Media-icmal 09.12.19

Ölkədə aparılan iqtisadi islahatların mahiyyəti, kənd turizminin inkişafına maneələr, kirayə evlərin otellərlə rəqabəti və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır.

İslahatların təminatı

“Azərbaycan” qəzeti “İslahatların səmərəliliyi dayanıqlı iqtisadi inkişafın təminatından keçir” sərlövhəli məqalədə islahatıarn mahiyyətini dəyərləndirir.

Müəllifə görə, aparılan islahatların məqsədi ölkənin hərtərəfli inkişafına nail olmaqdır, bunun üçün ilk növbədə iqtisadiyyatın dinamik inkişafı təmin edilməlidir və deməli, islahatların əsas hədəfi güclü iqtisadiyyata malik güclü dövlət qurmaqdır.

Yazı müəllifi əlavə edir ki, aparılan islahatlar bir sıra beynəlxalq maliyyə qurumları tərəfindən də yüksək qiymətləndirilir.

Məqalədə deyilir ki, prezident İlham Əliyev ölkədə aparılan islahatların dünyada yüksək dəyərləndirildiyini vurğulayıb: “Mülkiyyət hüququnun qorunması sahəsində bizim yerimiz 37-cidir. Hökumətin, yəni dövlətin və rəhbərliyin uzunmüddətli strategiyasına görə Azərbaycan, fikir verin, dünya miqyasında 10-cu yerdədir. Yəni, bu, onu göstərir ki, düşünülmüş uzunmüddətli siyasət Azərbaycanda ən yüksək səviyyədə həyata keçirilir. Rəhbərliyin dəyişikliklərə, yəni islahatlara meyllilik səviyyəsinə görə biz dünyada 5-ci yerdəyik”.

Müəllifə görə, iqtisadi islahatların əsas istiqamətlərindən biri ölkədə enerji məhsullarının satışından asılılığı aradan qaldırmaqdır, odur ki, bu yöndə əsas məqsəd qeyri-neft sektorunun, həm də regionların inkişafına nail olmaqdır və təkcə cari ilin yanvar-oktyabr aylarında qeyri-neft sektoru üzrə məhsul ixracı 16,4 faiz artıb.

Yazi müəllifi İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin "İxrac İcmalı”nda bildirilir ki, bu ilin 10 ayında Azərbaycanın ixracı 16,8 milyard dollar təşkil edib ki, bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 5,2 faiz çoxdur.

Müəllif vurğulayır ki, həmin dövrdə qeyri-neft sektoru ilə 1 milyard 573 milyon dollar dəyərində ixrac reallaşıb.

Bu dövrdə Azərbaycanın qeyri-neft sektoruna aid ən çox məhsul ixrac etdiyi ölkələr Rusiya, Türkiyə, İsveçrə, Gürcüstan və Ukraynadır.

Müəllif 10 ayında “Azexport.az portalına 477,4 milyon dollar dəyərində ixrac sifarişi daxil olduğunu, bunun keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 10,3 faiz artdığını, təkcə oktyabr ayında portala daxil olan ixrac sifarişlərinin dəyərinin 41 milyon dollar təşkil etdiyini bildirir.

Müəllifə görə, həmin dövrdə portala daxil olan ixrac sifarişlərinin ilk beşliyində Rusiya, Türkiyə, İngiltərə, Hindistan və ABŞ qərarlaşıb.

Kənd tuiziminin inkişafına maneələr nədir?

“Lent.az”da isə “Kənd sakinləri evlərini turistə verə bilmir – səbəblər ciddidir” sərlövəhli məqalə oxumaq olar.

Müəllif Azərbaycanda kənd turizminin vəziyyəti və onu inkişafına mane olan səbəblər barədə turizm sammitində Azərbaycan Turizm Bürosunun baş icraçı direktoru Florian Zenqstşmitın firkirlərinə yer verib.

Baş icraçı direktor deyir ki, kənd turizminin inkişafı üçün kənd evlərinin imkanlarının artırılması nəzərdə tutulur ki, bunlar münasib kənd evlərinin siyahıya alınması, eyni zamanda onların icma şəklində formalaşdırılması, daha sonra islahatlar tətbiq edilməklə kənd evlərinin sahiblərini fəaliyyətə cəlb etməkdir.

F.Zenqstşmit deyir ki, turistlərin marağını çəkən rayonlarda ev sahibi olan insanların bir çoxu hazırda şəhərdə yaşayır: “Onlar evlərini turistlər üçün verilməsini istəsələr də, özlərindən asılı olmayan səbəblər onlara mane olur”.

Baş icraçı direktor deyir ki, Şəkinin Orta Zəyzid sakinləri bildirirlər ki,  kənddə olan evlərinin əksəriyyətində hər cür şərait var: “Amma, ümumillikdə kəndin elektriklə bağlı çox ciddi problemi var. İşıqlar bir saatdan bir sönür. Qaz problemi də mövcuddur. Məsələn, hardasa qəza olur və bunu bəhanə edərək iki-üç gün qaz kəsilir. Yaxud, istifadə olunan qazın haqqını 10-15 nəfər vaxtında ödəmirsə, bunu da bəhanə edərək kəndin qazını tamamilə kəsirlər. Bu şəraitdə turist həmin evlərdə necə yaşaya bilər?”.

Turizm üzrə ekspert İldırım Musayev isə deyir ki, kənd turizminin yerli əhali üçün çox böyük əhəmiyyəti var: “Turizmin bu sahəsi kənd əhalisi üçün əhəmiyyətli olduğu qədər, turistlər üçün də maraqlıdır. Turizmlə məşğul olan qurumlar bu sahənin inkişafı ilə kabinetdə oturub məşğul olmalı deyil. Kənd turizminin inkişafı ideyası çoxdan var".

Ekspertin deməsinə görə, kənd yerlərində evlər əvvəlcə seçilməlidir və kateqoriya üzrə qiymətləndirilməlidir: “Elə evlər seçilməlidir ki, şəraitləri turist üçün rahat olsun. Elektrik və su problemi olmamalıdır. Bu problemin qarşısını almaq üçün əlavə genaratorlar quraşdırılmalıdır. Həyətyanı sahənin işıqlandırılması lazımdır”.

İ.Musayev deyir ki, Azərbaycan mühiti üçün turizmin hansı növü realdırsa, həmin sahə inkişaf etdirilməlidir: "Məsələn, Azərbaycanda 14 əsas, bir sıra köməkçi qoruq var. Qoruqların çoxu Milli Parklara çevrilib. Qazax və Ağstafanın ərazisinə düşən Qarayazı qoruğunun meşələrində ceyran, ayı yaşayır. Balıq tutmaq üçün yerlər mövcuddur və s. Həmin qoruğa gedən yol infrastrukturu bərbad haldadır. Turizm Agentliyi nə üçün bu problemlərlə məşğul olmur? Bu qoruqdan turizmdə çox yaxşı istifadə oluna bilər”.

Ekspert rayon və kəndlərdə turizmin inkişafına mane olan başqa amillərə də toxunaraq  deyib ki, Şəkidə 84 milli-mədəni tarixi abidə var və onların yalnız 5-6-ı işləyir.

Kirayə evlərin otellərlə rəqabəti

“Fed.az”da isə “Kirayə evlər Azərbaycanda otellərin müştərilərini əllərindən alır” sərlövhəli məqalə diqqəti cəlb edir.

Müəllif 2019-cu ilin 2019-cu ilin yanvar-sentyabr aylarında Azərbaycanda turistlərə kirayəyə verilən evlər otellərin müştərilərinin bir qismini əlindən alladığını bildirir.

Müəllifin deməsinə görə, bu məsələ ölkənin turist sektoru üzrə statistikasını araşdırarkən məlum olub.

Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına istinadən müəllif deyir ki, 2019-cu ilin 9 ayında Azərbaycana 8 milyon 803,3 min xarici vətəndaş səfər edib, amma bunların heç də hamısı turist olmayıb. 

Müəllif əlavə edir ki, səfər edənlərin 6 milyon 50 min nəfəri və ya 68,7%-i Azərbaycanda ya öz evlərində, ya da qohum və dostlarının evində gecələyiblər, yəni ölkənin otel və kirayə evlər sektoru bu turistlərdən xeyir görməyib.

Yazıda vurğulanır ki, ölkəyə səfər edən xaricilərin 2 milyon 753 mini isə otellərdə və kirayə evlərdə qalıblar, məhz bu təbəqə real turistlər sayılır.

Müəllif vurğulayır ki, bölgələrə gedən xarici turistlərin sayı azalıb, belə ki, bu ilin yanvar-sentyabr aylarında ölkəyə gələn turistlərin 2 milyon 183 min nəfəri (79,3%) Bakıya, 570 min nəfər (20,7%), yəni hər 5 turistdən yalnız biri bölgələrə səfər edib, halbuki, 2018-ci ildə bu nisbətin 72,4%-i Bakıya, 27,5%-i bölgələrə getmişdi.

Yazıda deyilir ki, 2019-cu ilin yanvar-sentyabrında Azərbaycana gələn turistlərin 1 milyon 949,3 min nəfəri (70,8%) mehmanxanalarda, 804 min turist (29,2%) isə kirayə evlərdə qalıb.

Müəllifə görə, 2018-ci ildə turistlərin yalnız 323 mini və ya 13,5%-i kirayə evlərə, 2 milyon 75,5 mini və ya 86,5%-i isə otellərə üz tutmuşdu. 2019-cu ilin hələ ilk 9 ayında kirayədə qalan turistlərin sayı 3 dəfəyə yaxın artıb.

Məqalədə vurğulanır ki, kirayə evlərin turizm sektoruna təsiri özünü ən çox Bakıda göstərir, belə ki, 2018-ci ildə Bakıya gələn 1 milyon 736,8 min nəfər turistdən 88,5%-i otellərdə, 11,5%-i kirayə evlərdə qalmışdı, 2019-cu ildə isə  Bakıya gələn 2 milyon 183 min nəfər turistin 1 milyon 496,5 min nəfəri və ya 68,5%i  otellərdə, 686,5 min nəfər və ya 31,5% isə kirayə evlərdə qalıb.

Müəllifə görə, bölgələrdə 570 min turistin 452,8 mini və ya 79,4%-i otellərdə, 117,4  min nəfər və ya 20,6%-i kirayə evlərdə qalıb.

Yazi müəllifinə görə, 2019-cu ildə bölgələrdə də kirayə evlərin payı artmaqdadır, amma bu, Bakıdakı kimi sürətli deyil.