Media-icmal 01.11.2016

Azərbaycan-Rusiya münasibətləri, ölkədə pambıqçılığın perspektivi, əhalinin alıcılıq qabiliyyətinin enməsi, istilik təchizatındakı problemlər bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.

Səmimi dostlar: Azərbaycan-Rusiya

“Azərbaycan” qəzeti “Səmimi dostluq - faydalı tərəfdaşlıq” sərlövhəli məqalədə (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=108823) Azərbaycan-Rusiya münasibətlərini dəyərləndirir.

Müəllif iki ölkə arasında münasibətlərin qarşılıqlı etimada əsaslandığını vurğulayır və bu münasibətlərin strateji əməkdaşlıq səviyyəsinə yüksəldiyini deyir. Müəllif deyir ki, iki dövlət arasında münasibətlərin indki səviyyəyə gəlməsinin səbəbi Heydər Əliyevin vaxtilə yürütdüyü siyasət olub: “Məhz Heydər Əliyev 1993-cü ildə siyasi hakimiyyətə qayıtdıqdan sonra Azərbaycan-Rusiya münasibətlərini normallaşdırmağa, əlaqələrin inkişaf etdirilməsinə nail oldu”.

Müəllif hesab edir ki, bu münasibətlərin yaxşılaşmasına öncə keçmiş prezident H.Əliyev və RF prezidenti Vladimir Putin səbəb olub, indi isə prezidentlər İlham Əliyev və V.Putin arasında şəxsi münasibətlər dostluğa çevrilib və və səmimi xarakter alıb.

Müəllifə görə, hər il keçirilən Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumu iki ölkə arasında nümunəvi əməkdaşlıq formatıdır.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan Rusiya əlaqələrində regionlararası münasibətlər də mühüm rol oynayır. Prezidentlər Vladimir Putinlə İlham Əliyevin təşəbbüsləri nəticəsində bu əlaqələr regional formatda da uğurla davam etdirilir. Hər iki dövlətin müxtəlif vilayətləri, rayonları səmərəli əməkdaşlıq qurublar.

Müəllifə görə, Azərbaycan diasporunun fəallığı da bu əlaqələrin güclənməsində xüsusi rola malikdir: “Rusiyada yaşayan soydaşlarımızın ən böyük təşkilatı olan Ümumrusiya Azərbaycan Konqresi (ÜAK) vəzifələrini layiqincə yerinə yetirməklə bərabər, ölkələrimiz arasında qarşılıqlı münasibətlərin dərinləşməsinə də özünəməxsus böyük töhfələr verməkdədir”.

Müəllif deyir ki, bu mnüasibətlərin daha da güclənməsinə Heydər Əliyev Fondu da öz fəaliyyətilə yardım edir və müxtəlif layihələr həyata keçirdiyini vurğulayır.

Yazıda iki ölkə arasında münasibətlərin inkişafına daha bir əsas kimi hər il keçirilən Azərbaycan-Rusiya Regionlararası Forumu hesab edilir.

Bütün bu qeydlərdən sonra müəllif  iki ölkə arasında münasibətləri belə dəyərləndirir: “Bu münasibətlər açıq və səmimi xarakter daşıyır. Ölkələrimiz arasında bir çox məsələlərə dair konsensus mövcuddur. İstənilən formatda əməkdaşlıq isə əlaqələrin daha da inkişafına mühüm təkan verir”.

O gəlir hara, bu gəlir hara...

“Azadlıqinfo” saytı  “Ağ qızıl” hökumətin üzünü ağ edəcəkmi?” sərlövhəli məqalədə (http://www.azadliq.info/163028.html) müəllif hazırkı şəraitdə pambıqçılığın Azərbaycana hansı iqtisadi töhvə verə biləcyini ekspert Vahid Məhərrəmovla müzakirə edir.

Müəllif hökumətin pambıqçılığı inkişaf etdirmək səylərinin arxasında neft bumu dövründə ölkəyə gələn 150 milyard dollarlıq vəsaitlə iqtisadiyyatı yenidən qurmağı bacarmamasının nəticəsi kimi baxır: “İndi hökumət, «qara qızılı» buraxıb, «ağ qızıl»ın arxasınca düşüb. Amma pambıqdan gələ biləcək vəsaitlər neft pullarını kompensasiya edə bilməz”.

Müəllif bu il dünya bazarında pambığa tələbin böyük olmayacağını deyir və bildirir ki, dünyanın illik pambıq tələbatı 24 milyon tondur, hazırda isə toplanan pambıq ehtiyatının həcmi tələbatın həcminə bərabərdir.

Müəllif 2015-ci ildə pambıq ixracından Azərbaycanın 29 milyon dollar gəlir əldə etdiyini vurğulayaraq bunu çox cüzi adlandırır.  

Ekspert Vahid Məhərrəmov hesab edir ki, Azərbaycanda kənd təsərrüfatı məhsullarının elə növləri var ki, onlardan daha çox gəlir əldə etmək olar və  pambıqçılığın inkişafı ilə bağlı müəyyən qüvvələrin marağı var: «Pambıq Azərbaycana heç zaman neft qədər gəlir gətirməyəcək. Çünki Azərbaycanda istehsal olunan pambığın maya dəyəri yüksək, keyfiyyəti isə aşağıdır. Pambıqdan keçən il ölkəyə 29 milyon dollar vəsait gəlib. Amma meyvə-tərəvəzdən daha çox vəsait daxil olub. Əgər ölkə meyvə-tərəvəz ixrac edərsə daha çox gəlir əldə edər, nəinki pambıq ixracından. Pambıqçılığı yalnız məmurların, deputatların qurduğu xam xəyal ilə inkişaf etdirmək olmaz».

V.Məhərrəmov onu da bildirib ki, bu il istehsal olunan pambığın məhsuldarlığı aşağı olacaq: “Çünki avqustda yığılmalı olan məhsul hələ də sahələrdə qalıb. İqlim şəraiti dəyişib. Əvvəlki kimi deyil. Ölkəyə gətirilən pambıq toxumu tez yetişən deyil, gec yetişən sort olub”. Ekspert deyir ki, bu da ciddi problem yaradır, iqlim şəraitinə uyğun olmadığı üçün yığım uzanır, əldə olunan məhsulun keyfiyyətinə təsir edir. Ekspert dünya bazarında pambığın qiymətinin düşməsini xüsusi olaraq vurğulayır: “Nəzərə alınmalıdır ki, pambığın qiyməti dünya bazarında aşağı düşməkdə davam edir. Pambıq son zamanlar 1 dollar 68 sentdən, 1 dollar 51 sentə düşüb».

Gəlirlər azalmaqda davam edir

“Exo” qəzeti isə “Azərbaycanda “büdcə alkoqolu”na keçiblər” sərlövhəli məqalədə

(http://ru.echo.az/?p=49915) ölkədə istehlak mallarının, o cümlədən spirtli içkilərin qiymətinin azalmasını ekspertlərlə araşdırır.

“Azərbaycan əksəriyyəti müsəlmanlar olan ölkə olmasına baxmayaraq, alkoqollu içkilər sarıdan lider ölkələrdən biridir. Amma artıq burada da spirtli içki qəbul edənlərin sayı azalır”. Bunu qəzetə Azad İstehlakçılar Birliyinin rəhbəri Eyyub Hüseynov şərh edir.  Ekspertə görə, bu, təkcə hazırda ölkənin yaşadığı iqtisadi çətinliklərlə bağlı deyil: “Ölkədə inanclıların sayı artır ki, bu da Azərbaycan cəmiyyətində həyat tərzinin dəyişməsinə səbəb olur”. 

Ekspert deyir ki, ölkədə alıcılıq qabiliyyəti kəskin enib və bunu müqayisə etmək üçün ətin dəyərinə baxmaq lazımdır: “Fikrimcə, Azərbaycanda alıcılıq qabiliyyətini ətin qiymətinə əsasən dəyərləndirmək lazım gəlir. Ərzağa əlçatımlılıq çətinləşir və bu, özünü ət satışında göstərir. Əgər əvvəllər ölkə əhalisinin rasionunda mal və ya qoyun əti gündəlik istifadə edilirdisə, hazırda əhalinin çoxu əti xüsusi günlərdə, bayram və ya qonaq gələndə alır. Bu isə onu o deməkdir ki, əhalinin alıcılıq qabiliyyəti və real gəlirləri azalmaqda davam edir”.   

Ekspert Azərbaycan vətəndaşlarının hər şeyə, o cümlədən qidalanmasına da qənaət tətbiq etməyə məcbur olduğunu bildirir.  O, deyir ki, cəmi iki-üç il öncə qiymətlər alıcıları qane edirdi, amma indi vəziyyət dəyişib: “İnsanlar “öz ” mağazalarını, və “öz” ərzağını axtarır ki, qəpiyə də qənaət etsin, o insanlar ki bir zamanlar daha baha mağazalardan mal almağa üstünlük verirdi indi “büdcə sektoru”na istiqamətlənirlər”.

Müəllifə görə, əhalinin əksəriyyəti maaşdan maaşa yaşayır, odur ki, paralel olaraq daxili bazardakı dəyişikliklərdən asılı olaraq  vətəndaşların ərzaq rasionu da dəyişir.

İstilik verilmir: səbəb kim və nə?

“Novoye Vremya” qəzeində isə “Məmurlar hətta şagirdlərə soyuq qəbul yaradıblar” ( http://www.novoye-vremya.com/w70548/.../#.WBeMFfp97IU) sərlövhəli məqalə oxumaq olar. Yazıda ölkə məktəblərinin istiliklə təmin olunmamasını tənqid edilir.

“Paytaxtda istilik təhcizatı qeyri-bərabər start götürüb. İstilik problemi təkcə bəzi bakılıların mənzillərində deyil, hətta orta məktəblilərə də soyuq qəbul yaradıblar. Məmurların küçədə soyuq olmasını, mənzillərə və evlərə istilik verilməsinin vaxtı çatmasını, balaca uşaqları istiliksiz qoymamağı “unutqanlığına “heyran” olmamaq olmur”.

Müəllif bütün bu problemin səbəbi kimi “Azəristiliktəchizat”ı və qurumun hansı qurumlara isə borcu olması üzündən məktəblərə istilik verilmədiyini göstərir.

Müəllif deyir ki, adı çəkilən quruma istiliksiz qalacağı xəbərdarlığı edilib. Heç olmasa borcun müəyyən hissəsini qaytarmaq təklif olunub, əks halda yüzlərlə mənzilin, sosial əhəmiyyətli obyektlərin istiliksiz qalacağı xəbərdarlığı edilib: “Son məlumatlara görə, “Azəristiliktəchizat”ın borcu 80 milyon manatdır və şirkətin yaxın 10-15 günə bu borcu qaytara biləcəyi inandırıcı görünmür.

Məqalədə deyilir ki, qurum 184 məktəbi və 121 uşaq bağçasını istiliklə təmin edir, rayon şirkətləri isə daha 105 məktəb və 36 uşaq bağçasına istilik verir.

Yazı müəllifi “Azəriqaz”a istinadən bildirir: “Biz ancaq ocaqxanaları qazla təmin edirik ki, onların borcu yoxdur, borclulara gəlincə, onların qaz alıb-almayacaqlarını deməyə çətinlik çəkirəm”.

Müəllif “Azəristiliktəhcizat”ın büdcədən və s. mənbələrdən kifayət qədər maliyyə vəsaitləri aldığını deyir, buna baxmayaraq, istiliklə təhcizatın yarıtmaz olduğunu bildirir, buna səbəb kimi isə qurumlar ayasında kimin kimə borclu olmasının hələ də başa çatmamasıdır: “Axmaq mənzərə yaranıb. Avropanı qazla təmin etmək istəyən ölkə məktəbləri istiliklə təmin edə bilmir. Qurumlararası borca görə istiliyə görə borcunu ödəmiş sadə vətəndaşlar, məktəblilər əziyyət çəkirlər”.