Media-icmal 06.11.18

Bakı metropoliteninin inkişafı, ABŞ-ın İrana tətbiq etdiyi sanksiyaların Azərbaycana mümkün təsirləri, diabetli xəstələrin sayının kəskin artması və s. məsələlər bugünkü (06 noyabr, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Böyüyən və müasirləşən Bakı metrosu

"Azərbaycan" qəzeti "Sürəkli inkişafın çətin və şərəfli yollarında" sərlövhəli məqalədə Bakı metrosunun fəaliyyətini dəyərləndirir.

Müəllif xatırladır ki, 1967-ci il noyabrın 7-də Yaxın Şərqdə ilk, keçmiş SSRİ məkanında 5-ci olan Bakı metropoliteninin fəaliyyətə başlamasının 51-ci ili tamam olur:

Müəllif deyir ki, Bakı metrosunun tikintisində, istismarında Heydər Əliyevin böyük rolu olub: "Metronun bir çox stansiyalarının fəaliyyətə başlaması H.Əliyevin Azərbaycana rəhbərlik etdiyi dövrə düşür, belə ki, hazırda 36,6 km.-ə bərabər olan yeraltı xətlərin 22,3 kilometri ulu öndərin rəhbərliyi altında tikilib.

Məqalə müəllifi hazırda bu xətti prezident İlham Əliyevin uğurla davam etdirdiyini deyir və metrpolitenin inkişafı ilə bağlı "Bakı metropoliteni xətlərinin konseptual inkişaf sxemi" adlı Dövlət Proqramı yeni xətlərin tikintisi və istismar sahəsində quruculuq işlərinin əsasını qoydu: "Konseptual inkişaf sxeminə uyğun olaraq Bakı metrosunda 84 kilometr yolun, 51 yeni stansiyanın tikintisi nəzərdə tutulurdu və onlardan ikisi - 2016-cı il aprelin 16-da müstəqillik illərinin ilk xətti - bənövşəyi xəttin "Avtovağzal" və "Memar Əcəmi" stansiyalarıdır. Onların davamı kimi layihədə adı "B-3" kimi qeyd edilən stansiyada bu günlər avadanlıqlar quraşdırılır, stansiyanın gələn ilin sonuna kimi istifadəyə verilməsi planlaşdırılır".

Müəllif vurğulayır ki, yeni inkişaf dövründə - 2008-2011-ci illərdə bir çox stansiyaların ikinci çıxışları istifadəyə verilib, bəzilərində yenidənqurma işləri aparılıb.

Müəllif deyir ki, hazırda metronun vaqon parkı yenilənir, 4-cü nəslə aid olan bu vaqonlar sərnişin rahatlığı baxımından mikroiqlim şəraiti, informasiya texnologiyaları, hermetikliyi baxımından ən yüksək tələblər səviyyəsindədir.

Müəllif vurğulayır ki, metropolitendə eskalatorrlaın dəyişdirilməsi davam edir.

Müəllif vurğulayır ki, depo yollarında hərəkətin təşkilinin və manevr işlərinin daha təhlükəsiz və operativ şəkildə aparılmasını təmin edəcək və hərəkətin təşkilində ən mühüm rollardan birini oynayan yeni mərkəzləşmə məntəqəsinin tikintisi bu yaxınlarda başa çatıb və ən son texnologiyaların avadanlıqları quraşdırılır.

Azərbaycana gözlənilən dəhşətli təsirlər

"Bizimyol.info.az"da "ABŞ-dan İrana ikimərhələli sanksiyalar: Gərginlik regiona nə vəd edir? - Şərh" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif noyabrın 5-dən ABŞ-ın İrana tətbiq etdiyi sanksiyaların regiona təsirini beynəlxalq məsələlər üzrə ekspert Əziz Əlibəyli ilə şərh edir.

Müəllif deyir ki, indiki sanksiyalar İran Milli Neft Şirkəti (NIOC) və Milli Tanker Şirkəti (NITC) kimi təşkilatları da əhatə edir, İrandan neft, neft məhsulları və neft-kimya məhsullarının satın alınmasına məhdudiyyətlər qoyur.

Ekspert öncə ABŞ-ın bu sanksiyaları tətbiq etməsi səbəblərini öyrənməyin vacibliyini bildirir: "Əsas arqumentlər də bunlardır; insan haqlarının pozulması, terrora dəstək və nüvə silahı yaratmaq fəaliyyəti".

Ə.Əlibəyliyə görə, ABŞ və Qərb ölkələri İrana sanksiya tətbiq etmək üçün bir yox, bir neçə arqumentə əsaslanır, amma burada nüvə silahının yaradılması üçün İranın komponentləri əldə etmək istəməsi ilk sırada durur: "Buna görə də bu ilin may ayından etibarən ABŞ birtərəfli olaraq İranla bağlı müqavilələrdən çəkildi.

Bilinən bir gerçək vardı ki, bu da artıq heç nəyin əvvəlki kimi olamayacağı, İrana qarşı tarixin ən ağır və sərt sanskiyalar tətbiq ediləcəyi idi: "Elə də oldu. ABŞ prezidenti Donald Trampın nüvə müqaviləsindən çəkilmə qərarını açıqlamasının ardından ABŞ maliyyə nazirliyi İrana qarşı sanksiyaların 90 və 180 günlük iki mərhələylə yenidən tətbiq olunmağa başlayacağını bildirdi. Bu planın birinci mərhələsi avqustda, ikinci mərhələsi isə noyabrın 5-dən etibarən tətbiq olunmağa başladı".

Ekspert deyir ki, bu sanksiyalar 6 maddəli olmaqla gəmiçiliyi, daşımaları, limanları, İran neft şirkətini, İran bankını əhatə edir, bu sahələrdə əməliyyatların bloklanmasına başlanılıb: "İrana qarşı sanksiyaların 5-ci və 6-ci maddələrində isə İran enerji sektoruna qarşı məhdudiyyətlər var, sonuncuda isə 700 iranlı VİP şəxsə qadağalar yer alıb".

Ə.Əlibəyli hesab edir ki, sanksiyaların əsas məqsədi yuxarıda deyilən üç məsələdə güzəştlərə nail olmaq, İranı İraq, Suriya, Livan, Yəməndən çıxarmaqdır.

Ekspertə görə, bu sanksiyaların Azərbaycan üçün şübhəsiz dəhşətli nəticələri ola bilər, belə ki, Azərbaycanda 700 İran şirkəti fəaliyyət göstərir: "İldə 20 min TIR sərhəddimizi keçir, milyona yaxın tursit qəbul edirik bu ölkədən, milyard dollarlıq birgə investisiya layihələrimiz var, bütün bunlara görə beynəlxalq aləm Azərbaycanı təhdid edə bilər.İtkimiz təkcə bu olmayacaq, İranın iqtisadi çöküşü orada yaşayan 45 milyon azərbaycanlıları da çıxılmaz duruma salacaq və bu, birbaşa bizim üzərimizə götürə bilməyəcəyimiz yükə çeviriləcək.

Dərd dərmanı üstələyəndə

"Oxu.az" saytında isə "Azərbaycanda şəkər xəstələrinin sayı artır" sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Müəllif Azərbaycanda diabet xəstəliyi sahəsində vəziyyəti Səhiyyə Nazirliyi Aparatının tibbi yardımın təşkili şöbəsinin müdirinin müavini Nabil Seyidovla müzakirə edir.

N.Seyidovun deməsinə görə, Azərbaycanda diabet diaqnozu qoyulan xəstələrin sayı ilbəil orta hesabla 26-30 min nəfər artır.

Aparat rəsmisinin sözlərinə görə, hazırda Azərbaycanda şəkərli diabet diaqnozu ilə 242 min xəstə qeydiyyata alınıb.

"Növbəti ildə bu göstəricinin 270 minə çatması gözlənilir. Gizli şəkərli diabet xəstələrinin sayı da çoxdur", - N.Seyidov bunu bildirib.

N.Seyidovun deməsinə görə, Azərbaycanda şəkərli diabet xəstələrinin statistikasının artmasına səbəb səhiyyə sisteminə inamın artmasıdır.

Müdir müavinin təbirincə, uşaqlar və yaşlı şəxslər arasında aparılan dispanserizasiya, tibb müəssisələrinin təmiri və yenilərinin inşa edilməsi əhalinin səhiyyə sisteminə inamının artmasına səbəb olub.

N.Seyidov vurğulayır ki, insanlar tez-tez poliklinika və tibb müəssisələrinə müraciət edirlər ki, bu zaman da gizli diabet aşkar olunur.

Aparat rəsmisi bildirib ki, dövlət şəkər xəstələrini dərman preparatları, qlyukometr və spirtlərlə təmin edir.

Onun sözlərinə görə, bu il ölkənin bütün rayon və şəhərlərinə qlyukometr və spirtlər paylanılıb.

N.Seyidova görə, təəssüfedici budur ki, Azərbaycanda əhaliyə Avropa ölkələrinə nisbətən daha az qlyukometr və spirtlər verilir.

Həm də N.Seyidov bildirir ki, burada rayonlara paylanılan qlyukometr və spirtlərin sayı həmin ərazidəki xəstələrin sayına bərabər olmaması da istisna deyil.

N.Seyidovun deməsinə görə, bu hal ona görə baş verir ki, ölkədə diabetli şəkər xəstələrinin sayı istehsal edilən qlyukometr və spirtlərin alınmasından daha sürətlə artır.