Media-icmal 05.07.2016

Regionlar –iqtisadi uğurların mənbəyi

“Azərbaycan” qəzeti “Regionlar qeyri-neft sektorunun əsas ünvanıdır” (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=100584) sərlövhəli məqalədə ölkə regionlarının inkişafı ilə bağlı iqtisadi uğurlardan danışılır.    

Müəllif böglələrin inkişaf etdirilməsinə səbəb kimi aşağıdakıları göstərir:

“Dövlət başçısı İlham Əliyevin rəhbərıiyi ilə həyata keçirilən iqtisadi siyasətin əsas yönlərindən biri  regionların inkişafı idi. 13-15 il öncə regionların inkişaf etdirilməsinə səbəb ümumi inkişafda bölgələrin pay və rolunun az olması idi”. 

Müəllif daha sonra bölgələrin inkişafını nəzərdə tutan 2004-2008, 2009-2013 və 2014-2018-ci illər dövlət proqramlarının qəbul edilməsinə və icrasına toxunur. Qeyd edilir ki, ilk dövlət proqramının (2004-2008-ci illər) nəticələrinə örə, ÜDM 5 dəfə, qeyri-neft sektoru 1,8 dəfə artıb, ÜDM-də qeyri-dövlət bölməsinin payı 84%-ə çatıb. Sərmayə yatırımı 6,2 dəfə artaraq 2008-ci ildə 69%-ə çatıb. 547 mindən çox yeni iş yeri açılıb.  

Müəllif eyni zamanda sonrakı iki dövlət proqramının icrası ilə bu sahədə qazanılan uğurları statistik rəqəmlərlə anladır. Müəllifə görə, bu çərçivədə sahibkarlığın inkişafı da xüsusi yer tutub. 2015-ci ildə 5015 sahibkara 158,6 milyon manat güzəştli kredit verilib.

Müəllifə görə, bütün bu və digər tədbirlər reğionlarla bərabər qeyri-neft sektorunun da inkişafını nəzərdə tutur, bu isə indiki mürəkkəb zamanda çox vacib məsələdir. 

Hay-küylü dövlət çevrilişi şousu

“Azadlıq” qəzeti Milli Şuranın sədri Cəmil Həsənlinin AXCP sədrinin müavini Fuad Qəhrəmanlının işinin Nardaran məhbuslarının işi ilə birləşdirilməsinə münasibət ifadə edən statusunu dərc edib.( http://www.azadliq.info/144926.html)

C.Həsənli qeyd edir ki, vicdan məhbusu olan Fuad Qəhrəmanlının işi “Nardaran hadisələri”nə bağladılaraq Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinə göndərilib. C.Həsənli bu addımı belə dəyərləndirir: “Zatən lap əvvəldən  Azərbaycan hakimiyyətinin əsas məqsədi AXCP-ni Nardaran əməliyyatına şərik etmək idi. Hətta Nardaran əməliyyatının müxalifəti əzmək üçün süni şəkildə planlaşdırıldığı da istisna edilmir”.

Müəllifə  görə, F.Qəhrəmanlının cinayət işi məz bu səbəbdən Nardaran məhbuslarının işi ilə biləşdirilib. Müəllif yazır ki, iqtidar belə əməllərilə ölkəni rüsvay edir, milləti gözdən salır, 1937-ci illərin cinayət işlərini kölgədə qoyur. “Fuad bəyin adının Naradaran işinə əlavə edilməsi 37-ci ilin qayda, düşüncə və hüquq sisteminin, terrorunun Azərbaycanda təkrarının aydın ifadəsidir”, - C.Həsənli yazır.

Müəllif yazır ki, təkcə F.Qəhrəmanlının işi yox, bütünlükdə Nardaran işi quramadır, 2015-ci ildə MTN-in iflasından sonra DİN-in düşünülməmiş, insan ölümü ilə nəticələnən uğursuz əməliyyatıdır. C. Həsənliyə görə, Nardaran əməliyyatı DİN-ə hay-küylü dövlət çevrilişi şousu yaradaraq kütləvi həbslər üçün lazım idi ki, AXCP-nin də adını buraya bağlaya bilsin. C.Həsənli bununla bağlı yazır: “Əslində həbs edilən dindarların vəhşicəsinə döyülməsi, işgəncələr verilməsi AXCP-nin Nardaran hadisələrinə aidiyyatı olması haqda təsdiqedici ifadələr almaq üçün idi”.

Tənzimləmə və yoxa çıxan preparatlar

“Exo” qəzeti “Qiymətlər  “müalicə olunmur” http://www.echo.az/article.php?aid=102802) sərlövhəli məqalədə dərman preparatlarının qiymətlərinin tənzimlənməsindən sonra  bu sahədəki durumu ekspertlərlə təhlil edir. Xatırladaq ki, Tarif Şurası 10 minə yaxın dərman vasitələrinin topdansatış və pərakəndə qiymətlərini təsdiq edib ki, bu da dərman vasitələrinin 99%-i deməkdir.  Şuranın açıqlamasına görə, dərmanların 29%-nin qiymətləri iki dəfədən çox, 11%-nin qiymətləri indiki qiymətlərlə müqayisədə 3 dəfədən çox endirilib, bütünlükdə dərmanların 90%-nin qiymətlərinin  endirildiyi deyilir.  

Amma müəllifə görə, vətəndaşlar müsbət dəyişikliklər o qədər də hiss etmirlər, əksinə , bəzi dərmanların qiymətləri iki dəfədən çox bahalaşıb, həm də onları yerli dərman bazarında tapmaq olmur. Bu məsələ ilə bağlı ekspert Nəriman Ağayev bildirir: “Bizim qurum Bakının aptek şəbəkəsndə monitorinq apardı. Tədqiqatımız bəlli etdi ki, adi vitaminlərdən insulindən asılı xəstələrin dərmanlarına qədər dərman vasitələri bazardan yoxa çıxıb. Bir çox apteklərin rəfləri boşalıb. Manatın devalvasiyasından sonra qiymətlər üç dəfə bahalaşıb”. N.Ağayev deyir ki, ölkədə dövlət səviyyəsində dərmanların qiymətləri tənzimlənəndə əczaçılar bahalı, hətta həyat üçün zəruri olan dərmanlardan imtina etməyə məcbur oldular. Maddi baxımdan sərfəli olmadığı üçün iş adamları idxal üçün baha qiymətə malik dərmanlar sifariş vermədilər. Ekspertin fikrincə, belə məsələləri inzibati yol ilə həll etmək mümkün deyil, sərtləşdirmə sahibkarların bazarı tərk etməsinə səbəb olacaq. N.Ağayev təklif edir ki, Səhiyə Nazirliyi yanında Tender Komitəsi yaradılsın, tender nəticəsində qalib gələn şirkət dərmanları gətirsin, gəlir isə 25%-dən yüksək olmasın.

Sanksiya olmayacaq inamsızlığı

“Novoye Vremya” qəzeti “Rəsmi Bakıya qarşı sanksiyalar qüvvədə qalır” (http://www.novoye-vremya.com/w62238/.../#.V3sSJhHr34g) sərlövhəli məqalədə ABŞ Helsinki Komissyasının rəvbəri Kris Smitin  rəsmi Bakıya sanksiyalar nəzərdə tutan “Azərbaycanda Demokratiya Aktı” qanun layihəsinin qüvvədə qalması haqda danışılır.

Müəllif deyir ki, Tiflisdə ATƏT-in Parlament Assambleyasının iclası zamanı Azərbaycanda insan haqları ilə bağlı dinləmələr keçirilib. Həm də bu dinləmələrdə ABŞ-ın Azərbaycandakı səfiri Robert Sekutadan fərqli olaraq insan haqlarının durumuna görə K.Smitin Azərbaycanı tənqid etdiyi nəzərə çatdırılır. Müəllif  qeyd edir ki, K.Smit layihənin qəbul edilməsinə maneələrdən danışıb və rəsmi Bakıya belə mesaj ünvanlayıb: “Bütün siyasi məhbuslar azad olunmadığı və insan haqları ilə bağlı problemlər aradan qaldırırlmadığı halda sənəd istənilən halda Konqres tərəfindən qəbul olunacaq”.

Müəllif Bakıya qarşı sanksiyaların qəbul edilə biləcəyinə də bir qədər şübhə ilə yanaşır. “Mümkündür ki, Vaşinqton Bakını sanksiyalarla, sadəcə, qorxudur. 20 ildən artıqdır ki,Vaşinqton Azərbaycanla sıx əlaqə saxlayır. Bu illər ərzində hakimiyyəti insan haqlarına görə tənqid üçün kifayət qədər əsas olub. Amma heç zaman sanksiyalardan söhbət düşməyib”.

Müəllif Qərbi və ABŞ-ı Azərbaycanda demokratiya məsələsinə ardıcıl yanaşmamaqda tənqid edir. Müəllif deyir ki, hazırkı şəraitdə ABŞ-ı  Azərbaycanda demokratiya məsələsindən daha çox öz maraqları düşündürür.

Ünvanlı yardımları kəsmək axtarışı

“Bizim Yol” qəzeti “Ünvanlı yardım yox, havayı neft pulları tənbəllik yaradıb” (http://www.bizimyol.info/news/80805.html) sərlövhəli məqalədə ünvanlı sosial yardımın verilməsinin nələrə səbəb olduğunu ekspertlərlə araşdırır.

Bu araşdırmanın səbəbi bir qədər özəl xarakterlidir. Belə ki, əmək və sosial müdafiə nazirinin müavini İlqar Rəhimova görə, ünvanlı sosial yardımın verilməsi xalqı ələbaxımlığa, tənbəlliyə öyrədir. İnsanlar öz bizneslərini qurmurlar. Parlamentin komitə sədri Hadı Rəcəbli də nazir müavininin mövqeyini bölüşür.

Ekspert  Natiq Cəfərli isə bu xüsusda fərqli düşünür. O deyir: “Əslində ünvanlı sosial yardım yox, havayı neft pulları ölkədə tənbəllik yaradıb, o cümlədən hökumət üzvlərində də”.

Onun fikrincə, indi ölkəyə pul daxil olmaları azalıb, hökumət bəzi xərcləri kəsmək istəyir, odur ki, asan azalda biləcəkləri xərclərdən yapışırlar. İnsanlara yardım bütün dövlətlərdə var, yanaşma metodları fərqlidir. Amma mahiyyət etibarilə insana yardımdır. Ekspertə görə, ünvanlı sosial yardım verilən hər şəxsdən də iş qurmağı tələb etmək düzgün deyil. O, deyir ki, iş qurmaq insanın biliyinə, bacarığına, təcrübəsinə bağlı məsələdir. N.Cəfərli vurğulayır ki, əgər hökumət ünvanlı sosial yardımın büdcə yükünü azaltmaq üçün onu tamamilə ləğv edib, sonradan başqa keçid əldə etmək istəyirsə, bu, yardıma ehtiyac duyan insanlara çox böyük haqsızlıq olacaq.