Media icmal 05.07.18

Ölkədə baramaçılığın inkişafı, kreditləşdirilmənin vəziyyəti, deputatın Gəncə hadisəsi"nə baxışı bugünkü (05 iyul, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularıdandır.

Baramaçılığın inkişaf perspektivi

"Azərbaycan" qəzeti "Proqnozlar doğrulur" sərlövhəli məqalədə ölkədə baramaçılığın inkişafını dəyərləndirir.

Müəllif son illərdə baramaçılığın inkişafının ölkə rəhbərliyinin diqqət mərkəzində olduğunu deyir, bu sahədə Qax rayon kümçülərinin 2016-cı ildə 3,8, 2017-ci ildə 12,5 ton barama istehsal etdiklərini xatırladır.

Yazı müəllifi məhsuldarlığın artırılması üçün seleksiya-damazlıq işlərinin təşkili məqsədilə Qax Damazlıq İpəkçilik Stansiyasının bərpa edildiyini bildirir: "Əlavə istehsal sahələrinin yaradılması və müasir avadanlıqlarla təhciz olunmasına ayrılan 4,5 milyon manat vəsait hesabına ildə 1,2 ton ipəkqurdu toxumu istehsal ediləcək ki, bu da daxili tələbatın yerli istehsal hesabına ödənilməsi deməkdir".

Builki göstəricilərə gəlincə, müəllif deyir ki, müqavilə əsasında Çindən 13 min qutu ipəkqurdu toxumları alınıb, aprel ayında inkubasiyaya qoyulub 22 aran, 17 dağlıq rayon baramaçılarına paylanıb.

Məqalədə vurğulanır ki, baramaçılıq və ipəkçilik Şəkidə tarixi ənənəyə malikdir və 2017-ci ildə barama istehsalı 18 min tona çatıb ki, bu da 2015-ci il ilə müqayisədə istehsalın 90 dəfə artması deməkdir.

Müəllif deyir ki, Şəki İpək Kombinatı fəaliyyətin bərpa etməklə 600 nəfəri işlə təmin edib.

Yazı müəllifi bildirir ki, 2011-cı ildə 24 rayon üzrə 70, 2017-ci ildə 30 rayon üzrə 244 ton barama istehsal edilib, 2015-2017-ci illərdə istehsalın 337 dəfə artması deməkdir, sahəni inkişaf etdirmək üçün 37 rayonda 1,7 milyon ədəd tut tingi əkilib: "Cari ildə Azərbaycanda yaş barama istehsalının 450-500 tona çatdırılması hədəf olacaq ki, bu da ötən il ilə müqayisədə 2 dəfə çox deməkdir" .

Müəllif tut ağacları əkilməsinin artmasını əsas göstərərək 2019-cu ildə 1000 ton barama istehal ediləcəyi prqonozu verir, üstəlik dövlət başçısının çıxışına istinadən 2025-ci ildə bu hədəfin 6 min ton olacağını, qarşıdakı 4 ildə 8 milyon tut tingi əkiləcəyini bildirir.

Müəllif deyir ki, sahənin inkişaf etdirilməsi üçün xarici təcrübə öyrənilir, müasir texnologiyalar tətbiq edilir, yeni emal sahələri yaradılır ölkədə ipəkçiliyin inkişaf modeli hazırlanması istiqamətində iş gedir, ipək məhsullarının ixrac imkanlarının genişləndirilməsi öyrənilir.

Deputat: Burada incə məsələlər var

Modern.az" da isə "İcra başçıları niyə mühafizəçi gəzdirməlidir, onlar xalqın yanında olmalıdır" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif iyulun 3-ü, axşam saatlarında Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Elmar Vəliyevə və mühafizəçisi Qasım Aşbazova silahlı hücum barədə deputat Fəzail Ağamalının düşüncələrinə yer verib.

"Gəncədə baş vermiş hadisəyə təəssüf edirəm. Baş vermiş hadisə hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən mütləq araşdırılacaq və məsələnin mahiyyəti ortaya qoyulacaq". F.Ağamalı bu şərhi sayta bildirib.

Amma deputata görə, bura qədər keçilən yol var, bu yol olmamalı idi, məmur- vətəndaş münasibətləri bu həddə çatdırılmamalı idi.

F.Ağamalı baş vermiş olay fonunda icra başçılarının cangüdənlə gəzməsinə də mövqe bildirib: "İcra başçısı xalqın yanında olmalıdır. Onun yanında mühafizəçinin nə işi var? İcra başçısı xalqın içində olmalıdır. Əgər icra başçısı mühafizəçi ilə gəzirsə, işdən evə xüsusi polis maşınları ilə müşayiət olunursa, bu, başadüşülən deyil. Düşünürəm ki, burada incə məsələlər var. Hadisənin üzərində xüsusi dayanmaq istəməzdim. Hər halda, hadisənin nəticələrini gözləyək".

F.Ağamalı deyir ki, dövlət məmuru hətta cinayətkarın özü ilə də elə davranmalıdır ki, belə bu addım atmasın və dövlət məmurunun da bacarığı, qabiliyyəti elə ondadır ki, bu cür hallara yol verməsin. Düzü, buna xüsusi şərh vermək istəməzdim".

Deputat məsələnin nəticələrinin özü üçün də maraqlı olduğunu deyərək bu hadisənin niyə baş verməsi səbəblərinin üzə çıxmalı olduğunu söyləyib.

Xatırladaq ki, Gəncə şəhər icra başçısına və cangüdəninə sihalı hücumla bağlı Baş Prokurorluqda Cinayət Məcəlləsinin 29, 120.2.3-cü, 120.2.7-ci (zərərçəkmiş şəxsin xidməti vəzifəsini və ya ictimai borcunu yerinə yetirməsi ilə əlaqədar qəsdən adam öldürməyə cəhd) və 228-ci (qanunsuz olaraq odlu silah əldə etmə) maddələri ilə cinayət işi başlanıb.

Qeyri-neft sektorunun kreditləşdirilmə problemi

"Novoye Vremya" qəzetində "Fermerlər kreditsiz "yaşaya" bilməyəcəklər" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif rəsmi mənbələrə istinadən deyir ki, qeyri-neft sahəsində inkişafın kreditləşdirilmə kimi problemi var, bu problem sahənin müsbət meyllərini heçə endirə bilər.

"Ölkə regionlarının kreditləşdirilməsi illik müqayisədə 106,1 milyon manat və ya 4,8 faiz azalıb, ölkə üzrə bu il iyunun 1-nə 2,114 milyard manat təşkil edib, ümumi kreditləşdirilmədə regionların payı 17,7%-dir və kredit ödənişinə görə 22,8% olmaqla ən yüksək illik faiz Aran iqtisadi rayonundadır".

Yazı müəllifi deyir ki, belə mənzərənin yaranması ilk hadisə deyil və bu geriləmə heç də ölkədə bank böhranı ilə başlamayıb, neft və bank bumunun ən yüksək vaxtlarında regionların kreditləşdirilməsinin yaxşılaşdrılması arzu olaraq qalıb. "İqtisadi və bank böhranı sadəcə kreditləşdirilmə ilə bağlı vəziyyəti bir qədər də çətinləşdirdi. Bu isə qeyri-neft sahəsində yüksək nəticələrə nail olan fermerlərin maliyyə durumlarının yaxşılaşdırılması vəziyyəti üzərindən xətt çəkir. Regionlar və fermerlər kreditsiz "yaşaya" bilməyəcəklər, hətta kreditləşdirilmənin ən cüzi azalması belə onların vəziyyətini pisləşdirir".

Müəllifə görə, belə səhnə yaranmasına səbəb bankların ilk növbədə qazanclarını düşünməsinə bağlıdır, ona görə də fermer təsərrüfatlarını yox, iri biznesi maliyyləşdirirlər, odur ki, bankların fermer təsərrüfatlarına kredit verməmələrini aşağı kapitallaşma izah etmələri əsassızdır.

Müəllif hesab edir ki, qeyri-neft sahəsində ixrac artımı dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilmə hesabına olub, banklar regionların kreditləşdirilməsi kimi vəzifənin öhdəsindən gələ bilmirlər. "Onlar üçün manatın dollara məzənnəsi məsələsində oynamaq və kredit üzrə yüksək faizlərlə möhtəkirlik etmək daha asandır".

Müəllif deyir ki, Mərkəzi Bankın müəyyən etdiyi faiz dərəcəsi maliyyələşdirmənin və regionların kreditləşdirilməsinin aşağı səviyyədə olmasına təsir edir, elə bankların çoxu da kreditlər üzrə yüksək faiz dərəcələrinə məhz Mərkəzi Bankın yüksək faiz dərəcəsi qoyması ilə bəraət qazandırırlar.

Məqalə müəllifi deyir ki, yüksək faiz dərəcəsi fiziki şəxslərə də yüksək faizlə kredit verilməsi deməkdir, daha sonra isə elə bu talançı yüksək faiz dərəcəsi kreditlərin ödənilməsində problemlərə gətirir və nəticədə problemli kreditlərin həcmi artır: "Bu isə bank sektorunun sağlamlaşdırılmasına mane olur. Əhali tərəfdən banklar cəlbediciliyini və etimadı itirir, kreditləşdirmə portfeli kiçilir, əmanət qoyanlar azalır, kapitallaşma isə pisləşir".