Media-icmal 11.01.19

Ölkənin Birinci vitse-prezidentinin fəaliyyəti, özəl mülkiyyət məsələsinə fərlqi baxış, manata gözlənilən təzyiqlər və s. məsələlər bugünki (11 yanvar 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Birinci vitse-prezidentin illik fəaliyyəti

"Azərbaycan" qəzeti "Prezidentin silahdaşı, dövlətin güvənci" sərlövhəli məqalədə birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın 2018-ci il ərzindəki fəaliyyətini dəyərləndirir.

Yazıda deyilir ki, M.Əliyeva uşaq bağçaları, məktəb tikintisi, qaçqın və məcburi köçkün ailələrinin yeni mənzillərə köçürülməsi, əlilliyi olan şəxslərin sosial müdafiəsi, reabilitasiyası və cəmiyyətə inteqrasiya məsələlərini, bir sözlə fəaliyyətində sosial sahəni prioritetə çevirib.

Müəllif buna nümunə olaraq birinci vitse-prezidentin Bakının Sabunçu, Nərimanov, Səbail, Xəzər rayonlarında sosial obyektlərin açılışında iştirakını göstərir.

Yazıda vurğulanır ki, birinci vitse-prezidentin fəaliyyəti təkcə bununla bitmir, həm də milli-mədəni və mənəvi dəyərlərin qorunması və inkişafı kimi sahəni də əhatə edir, belə ki, M.Əliyeva mədəniyyət, yaradıcılıq mərkəzlərinin, dini-ibadət evlərinin təmir-bərpasına və açılışına da qatılır.

Eyni zamanda müəllif vurğulayır ki, M.Əliyeva Birinci vitse-prezident olaraq Azərbaycana gələn yüksək səviyyəli nümayəndə heyətlərinin bir qismini qəbul edib və bu sırada Vatikan nümayəndə heyətilə görüş xüsusi vurğulanr.

Bununla yanaşı, müəllif vurğulayır ki, M.Əliyeva Böyük Britaniya, İran, Yaponiya, Türkiyə, İtaliya, Fransa, Çin və eləcə də beynəlxalq təşkilatların nümayəndə heyətlərilə Azərbaycanda çoxsaylı görüşlər keçirib, həm də Azərbaycandan xaricdə ölkə üçün əhəmiyyətli görüşlərdə iştirak edib.

Müəllif yazıda 2018-ci ilin sentyabrında Mehriban Əliyevanın İtaliyaya rəsmi səfərinə xüsusi yer verir, buradakı görüşlərdə mədəniyyətlər və dinlərarası münasibətlərin müzakirəsinin əhəmiyyətli yer tutduğunu vurğulayır.

Məqalə müəllifi deyir ki, bu görüşlərdə M.Əliyevanın həm də prezidenti olduğu Heydər Əliyev Fondunun çoxşaxəli, o cümlədən dini abidələrin qorunması sahəsindəki fəaliyyəti, icra etdiyi layihələr xüsusi qeyd olunub.

Yazıda deyilir ki, İtaliyaya səfəri çərçivəsində Romada Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyi münasibətilə rəsmi ziyafət verilib və xanım M.Əliyeva Xalq Cümhuriyyətinin yaranma tarixi, fəaliyyəti barədə çıxış edib.

Müəllif deyir ki, M. Əliyevanın təşəbbüsü ilə Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü və Yeni il bayramları ərəfəsində uşaqlar üçün bayram şənliklərinin keçirilməsi artıq ənənə halını alıb.

Məqalənin sonunda isə müəllif deyir: "Mehriban Əliyevanın Birinci vitse-prezident kimi fəaliyyətinin təhlili göstərir ki, görülən bütün işlər, yalnız bir məqsədə - Prezident İlham Əliyevin inkişaf strategiyasının uğurla reallaşmasına, Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzunun daha da yüksəlməsinə xidmət edir".

"Kimdir ölkəni biabır edənlər?" axtarışı

"Azadlıqinfo"da isə "Kimdir Azərbaycanı biabır edən?" sərlövhəli məqalədə verilən suala cavab axtarılır.

Müəllif hazırda həbsdə olan və həbsi hələ başa çatmamış bloger Mehman Hüseynova yeni cinayət işi açılması, buna etiraz olaraq blogerin aclıq akasiyası keçirməsi, beynəlxalq qurumların bu məsələyə fokslanması barədə danışır.

Müəllif deyir ki, bu məsələdə beynəlxalq qurumların, eləcə də Azərbaycan ictimaiyyətinin rəyi M.Hüseynovun xeyrinədir, yalnz rəsmi Bakının rəyi əks qütbdə yer alır.

Yazıda deyilir ki, bloger çəkdiyi fotolarla, video-görüntülərlə yüksək rütbə sahiblərinin sahib olduqları daşınmaz əmlakların korrupsiya hesabına başa gəldiyini ortaya qoyub.

Eyni zamanda müəllif rəsmilərin istəmədiyi bu həqiqətlərin üzə çıxmasını "Mehmanın Azərbaycan haqqında mənfi rəy yaratmaq, xüsusi mülkiyyət hüququnu pozmaq məqsədi" kimi baxışlarını da doğru saymır.

Belə ki, müəllifə görə, bu, tənqiddir və bu münasibətə qalarsa, o zaman Mirzə Ələkbər Sabir, Cəlil Məmmədquluzadə də "Azərbaycan barədə mənfi rəy yaradanlar" cərgəsində yer almalıdır.

Müəllif isə Azərbaycan barədə mənfi rəy yaradanlar barədə deyir: "Azərbaycan haqqında mənfi rəyi yaradan, ölkəni biabır edən büdcə oğrularıdır ki, bu gün taladıqlarına qoyulan sanksiya və məhkəmələrlə bütün dünyanın dilindən düşmürlər. Rüşvət qalmaqalına görə AŞPA-dan qovulan nümayəndələrdir Azərbaycanı biabır edən. Mehman Hüseynov nəyəsə ləkə vurmayıb, dövlət orqanizmini dəlik-deşik edən qara yaraları çəkib göstərib".

Müəllif rəsmi rəyin blogerin bu çəkilişlərini şəxsi əmlak və mülkiyyət hüququnun pozulması kimi dəyərləndirməsini doğru saymır, 2006-cı ildən bu yana Bakıda söküntülər zamanı vətəndaşların razılıqları olmadığı halda evlərinin "başlarına uçurulmaları"nı xatırladır: "Şəxsi əmlak və mülkiyyət hüququndan sizlərin danışması isə qırmızı sifətinizin rəngindəndir. İnsanların evlərini başına uçurub onları küçəyə tökəndə heç mülkiyyət hüququ yadınıza düşmürdü. Ya bəlkə sadə insanları hüquqsuz hesab edirsiniz?"

Yazı müəllifi ayrı-ayrı iş adamlarının əmlak hüquqlarının ayaq altına atılmasını yada salır.

Üstəlik müəllif xatırladır ki, "xüsusi əmlak sahibi" adlandırılan şəxslər vergidən yayınmaqla və "hava ilə dolanmaqla" ayda maksimum 3000 manat maaş ilə həmin əmlakı ucaktmaq üçün nə az, nə çox, 1000 ay, yəni 83 il işləməli idilər.

Ev, ocaq anlayışlarının müqəddəs olduğunu deyən müəllif bunu da vurğulayır ki, özünə ocaq quran şəxs o müqəddəsliyi haramla murdarlamaz.

Mehman Hüseynovun çəkilişlərilə bağlı müəllif deyir: "Mehmanın çəkib göstərdikləri isə ocaq, əmlak deyil, oğurluqdur".

Manata təzyiq mümkünlüyü...

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Bu il manata təzyiqlər nə qədər güclü olacaq?" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif manata təzyiqlərlə bağlı məsələni ekspertlərlə müzakirə edir.

İqtisadçı-alim Qubad İbadoğlu 2019-cu ildə manata təzyiqlərin 2018-ci ilə nisbətən daha güclü olacağı qənaətindədir.

İqtisadçının sözlərinə görə, bunun üçün əsas 2018-ci ildə qoyulub, belə ki, Azərbaycan Dövlət Neft Fondu (ARDNF) 2018-ci ilin dekabr ayı ərzində 677,1 milyon ABŞ dolları məbləğində vəsait satıb: "Beləliklə də ötən il ərzində ARDNF tərəfindən satılan valyuta vəsaitinin həcmi 6 milyard 460 milyon dolları ötüb ki, bu da 2017-ci il üzrə cəmi valyuta satışından 80 faiz çoxdur. Hesablamalar göstərir ki, ARDNF 2018-ci ilin 7 ayında 2017-ci ildəki qədər valyuta satıb. 2018-ci ildə ARDNF-nin orta aylıq satışı 464,6 milyon ABŞ dolları olub. 2017-ci ildə orta aylıq valyuta satışı göstəricisi 299,8 milyon ABŞ dolları təşkil edib. Göründüyü kimi, il üzrə orta aylıq valyuta satışı göstəricisi 2017-ci ilkindən 80 faiz çoxdur".

Q.İbadoğlu rəsmi statistikaya əsasən deyir ki, 2018-ci ilin 11 ayında idxalın həcmi 10295,5 milyon dollar olub ki, bu da 2017-ci ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 32,2 faiz çoxdur: "2018-ci ildə idxal əməliyyatı 2013-cü ildən sonra ən yüksək səviyyədə qeydə alınıb. Beləliklə də, 2018-ci ildə idxalın artması nəticəsində xarici ticarətdə müsbət saldo azalıb. Şübhəsiz ki, ötən ilin dekabr ayında dünya bazarında neft qiymətlərinin ucuzlaşması ixracatı və ilin sonunda idxalın artımı xarici ticarətdə müsbət saldonun daha da azalmasına gətirib çıxaracaq".

İqtisadçı vurğulayır ki, bu, 2018-ci ildə manata təzyiqlərlərin artması göstəriciləridir və bu ilin start vəziyyəti əvvəlki ildəkindən fərqlidir, odur ki, bu il xüsusilə də neftin dünya bazar qiymətlərinin ucuzlaşacağı halda manatın sabitliyinə risklər və status-kvonun qorunması nəticəsində yan fəsadlar çoxalacaq.

İqtisadçı-ekspert Pərviz Heydərov da hesab edir ki, dollara tələbatın və idxalın artması manata təzyiqləri həqiqətən artırır: "2018- ci il ərzində ümumən ölkə daxilində valyutaya tələbat yüksək olub. Dövlət Neft Fondu tərəfindən satılan valyutanın həcmindən də bunu aydın görmək olur. Bunun da əsas səbəblərindən biri idxalın artmasıdırsa, ikinci bir səbəb ölkə iqtisadiyyatında, onun bir sıra sferalarında müəyyən aktivlik elementlərinin müşahidə olunmasıdır".

Amma ekspert bu il idxalda keçən ilkindən ciddi artım yox, hətta azalmalar gözləyir və buna səbəb kimi deyir ki, həm əhalinin alıcılıq qabiliyyətində keçən ilki qədər artım gözlənilmir, həm qiymətlərdə müəyyən bahalaşmalar bunu göstərir, odur ki, bu il idxalda keçən ilki qədər yüksəlişin olacağını düşünmür.

Valyuta bazarında mövcud vəziyyətə gəlincə, P.Heydərov deyir ki, manat neftin qiyməti 50 dollardan aşağı düşəcəyi təqdirdə ucuzlaşa, təzyiqlər güclənə bilər.