Gəncə özəl provayderləri itirir

Bakı/10.08.21/Turan: Sürətli və sabit internet keyfiyyətli həyat üçün əsas şərt olub. Rabitə, Nəqliyyat və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi 2017-ci ildən köhnə ADSL texnoloji rabitə xətlərini yeni GPON (Giqabayt Passiv Optikal Netvork) fiberoptik xətlərlə əvəz edir.

Nazirliyin kommersiya qurumu olan Aztelekom MMC mütəmadi olaraq kənd yerlərində ADSL -in GPON ilə əvəz edilməsi barədə məlumat verir.

Sonuncu belə məlumat telekommunikasiya infrastrukturunun yaxşılaşdırıldığı, optik lifli (fiber-optik) rabitə xətlərinin çəkildiyi Xaçmaz və Zardab rayonlarının kəndləri ilə bağlıdır.

Əslində, ölkədəki fərdi evlərin sakinləri zəif və qeyri-sabit internet alırlar. Bu barədə Turana Gəncə sakini Orxan İsmayılov məlumat verib. O yazır ki, əgər çoxmərtəbəli binalarda fiber optik rabitə hər bir mənzilə qədər çəkilirsə, özəl az mərtəbəli binalarda bu mümkün deyil. Aztelekom küçədə öz avadanlıqları olan şkaf quraşdıra, ora fiber optik kabel çəkə bilər, ancaq şkafdan evlərə qədər əyilmiş taxta dayaqlardan mis məftil çəkilib. Buna görə də belə məhəllələrdə internetin keyfiyyəti ümumdövlət İnternet modernləşdirmə proqramına başlamazdan əvvəlki kimidir.

Problem həm də onunla ağırlaşır ki, son üç ildə Aztelekom özəl provayderləri, öz rəqiblərini Gəncədən sıxışdırıb çıxarır. Bu belə edilir: özəl provayderlər kanalizasiya xətlərindən və Gəncə Telekommunikasiya İdarəsinin və Aztelekom MMC-nin avadanlıqlarından istifadə etmək məcburiyyətindədir, ancaq bu təşkilatlar elə yüksək icarə haqqı təyin edib ki, özəl şirkətlərin bu maliyyə yükünə gücü çatmır. Abunəçi telekommunikasiya şkaflarını yenisi ilə əvəz edən Gəncə Telekommunikasiya İdarəsinin və Aztelekom MMC özəl şirkətlərin avadanlıqlarını ordan ayırır. Nəticədə provayderlər Gəncə bazarında çıxıb gedir.

İnsanlar  10-20 manata 2-4 meqabit/saniyə ADSL-internet almaq məcburiyyətindədir. İstifadəçilər köhnə texnologiyaya görə ödədikləri məbləğə uyğun müvafiq internet ala bilmir. Gəncədə isə başqa alternativ yoxdur. Bütün ölkədə də belədir. 

“Abunəçi şkaflarının yenilənməsi kosmetikdir, əgər şkaflara qədər fiber optik kabel çəkilirsə, şkaflardan sonra istehlakçılara internet köhnə mis məftillərlə gedir. Bu yenilənməni natamam edir. İnsanları aldadırlar”, - deyə Orxan İsmayılov yazır.

O, Aztelekom və Antiinhisar Xidmətinə müraciət edib, şikayətinə baxılması və çatışmazlıqların aradan qaldırılması ilə bağlı şablon cavablar alıb.

Turan agentliyi Aztelekom və Gəncə Telekommunikasiya İdarəsinə zəng edib. Hər iki strukturun ictimaiyyətlə əlaqəyə görə məsul olanları bizi dinləyib tez cavab verəcəklərini vəd edərək Orxan İsmayılovun məktubunu göndərməyimizi istədilər. Bir həftə keçib, cavab yoxdur.

Bu zaman Turana KİV-lərin birində dərc edilən Rabitə, Nəqliyyat və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin 2019-cu il tarixli rəsmi məktubu gəlib. Məktubda Rabitə, Nəqliyyat və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi Orxan İsmayılovun müraciətinə cavab verir.

Nazirlik cavab verirdi: problem əhalinin operator seçimi imkanının olmamasında deyil, özəl operatorların avadanlıqlarının səviyyəsinin mövcud telekommunikasiya şəbəkəsinə uyğun olmamasındadır.

Bəzi provayderlər aparaturanın yenilənməsinin, onun yeni NGN texnologiyasına uyğunlaşdırılmasının zəruriliyi ilə bağlı çoxsaylı müraciətlərə baxmayaraq heç nə etməyiblər.

Rabitə, Nəqliyyat və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi Gəncədə mis kabellərin fiber optik kabellərlə əvəz edildiyi barədə məlumat verirdi.

Quraşdırılan GPON texnologiyası internetin 100 meqabit/saniyə qoşulma sürətini, həmçinin müntəzəm telefon rabitəsini təmin edir.

İşlərin yenilənməsi zamanı qısa müddətli çətinliklər mümkündür, - deyə Nazirlik yazır.

Qurum etiraf edir ki, özəl rovayderlərin abunəçiləri internetsiz qalıb. Nazirlik inkar etmir ki, onun fəaliyyətinin nəticəsi olaraq özəl provayderlər telekommunikasiya bazarından getmək məcburiyyətində qalıb, Azelekom və onun Gəncədəki törəmə müəssisəsi (Gəncə Telekommunikasiya İdarəsi) isə istehlakçılara öz qiymətini və xidmətini diqtə edən inhisarçılar olublar.

Əlavə edək ki, təsvir olunan vəziyyət təkcə Gəncədə deyil, ölkənin digər regionlarında da belədir. 2020-ci ilin avqust ayında Turan məlumat verirdi ki, “Avitel provayder şirkəti Aztelekom MMC-ni onu qanunsuz olaraq Sumqayıtdan sıxışdırıb çıxarmaqda ittiham edir”. (buradan oxumaq - https://turan.az/ext/news/2020/8/subsc/economics_news/ru/126882.htm/001).

Aztelekom əhali üçün bütün mənfi nəticələri ilə inhisarçı oldu. Ölkədə Antiinhisar Komitəsi var. Ancaq məlum olur ki, onun fəaliyyəti narazı istehlakçılara şablon, heç çə deməyən cavablar göndərməklə məhdudlaşır.

Məmurlar Antiinhisar fəaliyyəti haqqında Azərbaycan Respublikası Qanununun 4-cü maddəsinə diqqət yetirməlidir, orada deyilir: hökmran mövqe — təsərrüfat subyektinin öz iqtisadi potensialının üstünlüyünə əsaslanaraq rəqabətə həlledici təsir göstərməyə imkan verən və bununla da bazarın digər iştirakçılarının bazara daxil olmasını çətinləşdirən müstəsna vəziyyətdir. Bazarda payı 35 faizdən və ya qanunvericiliklə müəyyən olunmuş digər həddən çox olan təsərrüfat subyekti hökmran mövqe tutan hesab olunur. –0—