Media-icmal 06.02.2017

Ölkənin regional və beynəlxalq münasibətlər sistemində yeri, müxtəlif  səviyyəli idman yarışlarının ölkəyə gətirdiyi problemlər, dolların yenidən bahalaşma perspektivi bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.    

Keçid dövründən modernləşməyə transformasiya

“Azərbaycan” qəzeti “Azərbaycan müstəqil dövlət kimi qarşıya qoyduğu bütün hədəflərə çatır” sərlövhəli( http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=115255) məqalədə ölkənin regional və beynəlxlaq miqyasda yeri və rolu dəyərləndirilir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan mühüm geosiyasi məkan kimi regionda sülhün və təhlükəsizliyin dayaq nöqtəsi və ən perspektivli tərəfdaşı hesab edilir: “Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın rəsmi mövqeyini dünya dövlətlərinin siyasətilə uzlaşdırır, konstruktiv, beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə əsaslanan, regional və qlobal miqyasda sabitliyə xidmət edən siyasi xətt yürüdür”.

Məqalədə beynəlxalq aləmə çoxşaxəli inteqrasiya, iqtisadi və geostrateji maraqların, vətəndaşların təhlükəsizlyinin təmin edilməsi xarici siyasətin prioritet istiqaməti adlandırılır.

Müəllif hesab edir ki, daxili siyasət də uğurludur və yaxın perspektiv prioritetlərinin müəyyən olunması, keçilən yolun nəzəri-təcrübi baxımdan araşdırılması ölkənin keçid dövründən modernlşmə mərhələsinə transformasiyası ilə bağlıdır.   

Yazıda bu siyasi xəttinə görə Azərbaycanın regionda sabitləşdirici amil kimi çıxış etdiyi, hətta vacib məsələlərdə prinsipial mövqe nümayiş etdirərək dünya birliyinə təsir imkanlarını genişləndirdiyi vurğulanır.

Müəllif qlobal layihələrin həyata keçirilməsində əsas tərəfdaş kimi beynəlxalq iqtisadi proseslərdə Azərbaycanın aparıcı qüvvəyə çevrildiyini  deyir və bu layihələr sırasında Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft və Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəmərlərinin adlarını çəkir.

Məqalədə Azərbaycanın regionda gücə çevrilməsini heç cür həzm edə bilməyən antiazərbaycançı şəbəkənin Azərbaycana qarşı qarayaxma kampaniyası apardığı, amma bunun nəticə vermədiyi bildirilir: “Qərəzli iddialara, qarayaxmalara bsxmayaraq, ölkəmiz demokratiyanın şəksiz üstünlüklərinə, insan hüquqlarına və azadlıqlarına hörmətə əsaslanan hüquqi dövlət quruculuğu yolundan heç vaxt çəkilməyəcək”.

Kim sevirsə idmanı...

“Azadlıqinfo” saytında dərc edilən  “İdmanın böhran növü”  sərlövhəli məqalədə  (www.azadliq.info/176557.html) müəllif  hakimiyyətin pulları mənasız yerə xərcləyərək vətəndaşın zəruri tələblərini qarşılamamasını araşdırır.

Müəllifə görə, Azərbaycan çoxdandır ki, “ziddiyyətlər ölkəsi”dir, belə ki,  statistik rəqəmlər tənəzzülü, hökumətin rəqəmləri isə tərəqqini göstərir.

Məqalədə deyilir ki, dünyanın heç bir ölkəsində “inkişaf” sözü Azərbaycandakı qədər işlədilmir, amma dünyanın heç bir yerində də tənəzzül burada olduğu qədər sürətli deyil: “Məsələn, ölkə əhalisinin 35 faizi kredit bataqlığında çabalayır, yaxud, ölkədə minimum əməkhaqqı 116 manat müəyyən edilib. Yəni, bizim məmləkətimizdə əməkhaqqı yaşamaq üçün yox, ölməmək üçündür”.

Müəllif hesab edir ki, tənəzzülün ölkədə məskən salması hökumətin “səxavəti”nə təsir göstərmir, yəni, 13500 şəhid ailəsinin “qan pulu”nu verməyən hakimiyyət  mənasız yarışlara milyonlar xərcləyir, dünyaya uşaq gətirən Azərbaycan ledilərinə analıq pulu verilməsə də ölkəyə iki mahnı gətirən Ledi Qaqaya 1 milyon dollar bağışlanır.

Yazı müəllifi rəsmi Bakının inkişaf prizmasına  idman yarışları bucağından baxdığını bildirir: “Vətəndaş intihara can atır, 3 devalvasiyanın yükü vətəndaşın  belinə yüklənir,  bu, əsas deyil, ölkədə Avropa Oyunları keçirilib əsas olan budur. Ölkədə inkişaf milyonlarla vətəndaşa aidiyyatı olmayan yarışlara ev sahibliyi etməsiyimizlə ölçülür. Vətəndaşa sahib çıxmaq istəməyənlər, sahibsiz yarışlara məmnuniyyətlə ev sahibliyi edirlər”.

Müəllif I Avropa Oyunları, “Formula-1” yarışlarının ölkədə keçirilməsinə toxunraq bunun ölkərə yüz milyonlara, milyardlara başa gəldiyini bildirir.

Məqalədə itkin neftçi ailələrinə 1000 manat müvinət təklif edən SOCAR-ın futbol üzrə Avropa çempionatına 120 milyon dollar ərməğan göndərdiyi deyilir.

Həm də vurğulanır ki, “idman inkişafı” bu il də davam edir, “İslam Həmrəyliyi Oyunları” və “Formula-1” yarışlarına 417 milyon manat xərclənəcək.

Müəllifə görə, müxtəlif səpgili idman yarışlarına ev sahibliyi etməkdə rəsmi Bakının məqsədi bütün sahələrdəki uğursuzluqları gizlətmək cəhdidir: “Deməli, bu qədər təmtəraqlı yarışlar böhranın sürətlənməsinə xidmət etdi, biz dünyada idman ölkəsi kimi yox, böhran ölkəsi kimi tanındıq”.

Dolların iki manata kimi bahalaşma perspektivi 

“Müsavat.com”   “Dollar ucuzlaşır – müvəqqəti, yoxsa...” sərlövhəli məqalədə son valyuta hərracında manatın məzənnəsinin cüzi bahalaşmasını

(http://musavat.com/news/iqtisadiyyat/dollar-ucuzlashir-muveqqeti-yoxsa_413088.html) ekspertlərlə müzakirə edir. 

Müəllif deyir ki, son hərracda manatın cüzi bahalaşması hökumətin bu yöndə müsbət səyi, Mərkəzi Bankın manatın qismən sabitliyinə nail ola bilməsi  kimi dəyərləndirilir.

Məqalədə xatırladılır ki, fevralın 2-də keçirilən hərracda dollar manata nisbətdə 1, 92 məzənnəsindən 1,9111 məzənnəsinə düşüb.

Müəllif deyir ki, əksər ekspertlər manatın qiymət artımının müvəqqəti olması qənaətini ifadə ediblər.

Ekspert Vüqar Bayramov bildirir ki, indiki məqamda manatın məzənnəsini uzunmüddətli dövrə proqnozlaşdırmaq çox çətindir: “Çünki birmənalı şəkildə manat bazası azalıb. Eyni zamanda, son günlər dollara olan tələbin də azalması müşahidə olunur. Son hərracda manatın möhkəmlənəcəyi öncədən bəlli idi”.

Ekspert deyir ki, hərracdan öncəki gün kommersiya bankları məzənnəni aşağı salmışdılar.

V.Bayramlı bildirir ki, ümumiyyətlə, yanvar-fevral aylarında dollara tələbat yüksək olmur, çünki bu aylarda həm idxal azalır, bu hal həm də dollara tələbi azaldır.  

Ekspertə görə, borc öhdəliklərinin maliyyə ilinin sonuna doğru qapadıldığı nəzərdə tutulduğu üçün dollara tələb də azalır.

Ekspert Əkrəm Həsənov isə düşünür ki, manatı bahalaşdırmaqda məqsəd  manatı yığmaq da ola bilərdi: “Bu baxımdan bir müddətdən sonra dolların məzənnəsinin geriyə dönüşü mümkün görünürdü. Amma bu da qısamüddətli zamanda ola bilər. Uzunmüddətli perspektivdə dolların iki manata qədər qalxması mümkündür”.

Ə.Həsənova görə, kommersiya banklarının dolların satış qiymətinin aşağı salmasının konkret səbəbi var.

Onun sözlərinə görə, bankların satış və alış məzənnələri arasında fərq çox böyük idi, odur ki, əhali və sahibkarlar banklardan yox, “qara bazar"dan dollar alıqı-satqısına üstünlük verirdilər.

Ekspert deyir ki, buna görə də banklar əvvəl-axır məzənnə fərqini azaltmalı idilər və onun fikrincə, indi bu proses gedir, bunda da məqsəd valyuta alqı-satqısı ilə bağlı hər kəsin “qara bazar”a yox, banka üz tutmasını təmin etmək idi.