Media-icmal 03.05.2016

Dövlət başçısının cəbhə bölgəsinə səfəri, ölkədə bank sektorunun durumu, pambıqçılığın perspektivi, vətəndaşların sağlamlığı, rus qoşunlarının Qarabağa gələ bilməsi və s. mövzular bugünkü medianın aparıcı mövzusudur .  

Bura Vətəndir, bura Azərbaycandır

“Azərbaycan” qəzeti dövlət başçısı İlham Əliyevin və xanımı Mehriban Əliyevanın cəbhə bölgəsinə səfərinə dair genişhəcmli materiallar dərc edib.

Dövlət başçısının atəş altında olan bölgədə insanlarla təmasının bütün mahiyyəti onun aşağıdakı cümləsində əksini tapır: “Mən gəlmişəm ki, bu ağır günlərdə sizinlə bərabər olum, sizə öz dəstəyimi, məhəbbətimi ifadə edim”.

Dövlət başçısı atəş altında qalan ərazilərin sakinlərinə mövqeyini də çatdırıb: “Burada möhkəm yaşayın, yaradın, qurun. Bura Vətənimizdir, Azərbaycan torpağıdır”.

Dövlət başçısının dediyi real deyil -ekspert

“Azadlıq” qəzeti ekspert Vahid Məhərrəmovla dövlət başçısı İlham Əliyevin bu günlərdə Ağsu səfərində dediyi kimi ölkədə pambıqçılığın perspektivlərini araşdırır.

“Əliyevin pambıq planı nə qədər realdır?” sərlövhəli məqalədə ekspert bu məsələlərə aydınlıq gətirir. V. Məhərrəmov son 10 ildə ölkədə pambıq sahələrinin 110 mindən 18 min hektara düşdüyünü bildirir.  Onun sözlərinə görə, buna uyğun istehsal da 196 min tondan 35 min tona enib. Ekspert bu sahəyə marağın olmadığını da deyir: “Bu sahəyə maraq da azalıb, səbəbləri də var. Pambıq çox ucuz qiymətə alınır, pambığın emal və ixracı inhisardadır, istehsal çox baha başa gəlir. Çünki məhsuldarlıq aşağıdır. Digər tərəfdən, bu məhsulun aqrotexniki qulluğu məsrəflər tələb edir. Texnika çatışmazlığını da bura əlavə etsək tamam başqa mənzərə yaranır”.

V.Məhərrəmov deyir ki, pambığın bir hektarına fermer 1200 manat xərc çəkir, hər hektardan  2 ton məhsul götürdükdə belə məhsulun dəyərini əldə edir.

“Deməli bu sahə rentabelli deyil, bir müddət öncə isə bu sahədə istehsal ziyanla başa gəlirdi”. O qeyd edir ki, dünyadakı böhranla bağlı pambığa olan tələbat azalıb. Dünya anbarlarında birillk pambıq tələbatı qədər məhsul saxlandığını deyən V.Məhərrəmov bildirir: “Bu baxımdan Azərbaycan üçün pambıq istehsalının perspektivli olması, ölkəyə böyük gəlir gətirməsi real görünmür. Yalnız bu sahədə pambıq emalı və ixracını ələ keçirmiş mafioz məmurlar yüksək gəlir əldə edə bilərlər”.            

Respondentlərə görə, sağlamlıq birinci, təhsil isə sonuncu   

“Exo” qəzeti “Sizin həyatınızda hansı amil birinci yeri tutur” sorğusunun yekunlarını və ondan əldə edilən qənaətləri oxucularla bölüşür. Beləliklə, rəyi soruşulanların 50%-i onlar üçün sağlamlığın, 18% sabit gəlirin olmasının, 4% təmtəraqlı həyat şəraitinin, 2% təmiz ekologiyanın, 1% isə təhsilin onlar üçün birinci yerdə durduqlarını deyiblər.

Bundan sonra  məqalədə respondentlərin üstünlük verdiyi sağlamlığın ölkədə durumuna, hökumət səviyyəsində həyata keçirilən proqramlar barədə danışılır.   Ölkədə ölüm faktlarının 80%-ə yaxını qeyri-yoluxucu xəstəliklərdən baş verdiyi üçün bu sahədə 2015-2020-ci illəri əhatə edən proqram qəbul edildiyi xatırladılır. Məqalədə deilir: “Azərbaycanda qan-damar, bədxassəli şişlər, tənəffüs yollarının problemləri xəstəlikləri geniş yayılıb. Bu xəstəliklərə səbəb kimi tütün məmulatlarından istifadə, çəki artıqlığı və düzgün qidalanmama göstərilir”.

Çəki artıqlığına görə qadınların sayca kişilərdən çox olduğu nəzərə çatdırılır. Əhalinin ancaq 4%-nin idmanla məşğul olduğu vurğulanır. Əhalinin 40%-i göyərti və meyvədən gündəlik istifadə etmir. Azərbaycanda hər 100 min nəfərdən 2053 şəxsin şəkər xəstəlyindən əziyyət çəkdiyi bildirilir.

Problemlərin həlli – islahatlar

“Novoye Vremya” qəzeti “Moodyus problemləri göstərir” sərlövhəli məqalədə ölkədə problemli kreditlər mövzusunu araşdırır. Məqalədə qeyd edilir ki, “Moodyus” Beynəlxalq Reytinq Agentliyi Azərbaycanda bu kreditlərin xüsusi çəkisinin 20% olduğunu bildirir.

Daha sonra məqalədə reytinq agentliyinin Azərbaycanda bank sisteminə dair ümumiləşdirməsinə yer verilir. Ölkənin bank sisteminin ağır dövr yaşaması məqalədə belə dəyərləndirilir: “Azərbaycanın bank sistemindəki və konkret kredit siyasətindəki problemləri reytinq agentliyinin göstərməsi ilk dəfə deyil. Problemli kreditlərin hər gün artmasını bankirlər özləri də bilirlər. Bunun həcmi artıq 1 milard manatı keçib.

Məqalədə bu problemin özünü hələ devalvasiyaya qədər göstərdiyi əksini tapır, böhran və manatın devalvasiyasının situasiyanı daha da ağırlaşdırdığı iddia edilir. Müəllifə görə, əgər banklar vaxtında buna diqqət yetirsə və önləyici tədbirlər alsa idilər böhran bu problemə belə təsir edə bilməzdi.

Məqalədə bank sistemindəki indiki durumun yaranması həm də iadrəetmə ilə əlaqələndirilir: “Götürülmüş kreditlər üzərində nəzarətin itirilməsinə yol verilməməli idi. Banklar isə bu məsələnin həllindən kənarlaşdırdılar, Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası yaradıldıqdan sonra isə nəzarəti tamamilə itirdilər”.

Məqalədə kreditlərin qaytarılması məsələsində kredit götürənlərə basqılar da pislənilir və deyilir: “Qadağalarla, qorxutma, məhkəmələrlə və həbslərlə bu  problemi “ölü nöqtə” dən tərpətmək mümkün deyil. Həm də qısa müddətə bu sahədə uğura nail olunmasa problem daha da ağırlaşacaq”.

Məqalədə kreditlərin qaytarıla bilməsi üçün faiz dərəcələrinin aşağı salınması təklif edilir və indki faizlər “soyğunçuluq” kimi dəyərləndirilir. Amma bütünlükdə ölkənin problemlərinin həlli üçün aşağıdakı yol məqbul sayılır: “İslahatlar yaxşılığa doğru yoldur. Biz buna can atsaq və hakimiyyət bunu edəcəyini vəd etsə nəticələr özünü gözlətməyə çox qoymayacaq. Yaşayarıq, görərik”.

Rus qoşunlarının gəlməsinə razılıq ola bilməz    

“Yeni Müsavat” qəzeti Qarabağ problemi ətrafında yaranan durumu Milli İstiqlal Partiyasının lideri Etibar Məmmədovla müzakirə edir.

Qarabağ cəbhəsindəki indiki durumu Azərbaycanın birmənalı üstünlüyü sayır. E.Məmmədov rəsmi Kremlin Azərbaycana qarşı Gömrük İttifaqına daxil olması sualının cavabında belə dəyərləndirmə verir: “Yox, Azərbaycanın Gömrük İttifaqına qoşulması real məsələ deyil. Rusiya da bunu çox yaxşı bilir. Ən əsas məsələ odur ki, Rusiya “həlledici qüvvə” olduğunu hamıya gösrtərmək istəyir. Bunun da əsasında özünün silahlı qüvvələrini “sülhməramlı” adı ilə yeritmək istəyir”.

E.Məmmədov bunun da heç vaxt razılaşmağın mümkün olmadığını bildirir: “Sülhməramlıların yerləşdirilməsi qarşılığında Dağlıq Qarabağ ətrafındakı  rayonların geri qaytarılması Azərbaycana ciddi heç nə vəd etmir. Çünki Rusiya qoşunlarının yerləşdirilməsi o deməkdir ki. Azərbaycan ərazilərinin qalan hissəsindən birdəfəlik gözünü çəkməlidir. Azərbaycan tərəfi heç vaxt buna razı ola bilməz”.