Media-icmal 10.12.19

İşsizlik probleminin aradan qaldırılması, gələn ilə ekspert ehtimalları, Bakıda subasmalar və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır.

İşsizlik problemi aradan qaldırılır 

“Azərbaycan” qəzeti “İşsizlik sosial problem kimi tam aradan qaldırılır” sərlövhəli məqalədə ölkədə işsizlik probleminin aradan qaldırılmasını dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, məşğulluq imkanlarının mütəmadi artırılması ölkədə işsizliyin 5 faizə enməsinə səbəb olub, əhalinin məşğulluğu, sosial rifahının daha da yaxşılaşdırılması tədbirləri davamlı xarakter daşıyır.

Müəllif əlavə edir ki, tədbirlər çoxşaxəli və genişmiqyaslıdır, bu sahədə DOST - Dayanıqlı və Operativ Sosial Təminat (DOST) layihəsini və bir sıra digər proqramları göstərmək olar.

Yazıda vurğulanır ki, DOST layihəsi dövlət sosial xidmətlərinin innovativ yanaşmalar əsasında modern və çevik, tam şəffaf mexanizmlər üzərində qurulması ilə ölkəmizin bu sahədə yeni brendini formalaşdırıb.

Müəllif deyir ki, prezident İlham Əliyevin 9 avqust 2018-ci il tarixli fərmanı Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyində Dayanıqlı və Operativ Sosial Təminat Əmək və Əhalinin Soail Müdafiəsi yanında yaradılıb.

2019-cu il mayın 9-da DOST Agentliyi və 1 saylı DOST mərkəzi (Səbail, Yasamal) açılıb. Mərkəzdə əmək, məşğulluq, sosial müdafiə və sosial təminat, əlillik, reabilitasiya sahələri üzrə 132 növdə xidmət təqdim edilir. Ötən aylar ərzində 1 saylı DOST Mərkəzinə on minlərlə müraciət olub. Vətəndaşlar bu xidmətdən olduqca məmnundurlar, 2019-2025-ci illərdə Bakı və ölkənin bölgələrində 31 DOST Mərkəzinin yaradılması nəzərdə tutulub.

Müəllifə görə, "Məşğulluq” alt sistemi (MAS) isə 2019-cu il noyabrın 8-də istifadəyə verilib. MAS-ın məqsədi dövlət məşğulluq xidmətlərinin real vaxt rejimində çevikliyinin təmin edilməsi, əmək bazarı iştirakçıları üçün əlçatanlığının və effektivliyinin, ümumən əmək bazarında rolunun artırılmasıdır.

Müəllif deyir ki, bu sistem vasitəsilə iş axtaranlar və işə götürənlər təmas qura, işsizlik problemini həll edə bilir.  

Məqalədə bildirlir ki, işsizliyin aradan qaldırılması sahəsində özünüməşğulluq proqramı işsizlikdən kiçik biznesə çıxışın dəstəklənməsinə xidmət edir, proqramın əhatə dairəsi 2017-ci ilə nisbətən 2018-ci ildə 6,5 dəfə genişləndirilib və 7267 nəfər özünüməşğulluğa cəlb edilib. 2019-cu ildə özünüməşğulluq proqramına 10 min ailənin cəlb edilməsi nəzərdə tutulub.

Bu il təlimlərin yekunu olaraq biznes-planlarını müdafiə edən 5765 nəfər işsiz və iş axtarana biznes planlarına uyğun mal və materiallar verilib.

Müəllifə görə, insanların məşğulluq probleminin daim diqqətdə mərkəzində olması onlara göstərilən dövlət qayğısının ən aydın təzahürlərindən biridir və bu istiqamətdə görülən tədbirlər də dövlətimizin siyasətinin mərkəzində Azərbaycan vətəndaşının maraqlarının və rifahının dayandığını təsdiqləyir.

Gələn ilə hansı ehtimallar var?

“Müsavat.com”da isə “2020-ci ilin iqtisadi proqnozları - neft , dollar və manat..” sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Müəllif iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli ilə dünya çapında baş verən porseslər fonunda gələn Azərbaycanda iqtisadi inkişafı və maliyyə sabiltiyi barədə söhbətləşir.

Müəllif beynəlxalq reytinq təşkilatlarının proqnozlarına istinadən 2020-ci il üçün markasından aslı olaraq neftin barelinin 57-62 və ya 55-60 dollar səviyyəsində olacağını, dolların 1-2 faiz ucuzlaşa biləcəyini vurğulayır.

Bundan irəli gələrək müəllif ekspertə neft və dollar ətrafında baş verənlərin Azərbaycan manatına necə təsir göstərəcəyi sualı ilə müraciət edir.

Gələn ilə ehtimal edilən dəyişikliklərlə və manata təsirlə bağlı danışan N.Cəfərli deyir ki, son vaxtlar neftin qiymətini  proqnozlaşdırmaq çətinləşib: “Çünki neft qiymətləri iqtisadi məsələlərdən xeyli uzaqlaşıb. Əvvəl iqtisadi faktorlar neftin qiymətinin formalaşmasında birinci dərəcəli rol oynayırdı. Tələb və təklif, dünyada neftin istehsalı, istehlakı, tələbat və sair  neftin qiymətinin müəyyənləşməsində çox önəmli rol oynayırdı. Üç ilə yaxındır ki, dünyada belə bir tendensiya başladı ki,  OPEK və OPEK-ə daxil olmayan ölkələrin sözlü müdaxilələri, verdikləri inzibati qərarlar neftin qiymətinə təsir etməyə başladı”.

Ekspertə görə, indi  daha çox geosiyasi gərginlik, hərbi müdaxilələr, iqtisadi sanksiyalar neftin qiymətində əhəmiyyətli rol oynamağa başlayıb. Son bir neçə ayda neftin qiyməti təxminən 60-65 dollar ətrafında dəyişir”.

N.Cəfərli deyir ki, neft istehsalı artsa da istehlak azalır, elektrik enerjisi hasilatında bərpa olunan enerjiyə üstünlük verilir, avtomobil sənayesi kökündən dəyişir: “Cəmi 10 il öncə dünyada olan avtomobillərin 0,3 faizi elektriklə çalışırdısa bu gün 10 faizə çatıb, 2025-ci ildə 50 faizə çatması gözlənilir”.  

İqtisadçıya görə, bunların Azərbaycan iqtisadiyyatına və manatın məzənnəsinə də təsiri olacaq: “Azərbaycan iqtisadiyyatı kəskin şəkildə neftdən asılıdır. 2020-ci ilin dövlət büdcəsində neftin qiyməti 55 dollardan götürülüb. Neftin qiyməti gələn il təqribən 55 dollar civarında olacaqsa, manata təzyiqləri neytrallaşdırmaq mümkün olacaq. 55 dollardan aşağı olarsa, manata basqılar sürətlə artacaq. Çünki tədiyə balansında mənfi saldo yaranması ehtimalı var. Bundan sonra da manatın məzənnəsində dəyişikliklərin olması ehtimalı güclüdür. Ancaq bir siyasi amil də odur ki, gələn il parlament seçkiləri olacaq. Parlament seçkilərinə qədər nə manatın məzənnəsində, nə də kommunal xidmətlərin qiymətlərində böyük ehtimalla heç bir artım olmayacaq. Seçkilərə köklənmiş bir ölkədə  hökumət mənfi qəbul olunan, sosial gərginlik yaradan addımların atılmasından qaçacaq”.

Bakıda subasmalar

“Oxu.az”da isə “Aramsız yağışın fəsadları: Sabunçuda həyətlər, yollar su altında qalıb” sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif son günlər yağan yağışların Bakının müxtəlif yerlərində fəsadlar törətməsni diqqətə çatdırır.

Müəllifin deməsinə görə, aramsız yağış bu dəfə də paytaxtın müxtəlif yerlərində gölməçələr yaradıb, onlarla ev, həyətyanı sahələr su altında qalıb.  

Məqalə müəllifi vurğulayır ki, belə ərazilərdən biri Sabunçu rayonu Əliağa Vahid küçəsində yerləşən ərazidir ki, əksər evləri su basıb, bəzi sakinlər isə hətta azyaşlı uşaqlarını qohumlarının evlərinə göndərməyə məcbur olublar.  

Müəlllifin iddiasına görə, ərazidə yerləşən evlərin zirzəmilərində təxminən 40 santimetrə yaxın su var.

Üstəlik sakinlər əlavə edirlər ki, hər dəfə yağış yağanda həyətə çıxa, uşaqları məktəbə apara bilmirlər.  

Yazı müəllifinin söylməsinə görə, vətəndaşlar yaşayış evlərindəki vəziyyətlə bağlı dəfələrlə aidiyyatı qurumlara müraciət etsələr də, heç bir nəticə əldə olunmayıb.

Sakinlərin sözlərinə istinadən müəllif bildirir ki, aidiyyatı qurumların hər birinə müraciət etmələrinə baxmayaraq, problemlə maraqlanan olmayıb.  

Məqalə müəllifi bunu da deyir ki, sakinlərin şikayəti ilə bağlı Sabunçu rayonunun yağış suları ilə problem yaşayan qəsəbələrinin nümayəndələrinə müraciətlər olunsa da hər hansı kömək göstərilməyib.  

“Hazırki vəziyyətdə heç bir köməklik edə bilmərik. Bizim nasosumuz da yoxdur su çəkmək üçün. Kanalizasiya sisteminə gəldikdə isə artıq bununla bağlı layihə qəbul olunub, yaxın vaxtlarda həmin yerlərdə də kanalizasiya sistemləri quraşdırılacaq”,- qəsəbə nümayəndələrindən biri bildirib.  

Müəllifin deməsinə görə, görünən odur ki, məsul qurumların problemə laqeyd münasibəti nəticəsində sakinlər hələ bir müddət də bataqlıq adlandırdıqları bu ərazidə yerləşən evlərində nasosla su çəkməli olacaqlar.  

Xatırladaq ki, son günlər paytaxta güclü yağışlar yağıb, nəticəsində küçələrdə, həyətlərdə subasmalar qeydə alınıb. Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlər Agentliyinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Anar Nəcəfli paytaxt yollarında və qəsəbə ərazilərində belə vəziyyətin əməl gəlməsinə səbəb kimi bəzi yerlərdə yağış, kanalizasiya suları kollektorlarının olmamasını göstərib.