Media-icmal 03.08.18

İctimai nəqliyyatda gediş haqlarının bahalaşdırılması zərurəti, mobil avadanlıqların dövlət qeydiyyatının bahalaşdırılmasına baxış, Azərbaycan universitetlərinin adlarının reytinqli universitetlər sırasında olmaması və s. bugünki medianın (03 avqust, 2018-ci il) aparıcı mövzularındandır...

Bahalaşdrma zərurəti

"Azərbaycan" qəzeti "Tarif Şurasının qərarı zərurətdən doğan addımdır" sərlövhəli məqalədə qurumun ictimai nəqliyyatda və metroda gediş haqlarının 50% bahalaşdırılması ilə bağlı iyulun 31-də qəbul etdiyi qərarı dəyərləndirir.

Cəmiyyətdə bu qərara münasibətin birmənalı olmadığını, müxtəlif fikirlərin səsləndiyini, mövqelərin ortaya qoyulduğunu deyən müəllif tənqidi mövqe bəsləyənlərə qarşılıq olaraq öz mövqeyini ifadə edir: "Diqqət çəkən məqamlardan biri odur ki, ifrat radikal müxalifətin təmsilçiləri və avrotrollar bu qiymət artımından iqtidara qarşı istifadə etməyə çalışaraq onu ağıllarına batan və batmayan bütün günahlarda ittiham etməyə çalışırlar. Bir sözlə, radikal sərtlik nümayiş etdirirlər, bu, qərəzli mövqedir".

Müəllif qiymətlərin bahalaşdırılması ilə bağlı yeni arqumentlər gətirmir, elə bu qiymtələrin bahalaşdırılması ilə bağlı Şuraya müraciət edən rəsmi qururmların mövqeyini bir daha təkrarlayır.

Müəllif deyir ki, həmin rəsmi qurumlar isə qiymətlərin bahalaşdırılmasına zərurət olmasını 10 ilə yaxın müddətdə ölkədə müasir tələblərə cavab verən, qabaqcıl ölkələrlə rəqabətə gedə bilən ictimai nəqliyyat və metro infrastrukturu qurulması ilə izah edirlər: "Bütün bunlar ciddi kapital qoyuluşları hesabına başa gəlir və təbii olaraq, istismar xərcləri də artır", deyə Şuraya müraciət edən rəsmi qurumlar bildirirlər.

Müəllif hesab edir ki, Bakı metropolitenində bir sərnişinin daşınması 47 qəpiyə başa gəlir, amma xərcindən ucuz qiymətə daşınır, amma Kiyevdə metroda gediş haqqının qiyməti 41-50, Minskdə 55, Daşkənddə 37 qəpik, Moskvada isə Bakıdan dəfələrlə bahadır. Londonda isə 16 funt-sterlinqdir.

Bakı Nəqliyyat Agentliyi qiymət bahalaşdırmasının sərnişindaşıma ilə məşğul olan hüquqi və fiziki şəxsləri avtobus parklarını yeniləşdirməyə, daha keyfiyyətli sərnişindaşıma xidməti göstərməyə stimullaşdırdığını bildirib.

Müəllifə görə, bu bahalaşdırma həm də nəqliyyatda korrupsiya hallarının qarşısının alınmasına hesablanıb.

Bütün bu "arqument"lərdən müəllif bu mövqeyi "gücləndirəcəyini" hesab etdiyi öz mövqeyini ortaya qoyur: Beləliklə, aydın görünəni odur ki, metroda, şəhərarası və şəhərlərarası nəqliyyatda qiymətlərin artırılması yeganə düzgün addımdır. Dünyanın əksər ölkələrində belə qərarlar zaman-zaman qəbul edilir".

Müəllifə görə, qərar populyar olmaya bilər, amma zaman verilən bütün qərarların zəruriliyini isbat etmək gücünə qadirdir.

Xatırladaq ki, Tarif Şurasının qərarına əsasən, paytaxtda metro nəqliyyatında, Bakı, eləcə də digər şəhər və rayonlarda sərnişindaşıma xidməti tarifi artırılıb, şəhərdaxili avtobus marşrutları üzrə 1 gediş üçün 30 qəpik, şəhərətrafı və qəsəbələrarası avtobus marşrutları üzrə məsafədən asılı olaraq 1 gediş üçün 30-90 qəpik, müntəzəm şəhərlərarası avtobus marşrutları üzrə 1 kilometr üçün 2,4 qəpik qiymət tarifi tətbiq edilib.

Təhsil uğurlarında münasibət məsələsi

"Moderator.az" da "Mən danışıram, sən qulaq as, heyvandan adam olar, səndən yox" düşüncəsi gəncləri sındırır" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir. (http://www.moderator.az/news/235101.html).

Müəllif Qərb və xüsusilə ABŞ və Böyük Britaniya universitetlərinin birinci yüzlükdə yer aldıqlarını bildirir və bunun səbəblərini tanınmış təhsil eksperti Şahlar Əsgərovla müzakirə edir.

Ş.Əsgərov isə bu şərhində həm də ABŞ və Azərbaycan təhsil sitemi, müəllim tələbə münasibətləri barədə fikirlərini bölüşür.

Ekspert deyir ki, əgər bu münasibətləri bir cümlə ilə cavablandırmaq istəsək, ABŞ təhsil sistemində bu uğurların kökü, sirri "müəllim - tələbə" münasibətindədir: "Amerikada bu münasibət iki dost münasibətidir, bizdə isə, ən yaxşı halda bu münasibər "valideyn - övlad" münasibətidir.

Ekspertə görə, elmi dildə bu fikri belə münasibət ifadə etmək olar ki, Amerikada müəllim ilə tələbə münasibəti "subyekt - subyekt" münasibətidir və belə münasibətdə qeyri səmimiliyə yer yoxdur.

Ş.Əsgərov deyir ki, bizdə isə bu münasibət: "subyekt -obyekt" münasibətidir və bu münasibətdə qeyri-səmimilik rəngarəndir.

Ekspert deyir ki, bu münasibətlər çox fərqlidir, belə ki, Amerka təhsil sistemində müəllim tələbəyə başa salmağa çalışır ki, sən məndən də ağıllısan, məndən də yüksək səviyyələrə qalxa biliərsən:

Ş.Əsgərova görə, Azərbaycandakı subyekt - obyekt münasibətlərində isə düşüncə tam fərqlidir. "Mən danışıram, sən mənə qulaq as. Heyvandan adam olar, səndən heç nə olmaz" düşüncəsi ortadadır. Bu düşüncə gəncləri sındırır".

Ekspert hesab edir ki, Azərbaycanda elmə, təhsilə münasibət Amerikadan, hətta Avropadan tamam fərqlidir.

Bundan da irəli gələrək, Ş.Əgərov deyir ki, ilk növbədə düşüncə tərzində dəyişikliyə nail olmaq lazımdır.

Onun fikrincə, əks halda Azərbaycanın heç bir universitetinin adını nəinki dünyanın ən güclü 10, heç 50 universiteti arasında da görmək indiki nəsilə müyəssər olmayacaq.

Lobbisi inhisarçılar olan qərar

"Novoye Vremya" qəzetində isə "İnhisarçıların sevinməsinə" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif ölkədə mobil avadanlıqların bahalaşdırılmasını müzakirəyə çıxarır.

Yazı müəllifi deyir ki, əhali ictimai nəqliyyatda və metroda gediş haqlarının 50% bahalaşdırılması ilə bağlı Tarif Şurasının bu il iyulun 30-da qəbul etdiyi qərarın şokundan çıxmamış mobil avadanlıqların qeydə alınması rüsumları şoku yaşamağa başlayıb.

Nazirlər Kabinetinin qərarına istinadən müəllif deyir ki, mobil avadanlıqların qeydiyyata alınması üçün vətəndaşlar 30 manatdan 150 manatadək rüsum ödəyəcəklər.

Müəllif bildirir ki, burada yalnız bazar qiyməti 100 dollara qədər olan, internetə çıxışı, foto və video funksiyaları olmayan mobil avadanlıqlar üçün rüsum 20 manatdır.

Məqalə müəllifi xatırladır ki, buna qədər isə bazar qiymətindən asılı olmadan Azərbaycanda mobil avadanlıqların qiyməti 5 manat idi.

Müəllif hesab edir ki, belə qiymət bahalaşdırılması əsassızdır: "Mobil avadanlıqların qeydiyyatı ilə bağlı bu radikal qərarı qəbul edən məmurlar sağlam düşüncədən başqa nəyə desən əsaslanıblar. Bu qərar ancaq inhisarçıların xeyrinədir. Yəqin ki, bu qərarın lobbiçiləri elə inhisarçılar özləri olublar. Ona görə də rüsum ödənişinin bahalaşdırılmasının mobil aparatları da bahalaşdıra biləcəyi istisna deyil. Bu qərar mobil telefonları bahalaşdırmaq üçün qəbul ediləcək qərardan öncəki addımdır".

Müəllif hesab edir ki, bu qərar biznesə əlverişli şərait yaratmaq, inhisarçılığa qarşı durmaq kimi əsasları baltalamaqdır.

Müəllif də hesab edir ki, qeydiyyata görə rüsum almaq olar. amma məbləğ 4 dəfədən 30 dəfəyə qədər qaldırıla bilməz və hökumətin bu qərarı düşünülməmiş qəbul edilib, məmurların merkantil maraqlarına xidmət göstərir.

Müəllif təəssüflə deyir ki, cəmiyyət yeni hökumətdən real islahatlar gözlədiyi halda o ilk adıdmlarını düşünülməmiş qərarlarla atır, istehlakçılar əziyyət çəkir, hüquqları qorunmur.