Evlərin qəza vəziyyətində olub-olmaması haqqında qərarlar qanunsuz qəbul olunur

Bakının Nəsimi rayonunda bir və iki mərtəbəli şəxsi evlərin sakinləri Turan-a bildiriblər ki, fevralın 2-də İH nümayəndələri onların həyətinə gəliblər və vətəndaşlara bildiriblər ki, onların istəyib-istəməməsindən asılı olmayaraq, bu insanların daşınmaz əmlakı söküləcək. Rayon hakimiyyətinin məmurları niyyətlərini Abbas Səhhət, Xan Şuşinski küçələrindəki, Azadlıq və Nəsib bəy Yusifbəyli prospektlərindəki məhəllənin (ümumilikdə 58 ev) qəza vəziyyətində olan tikililərdən ibarət olması, buna görə Nazirlər Kabinetinin Bakıda qəza vəziyyətində olan və Bakının görünüşünü korlayan evlərin sökülməsini nəzərdə tutan "pilot layihəsi"nin (86 saylı qərar) əhatə dairəsinə düşməsi ilə izah edirlər.

Bu evlərin (1,21 hektarlıq ərazidə) sakinləri müxtəlif instansiyalara kollektiv şikayətlər göndəriblər, aldıqları rəsmi cavablardan belə çıxır ki, onların evləri köhnə hesab olunub, buna görə də sökülməlidir. Əlavə edək ki, bütün ərazi Nəsimi rayon hakimiyyəti tərəfindən Gloria Palace MMC tikinti şirkətinin istifadəsinə verilib. Sakinlər Vergilər Nazirliyinin saytındakı məlumata görə, bu şirkətin hesabında nəinki çoxmərtəbəli müasir yaşayış binasının, heç keşikçi budkasının tikilməsi üçün belə vəsait olmadığını müəyyən ediblər. Bakılılar bu şirkətlə müqavilə bağlamaqdan imtina edirlər, onların çoxsaylı şikayətlərinə fevralın 12-də Prezident Administrasiyasının şöbə müdiri Zeynal Nağdəliyev cavab verəcək. Ən azından, fevralın 6-da Prezident Administrasiyasında bu insanlara belə deyiblər.

Sözügedən məhəllənin sakini Viktor Sapunkov yaşayış evlərinin qəza vəziyyətində olub-olmamasının müəyyən edilməsi ilə bağlı normativ aktları araşdırıb. O, redaksiyaya məktubunda onların evlərinin vəziyyətini müəyyən edən Azərdövləttikintilayihə dövlət tikinti təşkilatının mütəxəssislərinin əməllərinin normativlərin tələblərinə qətiyyən uyğun olmadığını bildirib.

Sakinlər poçtla FHN-dən 19 iyun 2016-cı il tarixli aktı alıblar, bu aktda deyilir ki, mütəxəssislərin həyata keçirdiyi vizual müşahidə və ya evlərə baxış göstərib ki, evlər köhnədir, konstruksiyaları köhnədir, paslıdır, buna görə bakılıların daşınmaz əmlakı sökülməlidir.

Xatırladaq ki, Bakıda beşmərtəbəli (və daha yüksək) yaşayış binalarının dekorativ plitələrlə "möhkəmləndirilməsi" təcrübəsi yayılıb, çox təəssüf ki, bu plitələr bir dəfə həddindən artıq tez alışan çıxdı. Dekorativ plitəli köhnə beşmərtəbələr sökülməyib, Mətbuat prospektini və Bakının digər rayonlarını "bəzəyir". Onlarda insanlar yaşayır, baxmayaq ki, içəridən konstruksiyalar möhkəmləndirilməyib. Divarlarında çat belə olmayan azmərtəbəli şəxsi evlərin sakinlərinin günahı nədir? Və vətəndaşların çoxsaylı etirazlarına baxmayaraq, Nəsimi rayon icra hakimiyyəti Gloria Palace MMC tikinti şirkəti ilə əməkdaşlıqdan imtina etmək istəmirsə, İH rəhbərliyinin bu şirkətdən bu qədər asılı olmasının səbəbi nədir?

Qayıdaq normativ sənədlərə.

FHN-in 16 mart 2016-cı il tarixli 0051 saylı rəyindən görünür ki, bu, sadəcə olaraq tikinti şirkətinin yerinə yetirməli olduğu yanğın əleyhinə tədbirlər haqqında rəydir. Bu sənəd söküntü üçün əsas vermir.

Təqdim edilmiş ikinci sənəd Azərdövləttikintilayihə mütəxəssislərinin evlərə vizual baxışın nəticələri haqqında adı çəkilən aktıdır. Belə baxışlar zamanı AzDTN 1.7-1-də qeyd edilmiş normalar tətbiq edilməlidir. Bu normalarla Arxitektura və Şəhərsalma Komitəsinin saytında asanlıqla tanış olmaq olar. Bundan başqa, Azərbaycanın qoşulduğu QOST 31937-2011 sənədi mövcuddur. Hər iki sənəd Binaların və Qurğuların Müayinəsi və Monitorinqi Qaydaları adlanır. Hər iki sənəddə qeyd edilir ki, texniki vəziyyətin yoxlanılması, şəxsi evdən söhbət gedirsə, mülkiyyət sahibinin özü və ya bina ictimai və ya dövlət mülkiyyətidirsə, müvafiq İH orqanı müraciət etdikdə həyata keçirilməlidir. Buradan aydındır ki, İH şəxsi mülkiyyət olan binaların müayinəsi xahişi ilə FHN-ə müraciət etmək hüququna malik deyildi. Belə hallarda Azərbaycan Respublikası Mənzil Məcəlləsinin 28-ci maddəsi tətbiq edilir. Həmin maddədə deyilir: "28.1. Mülkiyyətçi ona məxsus mənzilin (yaşayış binasının) qəza vəziyyətinə düşməməsi üçün onu vaxtlı-vaxtında əsaslı təmir etmək, mənzil (yaşayış binası) təbii fəlakət və ya mülkiyyətçidən asılı olmayan digər səbəblərdən qəza vəziyyətinə düşdükdə isə onu mümkün olan ən qısa müddət ərzində təmir və bərpa etmək vəzifəsini daşıyır.

28.2. Qəza vəziyyətinə düşmüş mənzilin (yaşayış binasının) yenidən qurulması və (və ya) yenidən planlaşdırılmasına razılıq alınması üçün bu Məcəllənin 24.2.1-ci maddəsinə müvafiq olaraq verilmiş ərizədə mənzilin (yaşayış binasının) qəza vəziyyətində olması göstərilməli, razılaşdırmanı həyata keçirən orqan isə bu müraciətə ən qısa müddətlərdə, lakin 10 gündən gec olmayaraq baxmalıdır.

28.3. Mənzilin (yaşayış binasının) mülkiyyətçisi bu Məcəllənin 28.1-ci maddəsində göstərilən vəzifəsini yerinə yetirmədikdə kirayəçilərin, qonşuların və ya digər maraqlı şəxslərin, həmçinin müvafiq icra hakimiyyəti orqanının iddiası əsasında mənzilin (yaşayış binasının) qəza vəziyyətində olması barəsində məhkəmə tərəfindən qərar qəbul edilə bilər. Həmin qərarda qəza vəziyyətində olan mənzilin (yaşayış binasının) təmiri üçün ağlabatan müddət müəyyən olunmalıdır. Bu təmir qəza vəziyyətində olan mənzilin (yaşayış binasının) mülkiyyətçisi tərəfindən və onun hesabına həyata keçirilir.

28.4. Qəza vəziyyətində olan mənzilin (yaşayış binasının) mülkiyyətçiləri bu Məcəllənin 28.3-cü maddəsində nəzərdə tutulan məhkəmə qərarını müəyyən edilmiş müddətdə icra etmədikdə və ya ümumiyyətlə dərhal tələb olunan təmirdən imtina etdikdə, qəza vəziyyətində olan mənzil (yaşayış binası) məhkəmənin qərarı ilə açıq hərracda tələb olunan təmiri həyata keçirməyə razılıq verən şəxsə satılmalıdır. Həmin qərarda, həmçinin məhkəmə tərəfindən müstəqil qiymətləndiricinin təklifləri nəzərə alınmaqla mənzilin (yaşayış binasının) açıq hərraca çıxarılacaq qiyməti müəyyən olunur.

Qanunun tələbi belədir. Sözügedən yaşayış məhəlləsinə münasibətdə bu tələblərin heç biri yerinə yetirilməyib.

Baxış zamanı xüsusi texniki vasitələrin tətbiq edilmədiyi rəsmi məktubda deyilir. Bu fakt QOST 31937-2011-də müəyyən edilmiş beynəlxalq normalara kobud şəkildə ziddir. Sənədin 4.1-ci bəndində deyilir: "Binaların və qurğuların müayinəsi və texniki vəziyyətinin monitorinqi müasir cihazlarla təchiz edilmiş və tərkibində yüksək ixtisaslı və təcrübəli mütəxəssisləri olan ixtisaslaşmış təşkilatlar tərəfindən həyata keçirilir".

4.2-ci bənd: "Binaların və qurğuların müayinəsi və texniki vəziyyətinin monitorinqi əvvəlcədən hazırlanmış proqramlara uyğun həyata keçirilir".

5.1.7: "Binaların (qurğuların) texniki vəziyyətin müayinəsi üç mərhələdə həyata keçirilməlidir:

1) Müayinə keçirilməsinə hazırlıq;

2) ilkin (vizual) müayinə;

3) ətraflı (alətlə) müayinə".

AzDTN 1.7-1-də də eyni şeylər əksini tapıb.

Amma layihə təşkilatının rəsmi məktubundan göründüyü kimi, mütəxəssislər yaşayış evlərinə səthi baxışla kifayətləniblər. Alətlə müayinə həyata keçirilsəydi və evlərin həqiqətən də qəza vəziyyətində olduğu müəyyən edilsəydi belə, rayon İH-nin şəxsində dövlət sakinlərdən ev sahibinin vəsaiti hesabına evlərin təmir edilməsini tələb etməli idi. Yalnız bu tələb yerinə yetirilmədikdə icra hakimiyyəti qanunda göstərilən digər addımları ata bilərdi. Amma obyektiv, alətlərlə müayinə metodları tətbiq edilməyib, deməli, binalara yalnız vizual-səthi baxış evlərin qəza vəziyyətində olması barədə yalan rəylərə gətirib çıxara bilərdi.

"Bütün bu deyilənlərdən belə bir nəticə çıxarmaq lazımdır ki, bizim evlərimiz qəza vəziyyətində deyil. Evlərimizin şəhərin görünüşünü korlaması və şəhərsalma normalarına uyğun olmaması ilə razılaşmaq olar. Amma bu halda belə, bizim evimiz bizim mülkiyyətimizdir, onlar isə Konstitusiya ilə qorunur", deyə Bakının Nəsimi rayonundakı məhəllədə yaşayan 100-dən çox ailənin maraqlarını təmsil edən Viktor Sapunkov məktubunu tamamlayır.