Media-icmal 16.01.20

Ölkədə aqropark sisteminin inkişafı, idxal qiyməti ucuzlaşsa da mağazalarda kərə yağının qiymətinin enməməsi, aqrar ixracının vəziyyəti və s. məsələlər medainın aparıcı mövzuları sırasındadır.

Azərbaycanda aqropark sisteminin inkişafı

“Azərbaycan” qəzeti “Aqroparklar müasir dövrün təsərrüfat formasıdır” sərlövhəli məqalədə Azərbaycanda aqropark təsərrüfatlarının inkişafını dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, əhalini təmin etmək üçün ərzağa tələbat yüksəlib, buna görə kənd təsərrüfatında məhsuldarlığı artırmaq üçün müasir texnika və texnologiyaların tətbiqi zərurətə çevrilib.

Müəllif əlavə edir ki, bunun üçün isə kənd təsərrüfatına kapital qoyuluşunu artırmaq lazımdır, amma banklar və digər maliyyə qurumları aqrar sektora kredit verməkdə o qədər də maraqlı deyillər.

Yazı müəllifinin deməsinə görə, banklar daha gəlirli və tez fayda gətirə bilən layihələrin maliyyələşməsinə üstünlük verirlər, müasir dövrdə kənd təsərrüfatında aqroparklar belə tələblərə cavab verirlər.

Müəllif vurğulayır ki, aqroparklarda yeni texnika və texnologiyaların tətbiqi sayəsində yüksək məhsuldarlıq əldə edilir və Azərbaycanda 51 iri aqropark və iri fermer təsərrüfatının yaradılması nəzərdə tutulur.

Müəllifin deməsinə görə, hazırda fəaliyyət göstərən 17 aqropark 104 min hektarda müxtəlif növ kənd təsərrüfatı məhsulları yetişdirir.

Yazıda deyilir ki, hələlik 31 aqroparkın yaradılmasına 2,2 milyard manat vəsaitin ayrılması nəzərdə tutulub, bu müəssisələrin istehsal ediləcək məhsulların dəyəri təxminən 800 milyon - 1 milyard manat civarında olması gözlənilir.

Müəllif vurğulayır ki, ölkədə aqroparkların yaradılmasına dövlət birbaşa dəstək verir, hazırda ümumi dəyəri 764 milyon manat olan 27 aqropark və iri fermer təsərrüfatlarının yaradılmasına dövlət tərəfindən 192 milyon manat güzəştli kredit ayrılıb.

Müəllifə görə, əlavə olaraq 23 aqropark və iri fermer təsərrüfatı üzrə ümumi dəyəri 759 milyon manat olan 45 layihəyə investisiya təşviqi sənədi verilib,

Müəllif deyir ki, bu tipli aqrar müəssisələr həm də əhalinin məşğulluğunu təmin edir, artıq fəaliyyət göstərən belə müəssisələrdə 2200 iş yeri açılıb, bütün aqropark və iri fermer təsərrüfatları istifadəyə verildikdən sonra isə burada 14 mindən çox iş yerinin açılması proqnozlaşdırılır.

Müəllif deyir ki, bütünlükdə son vaxtlar aqrar sektorda həyata keçirilən islahatlar və verilən dövlət dəstəyi sayəsində kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalı ildən-ilə artır.

İdxal qiyməti ensə də

“Müsavat.com”da isə “Kərə yağının idxal qiyməti azalıb, satış qiyməti niyə düşməyib?” sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif əAzərbaycana kərə yağının idxalında kı qiymətlərində ucuzlaşma olsa da satış nöqtələrində bu ucuzlaşma olmaması barədə iqtisadçı-ekspert Rövşən Ağayevlə söhbətləşir. 

İqtisadçı  deyir ki, 2019-cu ildə ölkə ixracının 88%-ni 15 ölkə formalaşdırıb, əvvəlki il həmin göstərici 84% olmuşdur, bu o deməkdir ki, ixracın coğrafi konsentrasiyası artıb və bu mənfi tendensiyadır.

Ekspert deyir ki, ixracdakı ilk 15 ölkənin tərkibində də dəyişiklik baş verib, belə ki, Tayvan, Ukrayna və İndoneziya 15-liyi tərk edib, onları Çin, Britaniya və Tayland əvəzləyib, İlk 3-lük dəyişməyib - İtaliya, Türkiyə və İsrail triosu isə yerində qalır.

R.Ağayev deyir ki, ixracın cəmi 10%-i qeyri-neft sektorunun payına düşüb, qalan 90% isə neft qaz sektoruna aiddir. Onun sözlərinə görə, 2019-cu ildə xam neftin orta ixrac qiyməti hər ton üçün 480 dollar olub, 2018-ci ildə isə bu 532 dollar idi.

Ekspert vurğulayır ki, təbii qazın bir tonunun ixrac qiyməti hər 1000 kub üçün 189 dollar olub, qaz ixracında natural ifadədə 50%-ə yaxın artım var.

İqtisadçı deyir ki, qeyri-neft ixracında 260 mln. dollardan bir qədər çox artım var və bu artım əsasən meyvə-tərəvəz və pambıq ixracındakı artımla əlaqəlidir: “İdxalımızın 80%-i 15 ölkənin payına düşüb. İdxalımızdakı ilk 15 ölkənin tərkibində də dəyişiklik baş verib - C. Koreya və Qazaxıstan 15-liyi tərk edib, onları Kanada və Avstraliya əvəzləyib. İdxalımızın əsasən 15 ölkə hesabına formalaşması onu göstərir ki, manatın real effektiv məzənnəsi yalnız bu ölkələrin real məzənnəsinin (valyutasının nominal məzənnəsi+inflyasiya tempi) təsiri altındadır. Qida məhsullarının idxalı kəskin artıb - 20%, Bu məhsulların idaxlda payı 12%-ə çatıb”.

Ekspert deyir ki, buğda idxalında natural ölçüdə 50%-ə yaxın artım var - 1.1 mln. tondan 1.6 mln. tona çatıb. Üstəlik, 2018-də buğdanın hər tonu 190 dollara idxal edilmişdi, 2019-da bahalanaraq 2014 dollara çatıb - 13%-lik bahalanma.

R.Ağayev deyir ki, kərə yağının idxal qiyməti diqqət çəkir, belə ki, 2019-da orta idxal qiyməti 5,1 dollar olub, 2018-də 5.8 dollar olmuşdu. Az qala 12%-lik bir ucuzlaşma var. Amma Statkomun pərakəndə qiymətlərlə bağlı məlumatlarına baxıram, market və bazarlarda 2019-cu il ərzində idxal olunan kərə yağının pərakəndə satış qiymətində demək olar ucuzlaşma baş verməyib - cəmi 1%-ə yaxın enmə görünür”.

Ekspertə görə, bundan alınan nəticə budur ki, kərə yağı idxalının topdansatış və idxalında inhisar təsiri güclü olduğuna görə idxalın 12%-lik ucuzlaşması pərakəndə qiymətlərə hətta 1% belə təsir eləmir...

“Volkswagen”in 36 saata istehsal etdiyi məhsulun dəyəri

“Bizimyolinfo.az”da isə “Volkswagen”in 36 saata istehsal etdiyi məhsulun dəyəri Azərbaycanın 1 illik aqrar ixracından çoxdur” sərlövhəli məqalə diqqət çəkir”

Müəllif Azərbaycanın aqrar ixracının vəziyyəti barədə iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli ilə söhbətləşir.

“Nefti nəzərə almasaq Azərbaycanın ixrac etdiyi məhsulun 1 kilosunun dəyəri ortalama 1 dollar civarındadır, inkişaf etmək üçün ixrac məhsulunun 1 kq.-mı ortalama azı 10 dollar olmalıdır”. “Bizimyol.info”nun məlumatına görə, bu fikirləri iqtisadçı Natiq Cəfərli səsləndirib.

N.Cəfərli bununla yanaşı fevralın 9-da keçiriləcək parlament seçkiləri və ondan sonrakı hadisələr barədə proqnozlarını da səsləndirib.

Onun fikrincə, çox güman ki, fevralın 9-da formalaşacaq parlament keçici olacaq və bir müddət sonra buraxılacaq: “Amma  ondan öncə ölkədə yeni referendum olacaq, proporsional seçki sistemi bərpa ediləcək. İkinci hakim partiya yaranacaq. Prezidentin 2 dəfədən çox seçilmə haqqının olmaması yenidən tədbiq ediləcək. Nazirlər Kabineti, icra başçısı institutu ləğv ediləcək, rayonlar əvəzinə iqtisadi və inzibati bölgələr yaranacaq. Ölkə böyük və köklü dəyişikliklərə hamilədir, bunu analiz etmək, doğru oxumaq lazımdır”, - N.Cəfərli bildirib.

N.Cəfərlinin deməsinə görə, idarəetmədə köklü dəyişikliklər olmadıqca  ölkə iqtisadiyyatında heç bir pozitiv irəliləyiş mümkün olamayacaq.

“Nefti nəzərə almasaq, Azərbaycanın ixrac etdiyi məhsulun 1 kilosunun dəyəri ortalama 1 dollar civarındadır, inkişaf etmək üçün ixrac məhsulunun 1 kq.-mı ortalama azı 10 dollar olmalıdır. Bu isə pomidor-xiyarla mümkün deyil. Bu gün neft-qazdan gələn gəliri əvəz etmək üçün aqrar ixracatımız 20-25 dəfə artmalıdır, bu isə fiziki olaraq mümkün deyil”.

Ekspert iddia edir ki, aqrar sahə məhsullarını bazara çıxarmaqla ölkənin və sahibkarın varlanması mümkün deyil: “Bu gün bir fermer gərək 2 ton pomidor satsın ki, bir keyfiyyətli smartfon ala bilsin. Hazırda “Volkswagen” şirkətinin 36 saata istehsal etdiyi məhsulun dəyəri Azərbaycanın 1 illik ixrac etdiyi aqrar sektorun dəyərindən çoxdur . Odur ki, indiki modellə inkişaf etmiş ölkə olmaq mümkün deyil”, - iqtisadçı iddialarını davam etdirir.

N.Cəfərlinin fikrincə, əsas bəla da idarəetmə sisteminin zay, məhkəmə sisteminin ədalətsiz olmasıdır”.