Media-icmal 01.09.2016

Zəka sahiblərinin yarışı başlayır

“Azərbaycan” qəzeti “Azərbaycan daha bir möhtəşəm beynəlxalq tədbirə ev sahibliyi edir”( http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=1041420)  sərlövhəli məqaləsini Bakıda keçirilən 42-ci Ümumdünya Şahmat Olimpiadasına həsr edib.

Müəllif məqaləyə dövlət başçısı İlham Əliyevin Olipiada iştirakçılarına ünvanladığı məktubdan sitatla başlayır: “Son illərdə şahmat üzrə dünya və Avropa miqyaslı yüksək statusa malik yarışların ölkəmizin paytaxtı ilə yanaşı bölgələrində də baş tutması Azərbaycanın dünyanın şahmat mərkəzlərindən birinə çevrilməsi yolunda atılmış mühüm addımdır. İnanıram ki, bu Şahmat Olimpiadası da ölkəmizdə bu intellektual oyunun təbliğinə öz layiqli töhfəsini verəcəkdir.

Ümidvaram ki, 42-ci Ümumdünya Şahmat Olimpiadası bu qədim oyunun tarixinə yeni uğurlu səhifələr yazacaq, ölkələr arasında sülhün və əmin-amanlığın bərqərar olmasına xidmət göstərəcəkdir”.

Müəllif deyir ki, yarışların təşkili üçün 2013-cü ildə Təşkilat Komitəsi yaradılıb və yarışlar sentyabrın 2-13-ə kimi davam edəcək. Müəllif  bu olimpiadaya dünyanın 176 ölkəsindən 181 kişi və 142 qadın komandasının qatılacağını, sentyabrın 1-də  Milli Gimnastika Arenasında açılş mərasiminin keçiriləcəyini və bu mərasimin bir saata yaxın davam edəcəyini bildirir bə açılış mərasimini dünyanı heyran edəcək adlandırır. Müəllif deyir ki, açılış mərasiminin layihəsi üzərində 400-dən çox əməkdaş çalışıb.

Müəllif Olimpiadaya dünya mətbuatının marağı çox böyük olduğunu, 248 jurnalistin qeydə alındığını, bundan 150 nəfərin yerli media nümayəndələri olduğunu nəzərə çatdırır.  Yazıda jurnalistlərin rahat və operativ şəkildə çalışması üçün 3 dildə (Azərbaycan, İngilis və rus dilləri) məlumat kitabçası hazırlandıığı,  jurnalistlərin yarış məkanına rahat daxil olmaları üçün ayrıca giriş qapıları xidmət göstərəcəyi deyiir. Müəllif deyir ki, mətbuat konfransları birbaşa yayımlanacaq, turniri internet vasitəsilə milyonlarla insan izləyəcək, gün ərzində ən az 4-5 mətbuat konfransı keçiriləcək, mətbuat mərkəzi saat 10:00-dan 23:00-dək fasiləsiz çalışacaq. Arenada həmçinin Azərbaycanın bölgələrini təmsil edən otaqlar fəaliyyət göstərəcək ki, burada qonaqlara hər regionun özünə aid şirniyyatlar və çay təqdim olunacaq.

Məqalədə Azərbaycanın bu yarışlarda 3 qadın, 3 kişi komandası olmaqla 6 komanda ilə qatılacağı deyilir.

42-ci Ümumdünya Şahmat Olimpiadasının maskotu “Şah Oğlan”dır. Bakı Şahmat Olimpiadası Əməliyyat Komitəsinə 600-dən çox müxtəlif rəsm daxil olub. Müsabiqə başa çatandan sonra komitə bütün rəsmləri müzakirə edərək, Musa Gənciyevin müəllifi olduğu maskotu qalib elan edib. Maskot milli üslubda geyinən gənc şahmatçı obrazıdır. Xalatın üzərində buta və xalçalarımızda tez-tez rast gəlinən naxışları görmək mümkündür.

Çörəksiz atanın oğul dərdi...  

“Azadlıq” qəzetində “Çörəksiz atanın oğlun tutanda...” məqaləsini oxumaq olar.(http://www.azadliq.info/154893.html)

Məqalə “Gülənçi şəbəkə”yə aid olmaq ittihamı ilə həbs edilən Xalq Cəbhəsi Partiyasının fəalı Fuad Əhmədlinin həbsinə, onun həbsindən sonra ailənin problemlərinə həsr edilib. F.Əhmədlinin atası Zəfər Əhmədov evlərindən  Fətullah Gülənin kitabları, diskləri tapılması barədə hüquq mühafizə orqanlarının açıqlamalarını əsassız adlandırıb. Z.Əhmədov oğlunun dindar olmadığını deyir və qəzetə bunları bildirir: “Oğlum heç vaxt dindar olmayıb, hətta onu içki içdiyi üçün danlamışam”. 

Müəllif F.Əhmədlinin atasına istinadən avqustun 18-dən həbsdə olan F.Əhmədliyə göndərilən geyimləri Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinin qəbul etmədiyini bildirir: “Göndərdiyimiz geyimi DTX-da qəbul eləmirlər. O, həmçinin dərmansız da qalıb. Orada hər gecə ağrıları olur. “Ona ümumiyyətlə qapalı, havasız yerdə qalmaq olmaz. Pnevmotoraksdan əməliyyat olunub. Çox uzun müddət müalicə alıb. Bu şəraitdə qalmağı onun üçün ölümə bərabərdir”.

Z.Əhmədli qəzetə deyir ki, “Azərfon” şirkətinin “Zənglər mərkəzi”ndə operator işləyən oğlunun məxfi məlumatlara çıxışı olmayıb və o, onunla birlikdə həbs olunan üç nəfəri tanımır: “Vəkilin dediyinə görə, Fuad ona deyib ki, bir nəfər ondan filan zəngin haradan gəldiyin bilmək istəyib. O da mesajla yazıb ki, (onun öz telefonunda da qalıb, həmin qohumumun telefonunda da yəqin ki, qalır Z.Ə.) məndə belə bir məlumat olmur, mən onu sənə necə verə bilərəm?!”

Z. Əhmədli oğlunun həbsi ilə həm də maddi çətinliyə düşdüklərini bildirir. Ailə Fuadın gəliri ilə dolanırmış. “Ailə Fuadın zəhmət haqqının hesabına dolanırdı.  Gördüyünüz evi Fuadın maaşının hesabına tikmişəm. Fuadın böyük köməyi olub və sonda böyük bir kredit borcu əmələ gəlib. O vaxtdan da mən işləmirəm, işsizəm. Ancaq Fuadın maaşı hesabına biz o kredit borcların vermişik, ailə onun hesabına dolanıb. Təsəvvür edin ki, ailənin yeganə çörək gətirənidir. Biz çörək gətirəndən də məhrum olduq, lap buraxsalar da yəqin ki, yenə işə bərpa etməyəcəklər. Ümumiyyətlə, biz çörək pulundan məhrum olduq”.

Həyatımızı yerli həkimlərə etibar edəkmi?

“Novoye Vremya”        qəzetində “Səhiyyə nazirliyi əqrəbləri dəyişdirir”

(http://www.novoye-vremya.com/w65491/.../#.V8catCh97IU) sərlövhəli məqalədə Bu qurumun fəaliyyəti tənqid edilir.

Müəllif yaxın vaxtlarda “ASAN-xidmət”də tibbi müayinələrin təşkil ediləcəyini bildirir. Müəllif deyir ki, bununla qiymətlər ucuzlaşmaycaq, bu işin müsbət tərəfi də var: “Sevindirən odur ki, rəsmi ödənişlərdən əlavə, heç kəs rüşvət tələb etməyəcək. İndi yerli tibb müəssisələrində qüsurlu təcrübə axın şəklindədir”.

Müəllif həkim sayğısızlığını da xatırladır və buna nümunə kimi artıq dünyasını dəyişmiş yaşlı xanımın xəstə ayağı əvəzinə sağlam ayağının kəsildiyini göstərir və məsələ ictimailəşənə qədər nazirliyin bu faktın üstündən sükutla keçdiyini vurğulayır: “Əvvəlcə faktı inkar etmk istədilər, qadının kəsilən ayağının da sağlam olmadığını dedilər, fakta baxmayaraq cərrahı azad etmək istəmədilər, amma sonunda heç olmasa vu qərar qəbul edildi.

Müəllif  belə standartdan uzaq müəssisələrdə cərrahiyyə üçün qiymətlərin bahalığından da şikayət edir.  Müəllif deyir ki, aorto-konorar şuntlama üçün 8-9 min manat tələb edilir. Müəllif ölkə əhalisinin 90%-nin belə məbləği ödəmək gücündə olmadığını bəyan edir.   

Müəllifə görə, belə haqsızlıqlarla bağlı mübarizə üçün hüquqi müstəvi də yoxdur: “Səhiyyə nazirliyi arxayındır, ona görə, əqrəbləri məhkəmələrə tərəf yönəldir, amma pnların müstəqilliyindən danışmağa  üçün məhkəmə sistemi müstəqil olmalıdır. Bizdə isə məhkəmə sistemi səhiyyədən heç də az korrupsiyalaşmayıb, ikincisi onalrın müstəqillyindən danışmağa dəyməz”.

Müəllif ölkə vətəndaşlarının müalicə üçün İrana, Avropaya, Türkiyəyə getmələrini ölkə səhiyyəsinin anormallığının nəticəsi adlandırır,

Manatı ucuzlaşdıran səbəbələr aradan qalxmazsa...

 “Bizim Yol” qəzetində “Manatın ucuzlaşmasının üç əsas səbəbi” sərlövhəli məqaləni oxumaq olar. (http://www.bizimyol.info/news/83809.html)

“İqtisadi Təqdiqatlar Mərkəzi”nin rəhbəri, tanınmış iqtisadçı Qubad İbadoğlu sosial şəbəkədə milli valyutanın sürətlə dəyərdən düşməsinin iqtisadi səbəbləri ilə bağlı fikirlərini açıqlayıb.

Qəzetə görə,Q.Ibadoğlu valyuta yenidən valyuta bazarlarında gərginlik olduğunu duqqət mərkəzinə çəkib: “Bir neçə gündür ki, valyuta satışının əsas dövriyyəsi «qara bazar»larda müşahidə olunur. Rəsmi və qeyri-rəsmi məzənnələr arasında fərq 10%-ə yaxınlaşır”. 

Ekspertə görə, ölkədə yaşanan dollar qıtlığının başlıca səbəbini FED-in gözlənilən qərarında yox, milli iqtisadiyyatda, xüsusilə də qeyri-neft ixracatında yaranmış acınacaqlı durumda axtarmaq lazımdır. Ölkədən xaricə kapital axını isə  Mərkəzi Bankın mövcud situasiyaya adekvat olmayan siyasətinin nəticəsidir.

Ekspert aşağıdakı məlumatlara diqqət yetirməyi də tövsiyyə edir: «Gömrük məlumatına görə, bu ilin 6 ayında ümumi ixracat gəlirləri 3 milyard 821 min 500 dolar, ondan qeyri-neft ixracı 584 milyon 500 min dollar olub ki, bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 27 % azdır. Beləliklə də adambaşına son 6 ayda ümumi ixrac 402 dollar, qeyri-neft bölməsinin ixracı isə 61,5 dollar olub.

Ölkənin orta aylıq ümumi ixracatı 636,8 milyon, qeyri-neft ixracatı 97,4 milyon dollara bərabərdir. Deməli, əgər neft və qaz gəlirləri olmazsa milli iqtisadiyyatın indiki potensialı ilə valyuta gəlirlərimiz aylıq 100 milyon dollardan da aşağı düşərdi”.

 Q.İbadoğlu deyir ki, bu ilin ilk 6 ayında ölkəyə idxal malları gətirmək üçün 4 milyard, hər ay 666 milyon dollarlıq valyuta xərclənib. Odur ki, ixracatdan əldə edilən gəlirlər heç idxalı maliyyələşdirməyə belə yetərli deyil. Ekspert deyir ki,  bundan başqa dövlətin, şirkətlərin, bankların borc öhdəliklərini, vətəndaşların cari ehtiyaclarını ödəməyə də əlavə olaraq valyuta qazanılmalıdır: “Valyutanı qazanmaq üçün rəqabətə dözümlü, yüksək texnologiyalı, inovativ mal və xidmət istehsal etmək lazımdır. İqtisadiyyatın modernləşdirilməsi üçün ölkəyə xarici sərmayələr gəlməli və əlverişli investisiya mühiti formalaşdırılmalıdır”.  Ekspertə görə, hələ ki, ölkədə belə mühit yoxdur. Ekspert hökuməti vaxt itirmədən islahatlara və iqtisadiyyatda təxirəsalınmaz tədbirlərə başlamağa çağırıb.

Ümidləri doğrultmayan ipoteka

“Yeni Müsavat” qəzeti “İpoteka gözləntiləri hələlik üimidləri doğrultmur” sərlövhəli məqalədə ölkədə ipoteka kreditlərinin durumunu ekspertlərlə müzakirə edir. (http://musavat.com/news/iqtisadiyyat/ipoteka-gozlentileri-helelik-umidleri-dogrultmur_374562.html)

Müəllif deyir ki, ekspertlər kreditləşmənin dayandırılmasından narahatdırlar, çünki mənzil bazarında təklifin azalması fonunda tələbat da aşağı düşür. Müəllifə görə, ölkə vətəndaşlarının ipoteka gözləntiləri bu il də özünü doğrultmayıb. Bir neçə aydır ki, ipoteka kreditləşməsi tamamilə dayandırılıb. Yazıda müqayisə üçün bildirlir: “2015-ci ildə ümumi məbləği 97 274 min manat olan 2146, 2014-cü ildə isə 99 927,7 min manat məbləğində 2 275 ipoteka krediti verilib”.  Müəllifə görə, hazırda İpoteka Fonduna müvəkkil bankların heç birində ipoteka kreditləri aktiv deyil.

Müəllif ekspertlrə istinadən bildirir ki, 2016-ci ilin ilk yarısında cəmi 22 adi ipoteka krediti verilib. Birinci rübdə 18 vətəndaş kredit ala bilsə də, ikinci rübdə cəmi 4 nəfər ev problemini ipoteka ilə həll edib. Sosial ipoteka kreditlərindən faydalananlar ilk 6 ayda 236 mənzil ala biliblər.

Həmçinin qeyd edilir ki, ölkədə mənzil tikintisinin azalmasının səbəblərindən biri də ümumi kreditləşmədə, özəlliklə də ipoteka kreditləşməsindəki durğunluqla bağlıdır. Kreditlərin dayandırılması bank sistemində olan yenidən təşkilatlanmadan qaynaqlanır. Bu proses zamanı kreditlərin verilməməsi qaçılmazdır, digər tərəfdən də İpoteka Fondu da təşkilatlanma işini bitirməyib.   

Ekspert Rəşad Əliyev qəzetə deyir ki, bir neçə aydır, ipoteka kreditlərinin ümumiyyətlə, dayandırılması bu sahədə problemlər yaradır: “Faktiki olaraq bu il kreditləşmə yox səviyyəsində olub”.

Digər ekspertlər də ipoteka kreditləşməsinin tənəzzül, inşaat sektorunun isə böhran dövrünü yaşadığı qənaətindədir: Onların fikrincə, bu ilin 6 ayında banklar tərəfindən verilmiş ipoteka kreditləri keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 163 dəfə azalıb.