İlqar fenomeni

CAR dövlət xadimi Nelson Mandela ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdi və aparteidə qarşı mübarizəyə görə 27 il həbsdə qalıb. Dəfələrlə mübarizədən imtina etməsinin müqabilində azadlıq təklifini rədd edib.

Insan hüquqları uğrunda mübariz 27 ilin 17 ilini təkadamlıq kamerada keçirib. Yarım il ərzində 1 məktub və 1 görüş haqqı olub. Saxlanma şəraiti idealdan uzaq olub.

"Türmədə zibillə işləməyi xoşlayırdım. Hərdən əlimizə qəzet parçaları keçirdi. Türmədə bizə qəzet vermirdilər, ona görə də mən həmin qəzet parçalarını götürürdüm, təmizləyirdim, axşamlar kamerada sakitcə oxuyurdum. Çətin ki mən nə zamansa mətbuatı bu qədər qiymətləndirmişəm", - Mandela xatırlayırdı.

Hakimiyyət sonda onu həbsdən buraxmalı olub və bundan sonra o, prezident olub.

Sonralar özü deyirdi: "Mənim ölkəmdə öncə türməyə göndərilirsiniz, sonra isə prezident olursunuz".

Müstəqil sektorun nümayəndələri azərbaycanlı Mandelanın olmamasından şikayətlənərkən İlqar Məmmədovu unudurlar.

Müxalifətyönlü REAL Partiyasının sədri bu günlərdə 48 yaşını qeyd etdi. Doğum gününü saxta ittihamla 6 il saxlanıldığı həbsxanada keçirdi. İndiyədək heç bir müxalifət partiyasının lideri bu qədər uzun müddətə azadlıqdan məhrum edilməyib. Beynəlxalq təşkilatlar İlqar Məmmədovu siyasi və vicdan məhbusu kimi tanıyıblar. Ancaq indiyədək hakimiyyət onu - Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi tərəfindən azadlıq hüququ tanınan və barəsində iki qərar çıxarılan şəxsi həbsdən azad etmir.

Azərbaycan həbsxanaları 70-80-cı illərin Cənubi Afrika türmələrindən az fərqlənir.

Hakimiyyətin sözlərinə görə, Avropa standartlarına uyğunlaşdırılan həbsxanalar ancaq sözdə və kağızda belədir. İşgəncələr, təzyiq, çox zaman suyun və elementar dərmanların olmaması, "töycü" yığmağın normaya çevrilməsi hüquq-müdafiə təşkilatlarının hesabatlarında əksini tapıb. Altı il belə şəraitdə qalmaq xüsusi dözüm və iradə tələb edir. Dəfələrlə əfv ərizəsi yazması barədə təkliflər olsa da İ.Məmmədov bundan imtina edib.

İ.Məmmədovun tərəfdarları onun doğum gününü saxlandığı həbsxananın yanında havaya rəngbərəng şarlar uçurmaqla qeyd etdilər. Çətin ki bu təntənənin səbəbkarı bu şarları görsün. Ancaq bundan xəbəri olacaq və bu, ona əlavə güc verəcək. Ona güc lazımdır. Ilqar Məmmədovun Mandela kimi 27 il həbsdə qalacağı istisnadır, hər halda Azərbaycan aparteid ölkəsi deyil. Lakin belə hadisələrdə final öncədən bəlli olur..