Media-icmal 14.03.2017

Azərbaycan-Fransa münasibətlərinin mövcud durumu, aqrar sahənin problemləri, neft gəlirlərinin azalması, yaşayış səviyyəsinin keyfiyyəti bugünki medianın aparıcı mövzusudur...

Azərbaycan - Fransa münasibətləri

“Azərbaycan” qəzeti “25 illik tarixə əsaslanan dostluq əlaqələri” sərlövhəli məqalədə (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=117893) dövlət baçısı İlham Əliyevin Fransaya səfəri fonunda Azərbaycan-Fransa münasibətlərini dəyərləndirir.

Müəllif xatırladır ki, Fransa ilə Azərbaycan arasında diplomatik münasibətlər qurulmasından 25 il keçir, həm də Fransa ilə bütün strateji sahələrdə əlaqələrin inkişaf etdirilməsi Azərbaycan xarici siyasətinin prioritet  istiqamətlərindən biridir: “Prezident İlham Əliyev də Fransa ilə əlaqələrin inkişafına xüsusi diqqətlə yanaşıb, onun prezidentliyi dövründə Fransa-Azərbaycan əlaqələri daha da inkişaf edib, ikitərəfli münasibətlərdə qarşılıqlı inam və etimad güclənib”.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan Fransanın Cənbi Qafqazda birinci ticarət tərəfdaşıdır, iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi 2 milyard dollara yaxınlaşır, Azərbaycanda 50-dən çox Fransa şirkətinin çalışdığı nəzərə çatdırılır.

Yazı müəllifi dövlət başçısı İlham Əliyevin hazırda Fransaya davam edən rəsmi səfərini iki ölkə arasında əlaqələrin uğurlu inkişafının sübutu adlandırır.

Müəllif hesab edir ki, bu səfərin nəticələri siyasi və iqtisadi sahələrdə əlaqələrin inkişafına müsbət təsir göstərəcək.

Yazıda səfər çərçivəsində İ.Əliyevin Fransa şirkətlərinin rəhbərlərilə görüşləri, bu şirkətlərin Azərbaycanla əlaqələri vurğulanır. 

Məüllif deyir ki, bu sırada Azərbaycan ilə “Credit Agricole SA” şirkəti arasında əməkdaşlığın gələcəkdə də davam etdiriləcəyi bildirilib, qeyri-neft sektorunda, xüsusilə kənd təsərrüfatı sahəsində müxtəlif layihələrin reallaşdırılması, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi ilə bağlı əməkdaşlığın perspektivləri barədə fikir mübadiləsi aparılıb.

Məqalədə Azərbaycan və Fransa arasında çoxsaylı humanitar tədbirlərin də həyata keçirildiyi qeyd edilir, bu sahədə Luvr Muzeyində İslam incəsənəti bölməsi və Fransada Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin ölkənin ən yüksək səviyyədə tanıdılmasına xidmət etdiyini nəzərə çatdırır.

Müəllif hesab edir ki, Prezident İlham Əliyevin Fransaya budəfəki səfəri də ikitərəfli əlaqələrin inkişafında yeni imkanlar açacaq.

Merkantil maraqlar qurbanı - aqrar sahə

“Azadlıq.info” saytı “Hakimiyyət kəndlidən nə istəyir?” sərlövhəli məqalədə (https://www.azadliq.info/180754.html) iqtisadçı-ekspert Vahid Məhərrəmovun düşüncələrinə yer verib.

V.Məhərrəmov deyir ki, Azərbaycanda aqrar siyasəti merkantil maraqlarını daha üstün tutan korrupsionerlər müəyyən edir, bu sahəyə rəhbərlik də məhz onların əlindədir. 

Məqalə müəllifi Azərbaycanın coğrafi baxımdan çox uğurlu bir məkanda yerləşdiyini, aqrar sahənin inkişafı üçün lazım gələn bütün şərtlərə malik olduğunu bildirir: “İqlim tiplərinin təsiri altında fərqli torpaq örtüyü formalaşmışdır ki, bu da Azərbaycanda çoxlu sayda bitkiçilik məhsullarının istehsalını, kənd təsərrüfatının inkişafını və şaxələndirilməsini şərtləndirir”.

Amma ekspert hesab edir ki, ölkədə kənd təsərrüfatının bir sıra problemləri var ki, sahənin inkişafına maneələr yaradır.

Müəllif deyir ki, xırda təsərrüfatlara bölünən sərhədsiz kiçik torpaq sahələri, köhnəlmiş, yararsız hala düşmüş və bir çox hallarda çatışmayan avadanlıqlar, primitiv texnologiya bu problemlər sırasındadır.

Ğ şYazıda deyilir ki, üzvi və mineral gübrələrdən məhdud istifadə, gübrələrin əldə olunmasında yaranan süni problemlər, torpaqların deqradasiyaya məruz qalması, kənd təsərrüfatı dəstəyi üçün maliyyələşmə və kredit proqramlarına çıxışın azlığı da bu sahəni inkişaf etdirməyə imkan verməyən səbəblər sırasındadır. 

Müəllif deyir ki, dövlət məmurları belə problemləri həll etmək əvəzinə, pay torpağı almış kəndlilərə hədə-qorxu gələrək səmərəsiz fəaliyyətlə məşğul olmağa təhrik edirlər.

Onun sözlərinə görə, bunlarda da məqsəd budur ki, kəndlilər pay torpaqlarından imtina etsin və nəticədə həmin sahələri məmurlar öz əllərinə keçirsinlər.

Müəllif hesab edir ki, hökumət məmurları bu çirkin istəklərini reallaşdırmaq üçün bütün inzibati üsullardan istifadə edəcəklər.

Müəllifə görə, məmurların təzyiqlərinə baxmayaraq, kəndlilər mülkiyyətlərindəki torpaqlardan imtina etməməli, hakimiyyətdən kənd təsərrüfatında mövcud olan problemlərin həllini tələb etməlidir.

Neft gəlirləri sürətlə azalır

“Exo” qəzeti “Azərbaycan 2017-ci ildə neft satışından nə qədər qazanc əldə edəcək?” (http://ru.echo.az/?p=57607) sərlövhəli məqalədə ölkəyə neft satışından daxil olan gəlirləri ekspertlərlə araşdırır. 

Müəllif deyir ki, neftin qiymətində müəyyən artımlar olsa da, bir çox iqtisadçılar bu qiymətin bir neçə il öncəki yüksək həddə olmayacağını bəyan edirlər. 

Müəllifin fikrincə, 2017-ci ildə Azərbaycanın neft satışından nə qədər gəlir əldə edəcəyi və neft hasilatının həcminin azala bilməsi aktual olaraq qalmaqdadır.

Ekspert İlham Şaban neft satışından gələn gəlirlərin sürətlə azaldığını deyir: “Buna inanmaq üçün son bir neçə ilin statistikasını nəzərə çatırmaq yetərlidir. Belə ki, 2014-cü ildə neft satışından gələn xalis gəlir 15 milyard dollar idisə, 2015-ci ildə bu, 7 milyard dollara enib, 2016-cı ildə isə 5,1 milyard dollar təşkil edib, yəni, iki il ərzində gəlir 3 dəfə azalıb”.

İ.Şaban deyir ki, cari ildə “Azəri-Çıraq-Günəşli” neft yatağından əldə edilən gəlir 2 milyard dollardır, amma bu, neftin qiymətinin nisbətən qalxması ilə bağlıdır, hasilatın həcminə gəlincə, bu həcm azalmaqda davam edir və bu azalma sonrakı aylarda da davam edəcək.

Ekspert hesab edir ki, neftin qiyməti dünya bazarında 55 dollar həcmində qalarsa, Azərbaycan 2017-ci ildə də neft satışından 2016-cı ildəki kimi 5,1 milyard dollar qazanacaq.

İ.Şabana görə, neftin dəyəri 58 dollar həcmində qalarsa, o zaman gəlir 5,2-5,3 milyard dollara qalxa bilər.

Müəllif beynəlxalq maliyyə institutlarının proqnozlarına istinadən 2020-ci ildə neftin bir barelinin 65-80 dollar arasında olacağını bildirir.

Məqalədə deyilir ki, müstəqil iqtisadçı Seyfəl Əliyev bu proqnozlara nikbin yanaşmır: “Bu dəqiqdir ki, artıq neft gəlirləri bir neçə il bundan öncəki səviyyəyə qalxmayacaq. Bizim nəzərə almadığımız daha bir vacib məqam var, bu texnoloji uğurlar və irəliləyişlərdir. Biz uzunmüddətli proqnozlar veririksə, zəruri olaraq nəzərə alınmalıdır ki, müasir dünyada texnoloji uğurları heç kəs qadağan etməyib”. 

S.Əliyevə görə, xammal əsri özünün məntiqi sonluğuna yaxınlaşır və ona görə də xammal satışından iri həcmli gəlirlər gözləməyə dəyməz”.  

Pensiyaya yaşamaq “vurnuxma”sı

“Novoe Vremya” qəzetində “Pensiya yaşını artırdılar, bəs yaşayış keyfiyyətini necə?” (https://www.azadliq.info/180754.html) sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif parlamentin “Əmək pensiyaları haqqında” qanuna dəyişiklik edərək ölkədə qadın və kişilərin 65 yaşdan pensiyaya çıxmasını rəsmiləşdirdiyini deyir.

Məqalədə deyilir ki, “əmək pensiyasının baza hissəsi” anlayışı, habelə pensiya müəyyən etmək üçün zəruri olan 12 illik staj da ləğv edilib. 

Məqalədə kişilərin pensiyaya çıxmaları üçün pensiya yaşının hər il 6 ay olmaqla 2021-ci ilə, qadınların isə 2027-ci ilə kimi uzadılacağı bildirlir.

Müəllif  “pensiyanın baza hissəsi” anlayışı yerinə “minimal pensiya” anlayışı gətirildiyini və hazırda minimal pensiyanın 110 manat həcmində olduğunu vurğulayır. 

Müəllif  deyir ki, dəyişikliklərə əsasən, polis və hərbi qulluqçular istisna olmaqla, qalan bütün peşə sahiblərinin pensiyaya çıxması müddəti artırılır.

Daha bir dəyişiklik dövlət sosial sığortasına məcburi ödənişlərin 90%-ni vətəndaşın şəxsi hesabına köçürməklə bağlıdır, belə ki, bu həcm dəyişikliklərə qədər 50% idi.

Müəllif deyir ki, pensiya yaşının uzadılması Azərbaycanda ömür müddətinin uzadılması ilə əsaslandırılır, Dövlət Statistika Komitəsi isə ölkədə orta ömür müddətiin 75,2 il olduğunu bildirir.

Müəllif xatırladır ki, beynəlxalq sənədlərdə pensiyaya çıxdıqdan sonra orta ömür müddətinin davamlılığı 12 göstərilir. Amma Beynəlxalq Əmək Təşkilatının məlumatlarına görə, Azərbaycanda kişilər üçün orta ömür müddəti 69,6, qadınlar üçün isə 76 ildir.

Yazıda vurğulanır ki, məsələyə Qərb ölkələri standartları ilə yanaşılsa, buradakı və oradakı həyat keyfiyyəti arasında müqayisə aparmaq cəsarətini kim edəcək: “Hər şeydən öncə söhbət əhali kütləsinin qida və tibbi xidmət keyfiyyətindən gedir. Çünki əhalinin xərclərinin yarısı məhz ərzaq malları alınmasına sərf  olunur ki, bu da ölkə əhalisnin kasıb olmasını göstərir. Aydındır ki, indiki pensiya yaşının artırılması sırf iqtisadi məsələdir”.

Müəllif ölkədə orta pensiyanın həcminin 203 manat, minimal pensiyanın 110 manat olduğunu yazaraq, bu vəsaitlə bir ay yaşamağın mümkün olmadığını nəzərə çatdırır.

Müəllif hesab edir ki, pensiyaların belə az olması əhalinin əksəriyyətinin az maaş alması ilə bağlıdır, bu da hökumətin maliyyə problemini xalqın çiyinlərinə qoyması kimi dəyərləndirilir. 

Müəllif deyir ki, belə halda keyfiyyətli həyat şəraitinə və gəlirlərə malik olmaq beynəlxalq standartlardan hələ çox uzaqdır.