Media-icmal 05.08.20

Ölkənin daxili iqtisadi siyasətinə baxış, işləmək, yoxsa 190 manat dilemması, büdcədə maliyyə təminatı olmayan xərclər və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır...

"Bizimyol.info.az"da "Əhali yenidən 90-cı illərin iqtisadi şokunu yaşaya bilər" sərlövhəli məqalədə iqtisadçı Qaşqay İsmayıl mövcud iqtisadi siyasəti dəyərləndirir. 

İqtisadçının fikrincə, əvvəlki iqtisadi siyasətin davam etdirilməsi qarşıdakı illərdə tam fəlakətlə nəticələnə bilər, çünki büdcədən qidalanan təbəqənin real gəlirlərinin dəfələrlə azalması labüddür.

O deyir ki, insanlar sabit həyat tərzinə öyrəndiklərinə görə, qarşıdan gələn çətinliklər sosial gərginliyə səbəb olacaq: "Azərbaycanda təqaüd, müxtəlif növ müavinət və ödəniş alanların sayı 2 milyon nəfərdən artıqdır, bura dövlət sektorunda çalışan 1 milyon nəfəri də əlavə etsək, əhalinin böyük əksəriyyətinin büdcədən asılı olduğunu görə bilərik".

Q.İsmayıla görə, büdcədən qidalanan təbəqənin sayəsində ailələrin əksəriyyətinin minimum ehtiyacları ödənilir və bu yolla hökumət sosial gərginliyin qarşısını almağa nail olur: "Lakin məsələ burasındadır ki, mövcid iqtisadi model sona çatmaq üzrədir. Tamamilə neftdən asılı iqtisadiyyat hasilatın azalması, qiymətlərin enməsi və ümumiyyətlə indiyə qədər mövcud olan qlobal iqtisadi paradiqmanın dəyişməsi səbəbindən əvvəlki gəlirlərini itirir. Əhalinin qidalandığı sabit, lakin cüzi mənbələri maliyyələşdirmək belə getdikcə daha da çətinləşir".

Q.İsmayıla görə, belə olduğu halda, əvvəlki iqtisadi siyasətin davam etdirilməsi qarşıdakı illərdə tam fəlakətlə nəticələnə bilər, çünki büdcədən qidalanan təbəqənin real gəlirlərinin dəfələrlə azalması labüddür və azalmağa məhkumdur.

İqtisadçı hesab edir ki, ona görə də mövcud maliyyə resurslarını büdcəni doldurmaq və indiki həyat tərzini saxlamaq əvəzinə,vacib iqtisadi islahatlara, ilk növbədə pensiya sisteminin optimallaşdırılmasına, büdcə təşkilatlarından ixtisar olunanlar üçün iş yerlərinin yaradılmasına və s. sərf etmək lazımdır. Əks təqdirdə, Azərbaycan əhalisi yenidən 90-cı illərin iqtisadi şokunu yaşaya bilər.

"Sfera.az"da isə "Nazir müavini: Vətəndaşlar isə işləmək əvəzinə, 190 manatı tələb edirlər" sərlövhəli məqalədə 190 manat birdəfəlik ödəmənin verilməsi müzakirə edilir.

"190 manatla bağlı bizə çoxlu müraciət daxil olur. Vətəndaşların bununla bağlı şikayətləri var. Kimin 190 manata həqiqətən ehtiyacı olub-olmadığını araşdırmaq elə çətin məsələ deyil.

Bunu Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Elnur Allahverdiyev qurumun avqustun 4-də keçirilən iclasında söyləyib.

Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi nazirinin müavini Anar Əliyev isə bildirib ki, 190 manat proqramının ilkin icrası zamanı 200 min şəxs nəzərdə tutulmuşdu: "Prezidentin tapşırığı il bu say 600 minə qaldırıldı. Mexanizm belədir ki, "Məşğulluq haqqında" qanuna əsasən, işsiz kimi qeydiyyatda olan şəxslərə ödəmələr düşür. Pandemiya dövründə işini itirən şəxslərə də işsiz statusunun verilməsini nəzərdə tutduq. Bundan sonra 16 bölgə üzrə xüsusi sərtləşdirilmiş karantin rejimi tətbiq edildi".

A.Əliyev əlavə edir ki, bu da nəzərə alınaraq, vətəndaşlara sosial ödənişlər yenidən verildi: "2016-cı ildən həyata keçirilən ictimai işlər proqramını 90 minə qədər qaldırdıq. Vətəndaşlar işləmək əvəzinə daha çox 190 manat üçün müraciət edirlər".

A.Əliyevin sözlərinə görə, nazirliyin 26 mindən artıq vakant iş yeri var. 190 manatla bağlı şikayətlər nazirlik tərəfindən fərdi qaydada araşdırılır və onlara müxtəlif işlər təklif olunur: "Amma bir sıra halda vətəndaşlar bu işlərdən imtina edir, 190 manat ödənilməsini tələb edirlər. Məşğulluq Mərkəzi təklif edilən işdən imtina edən vətəndaşı işsiz kimi qeydiyyata almaqdan imtina edir".

"Oxu.az"da "Nazir: 2 milyard 299 milyon manat məbləğində maliyyə təminatı olmayan xərclər formalaşır" sərlövhəli məqalədə 2020-ci il dövlət büdcəsinə dəyişiklik şərh edilir. 

Maliyyə naziri Samir Şərifovun sözlərinə görə, Azərbaycanda koronavirus pandemiyasına qarşı mübarizə çərçivəsində sahibkarlara, həssas əhali qruplarına maliyyə dəstəyinin göstərilməsi, kreditləşmə ilə bağlı güzəştlər nəzərdə tutulub. O bildirib ki, həmin tədbirlər planı icra edilir, büdcədənkənar fondlardan və müştərək maliyyələşmə mənbələrindən də vəsaitlər səfərbər olunub.

Nazir əlavə edib ki, dövlət büdcəsindən dəstək proqramlarının icrası üçün 600 milyon manatdan çox vəsait ayrılıb. "Yerdə qalan vəsaitin isə ilin sonuna kimi ayrılması nəzərdə tutulub, əlavə vəsaitlərə ehtiyac yaranıb… Dövlət büdcəsinin xərcləri üzrə əlavə tələbat 1 milyard 372 milyon manat həcmində qiymətləndirilir:

" Dövlət büdcəsinin gəlirlərinin azalması, xərclərinin isə artması nəticəsində 2 milyard 299 milyon manat məbləğində maliyyə təminatı olmayan xərclər formalaşır".

2020-ci il dövlət büdcəsinin gəlirləri 24 milyard 124 milyon manat, xərcləri isə 27 milyard 492 milyon manat həcmində təsdiq edilə bilər. 2020-ci il dövlət büdcəsinin gəlirləri 24 milyard 134 milyon 500 min manat həcmində təsdiqlənmişdi. Büdcənin xərcləri isə 26 milyard 894 milyon 700 min manat olaraq təsdiqlənmişdi. Neftin bir barelinin qiymətinin 55 dollardan 35 dollara endirilməsi təklif olunur.