Azərbaycanli miqrantlara vətənə qayitmağa kömək edin

Əziz dostlar

Bu ianə kampaniyası mənə və peşakar həmkarlarıma (vəkillərə, hüquq müdafiəçilərinə, jurnalistlərə və həkimlərə) bir neçə aydır qanunsuz olaraq öz sərhədlərini bağlayan ölkəsinə koronavirus pandemiyası səbəbindən gələ bilməyən həmvətənlərimizə humanitar, hüquqi və məsləhət yardımı göstərməyə imkan verəcək. Bəzi miqrantlar Azərbaycana qayıtmalarını tələb etdikləri üçün həbs olunub, təcili olaraq vəkil tutaraq onların sərbəst buraxılması üçün şərait yaratmaq lazımdır.

Daha ətraflı aşağıda Azərbaycan , rus və ingilis dillərindəki olan mətnlərdə tanış ola bilərsiniz

AZƏRBAYCANLI MİQRANTLARA VƏTƏNƏ QAYITMAĞA KÖMƏK EDİN

Dəstək kampaniyasına qoşulmaq üçün bu linkə keçin: https://gf.me/u/yc9723

Əziz həmvətənlər, qlobal koronavirus pandemiyası hər birimizi kədər gətirdi, dəhşətli bir xəstəlik yaxınlarımızı vaxtından əvvəl almağa başladı, iş yerlərini itirməyə başladıq və getdikcə dolanışıq üçün daha çox vəsait çatışmazlığı hiss etdik.

Ən çətin vəziyyətə xaricdə yaşayan azərbaycanlı əmək miqrantları, eləcə də xarici təhsil müəssisələrində oxuyan tələbələrimiz düşdü. Bu gün onların çoxu vətənlərinə, Azərbaycana qayıtmaq istəyir. Ancaq soydaşlarımız kütləvi şəkildə qanunsuzluq və hüquq pozuntuları ilə üzləşiblər, bu baxımdan təcili yardıma ehtiyacları var. Azərbaycanın dövlət instansiyaları xaricdəki vətəndaşlarımızı taleyin ümidinə buraxıb. Ancaq birlikdə soydaşlarımıza kömək edə bilərik. Bu, hər birimiz üçün vətəndaşlıq borcudur, çünki son illər əmək miqrantları vətənlərinin rifahının yaxşılaşdırılmasına öz töhfələrini verib.

Koronavirus pandemiyası onsuzda çətinliklərlə dolu olan həyatımızı tamamilə dəyişdirdi. Azərbaycanda, öz evlərində yaşayanlar üçün bir neçə aydır davam edən sərt karantin şəraitinin yaratdığı yeni reallıqları mənimsəmək çətindir, çünki bütün bunlarla yanaşı məmur özbaşınalığı və insan haqlarının pozulması da davam edir. Səmərəsiz dövlət idarəçiliyi, onsuz da yararsız olan səhiyyə sisteminin dağılması əhalinin yaşayış şəraitini bir qədər də çətinləşdirdi, dövlətdən kömək gözləmək çətindir və yalnız özünə və yaxınlarına arxayın ola bilərsən.

Ancaq ən çətin və dözülməz vəziyyətlə son 20 ilin ən ağır iqtisadi böhranı ilə üz-üzə qalan qonşu Rusiyada işlərini itirən azərbaycanlı miqrantlar üzləşdi. Rusiyada yaşayış üçün heç bir vəsaiti olmayan minlərlə soydaşımız Azərbaycana qayıtmaq qərarına gəlib.

Azərbaycan və Rusiya dünyanın bir çox ölkələri kimi bu ilin mart ayında koronavirus xəstəliyinin yayılmasını minimuma endirmək üçün beynəlxalq hava və dəmir yolu xidmətlərinin bağlandığını elan edib. Rusiyanın bütün ərazilərindən minlərlə Azərbaycan vətəndaşı Rusiya-Azərbaycan sərhəddinə gəlib və paradoksal qanunsuzluqlarla üzləşərək öz ölkəsinə buraxılmayıb. Azərbaycan hakimiyyəti Azərbaycan Konstitusiyasını və Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasını pozaraq çoxsaylı qanunsuz bürokratik əngəllərlə öz vətəndaşlarını ölkəyə buraxmır.

Azərbaycan hakimiyyətinin düşünülməmiş və qanunsuz hərəkətləri bir neçə min azərbaycanlı miqrantın Azərbaycan-Rusiya sərhəddində toplaşmasına səbəb olub. Artıq bir neçə aydır ki, 400-ə yaxın insan açıq havada yaşamaq məcburiyyətində qalır və 600-ə yaxın insan dözülməz şəraitin hökm sürdüyü düşərgələrə sığınıb.

Minlərlə soydaşımız Dərbənd, Mahaçqala və Dağıstanın digər yaşayış məntəqələrinin mehriban və qonaqpərvər yerli sakinlərinin evlərində sığınıb. Vətəndaşlarımızın təminatı üçün maddi dəstək həm yerli hakimiyyət orqanları, həm də Azərbaycanın şimal bölgələrindən və Rusiyanın cənub bölgələrindən olan məşhur iş adamları tərəfindən göstərilir. Azərbaycan-Rusiya sərhədindəki keçid məntəqələrinə gələn azərbaycanlı miqrantların sayının gündən-günə artması ilə vətəninə qayıtmaq istəyən, lakin bunu edə bilməyənlərin narazılığı da artırdı.

İyunun 15-də 500-ə yaxın Azərbaycan vətəndaşı bir neçə aydır vətənlərinə qayıtmalarına icazə verilməməsindən və müvəqqəti çadır düşərgəsində çətin antisanitar şəraitdə saxlanılmasından narazı qalaraq “Kavkaz” federal magistral yolunu bağlayaraq dinc etiraz aksiyasına başladı. 

Rusiya hüquq-mühafizə orqanları aksiya iştirakçılarına, qadınlara, uşaqlara və yaşlılara qarşı qeyri-adekvat fiziki zorakılıq tətbiq etməklə aksiyanın qarşısını aldılar. Rusiya, Azərbaycan və beynəlxalq mətbuatda yayımlanan çoxsaylı videoçarxlarda hətta avtomat silahdan açılan atəş səsləri də eşidilirdi.

Videokadrlarda huşsuz vəziyyətdə olan bəzi Azərbaycan vətəndaşlarının az qala öz qanlarında boğulduğu aydın görünür. Sosial şəbəkələrdə döyülərək öldürülən, cəsədləri ertəsi gün təcili yardım maşınları ilə Azərbaycana gətirilən bir neçə etirazçı haqqında da məlumatlar yer aldı, lakin bu günə qədər qurbanların adlarını müəyyən etmək mümkün olmayıb, Rusiya və Azərbaycanın dövlət strukturları bu barədə susur.

Ümumilikdə, etiraz aksiyasının dağıdılması nəticəsində 200-ə yaxın Azərbaycan vətəndaşı müxtəlif dərəcəli bədən xəsarətləri alıb. Döyülən 80-ə yaxın vətəndaş bir neçə saat üzü üstə yerdə uzadılıb, sonra müxtəlif polis təcridxanalarına göndərilərək 15 günlük inzibati həbs cəzası alıblar.

Rusiya Federasiyası İstintaq Komitəsi bəyan edib ki, Dağıstan Respublikasının Dərbənd rayonunun Kullar kəndi ərazisindəki iğtişaşlarla nəticələnən etiraz aksiyası zamanı hakimiyyət nümayəndələri olaraq 9 polis yaralanıb, 5 nəqliyyat vasitəsinə təxminən 400 min rubl ziyan dəyib.

Mitinq zamanı saxlanılan 10 Azərbaycan vətəndaşı barəsində cinayət işi açılıb. Onlara qarşı Rusiya Federasiyası Cinayət Məcəlləsinin 318-ci maddəsinin ikinci hissəsi (Rəsmi vəzifələsinin icrası ilə əlaqədar hökumət nümayəndəsinə və ya onun qohumlarına qarşı həyat və ya sağlamlıq üçün təhlükəli olan zorakılığın tətbiqi), habelə 167-ci maddəsinin birinci hissəsi ilə (Başqasının əmlakını qəsdən məhv etmək və ya zərər vurmaq, əgər bu əməllər ciddi ziyana səbəb olarsa) cinayət işi açılıb.

 Azərbaycanlı gənclər - Ağayev Nahid Rəhman oğlu (1980), Əhmədov Elbrus İdris oğlu (1983), Hüseynov Rövşən Arif oğlu (1988), Qiyasov Tural Nazim oğlu (1996), Namazov Ceyhun Arzu oğlu (1999), İmaməliyev Emin Sahib oğlu (1999), Musayev Elmar Məhəmməd oğlu (1990), Mehdiyev Elmar Heydər oğlu (1990), Muradov Ənvar Burjula oğlu (1990), Fərəkzadə Əziz Əfqan oğlu (1994) artıq iki ay müddətinə həbs ediliblər, istintaq onların günahlarını sübut etsə, hər birini 10 ilə qədər həbs cəzası gözləyir.

Həm cinayət, həm də inzibati qaydada ittiham olunan bütün Azərbaycan vətəndaşları səmərəli hüquqi müdafiədən məhrum edilib.

Yaranmış vəziyyətin girovuna çevrilmiş minlərlə Azərbaycan vətəndaşı evə qayıtmaq üçün köməyə ehtiyac duyur, bir çoxu hətta təxliyə üçün təyyarə və avtomobillərin göndərilməyini xahiş etməyiblər, öz hesablarına sərhədə qədər gələrək aylarla vətənlərinə dönmək üçün icazə gözləyir.

Azərbaycan hakimiyyətinin hərəkətləri bütün hüquqi və mənəvi normalara ziddir. Üstəlik, bu, miqrant soydaşlarımızın şərəf və ləyaqətini alçaldan şəraitdə yaşamağa məcbur olduqları getto- məntəqələrinin yaranmasına səbəb olub. Qadınlar xüsusilə çətin vəziyyətdədirlər. Düşərgələrdə yaşayan miqrantlar arasında bağırsaq və yoluxucu dəri xəstəliklərinin sayı günü gündən artır, həmçinin koronovirus xəstəliyinin yayılması riski də böyükdür.

Hazırda Rusiyada rəsmi qeydiyyatdan keçən 700 minə yaxın azərbaycanlı əmək miqrantı var, ən azı bir o qədəri də mövsümi işçi kimi qeydiyyatsız yaşayır. Son 20 ildə Rusiyadakı azərbaycanlı əmək miqrantları ölkələrinin və xalqının rifahının yaxşılaşdırılmasına böyük töhfə verərək vətənlərində yaşayan ailələrinə təxminən 50 milyard dollar köçürüb.

Bu gün vətəninin çiçəklənməsinə töhfə verən zəhmətkeş və çalışqan insanlar yalnız ailələrinin yanına, evlərinə qayıtmağı istəyir. Nə yerli, nə də beynəlxalq hüquqi standartlar vətəndaşların ölkələrinə qayıtmalarını qadağan etmir. Azərbaycan vətəndaşının pasportu onlara maneəsiz evə qayıtmaq üçün mütləq hüquq verir, üstəlik bu şəxslər sərhədə çataraq evlərinə buraxılmağı gözləyir.

Rusiya sərhədçilərinin də Azərbaycan vətəndaşlarını onların iradəsinə zidd olaraq saxlamaq hüququna malik deyil, ən azı onların Rusiya ərazisindən Azərbaycanla sərhəd neytral əraziyə keçməsinə mane olmamalıdırlar.

Azərbaycanın rəsmi orqanlarının xahişi ilə Azərbaycan vətəndaşlarının ölkəyə keçməsini əngəlləməklə Rusiya rəsmi strukturları müdafiəsiz mülki şəxslərə qarşı qanunsuz hərəkətlərə şərik olurlar.

Yaranmış vəziyyətdə birlikdə insanların əziyyətlərini yüngülləşdirə və mümkün qədər tez evlərinə qayıtmalarına kömək edə bilərik.

Son iki həftə ərzində Azərbaycanın vətəndaş cəmiyyətindəki həmkarlarımla birlikdə problemin həlli yolları ilə bağlı mövcud vəziyyəti araşdırdım. Müstəqil media, vətəndaş cəmiyyəti və demokratik institutların nümayəndələrinin iştirakı ilə iki dəyirmi masa keçirdik.

Uzun fikir mübadiləsi və vəziyyətin araşdırılmasından sonra müəyyən etdik ki, pul toplama kampaniyasına başlanmalı və ilk növbə həbs olunanlar effektiv hüquqi yardımla təmin edilməlidir.

Ən qısa müddətdə hüquqi, tibbi və digər zəruri məsləhətləşmələrin aparılması üçün qaynar xəttin fəaliyyətini təmin etmək lazımdır.

Vətənə qayıtmaq istəyən miqrantlara qarşı edilən bütün qanunsuz hərəkətləri qeyd edib etiraz edə biləcək növbətçi vəkillərin olmasını təmin etmək lazımdır.

Rusiya və Azərbaycan hakimiyyətləri tərəfindən həll edilməli olan problemləri vaxtında aşkar etmək üçün yerlərdə qərəzsiz və obyektiv monitorinq təmin etmək lazımdır.

Beynəlxalq Miqrasiya Təşkilatına, Beynəlxalq Əmək Təşkilatına və digər müvafiq beynəlxalq təşkilatlara,  Azərbaycanın və Rusiyanın dövlət qurumlarına təqdim ediləcək hərtərəfli hesabat və təcili tövsiyələr paketini hazırlamaq üçün Azərbaycan və Rusiyadan olan vətəndaş cəmiyyətinin müstəqil nümayəndələri tərəfindən hərtərəfli obyektiv araşdırma aparılmalıdır. Rusiya və Azərbaycan hakimiyyəti sərhədlərin hər iki tərəfindəki mövcud çətin humanitar vəziyyəti obyektiv və qərəzsiz şəkildə işıqlandırmaq üçün jurnalistlərin maneəsiz işini təmin etməlidir.

Əgər tövsiyələrdən sonra dövlət strukturları vətənə qayıdacaq Azərbaycan vətəndaşlarının hüquq və azadlıqlarını kütləvi şəkildə pozmağı dayandırmasalar, Azərbaycan və Rusiyanın üzv olduğu Avropa Şurası ölkələri üçün son məhkəmə instansiyası olan Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinə müraciət edərək hər iki ölkənin hakimiyyətlərinin əməllərinə qiymət verməyi tələb edəcək beynəlxalq hüquqşunaslar komandası yaradacağıq.

Mən və bir çox həmkarlarım problemlərin həllində Avropa Şurası, ATƏT və BMT-nin müvafiq səlahiyyətli nümayəndələrini cəlb etməklə insan hüquqlarının qorunmasında uzun illərin təcrübəsinə sahibik.

Son iki həftə ərzində həmkarlarım və mən həmvətənlərimizin problemlərini həll etmələri üçün əlimizdən gələni edirik, lakin əlavə maliyyə və insan resursları olmadan qısa müddətdə təsirli nəticələr əldə edə bilmərik.

Biz, ölkədə və xaricdə yaşayan Azərbaycan vətəndaşları birgə səylərimizlə Azərbaycan və Rusiya hakimiyyətinin özbaşınalığının girovuna çevrilmiş soydaşlarımızın ölkəyə sərbəst qayıtmaq hüququnu bərpa etməyə kömək edə bilərik.

Bu gün öz ölkəsində və xaricdə yaşayan bütün Azərbaycan vətəndaşları üçün çox çətindir.

Hər birimiz öz imkanlarımız daxilində könüllü maliyyə yardımı edə və bu müraciəti sosial şəbəkələrdəki hesablarımızda paylaşa bilərik, bununla Azərbaycan vətəndaşlarının maneəsiz evlərinə qayıtmaq hüquqlarını bərpa etməyə və qanuni tələbləri üçün azadlıqlarını itirə bilən insanları qorumağa kömək edərik.

Koronavirus təhlükəsi ən azı təsirli bir peyvəndin yaradılması və kütləvi istifadəsinə qədər növbəti 12 ayda keçib getməyəcək.

Miqrantlar cəmiyyətin ən həssas üzvləri olaraq qalacaqlar.

Həm həmvətənlərimiz, həm də onların qaldığı ölkələrin vətəndaşları ümumi rifahımız naminə yaranan vəziyyətin həllində həmrəylik göstərməli və ilk dəfədir düşdüyümüz vəziyyətin həlli üçün təsirli antiböhran tədbirlər görməliyik.

1 İyul 2020