir. --17D—