Media-icmal 16.01.2017

Xarici ölkə rəsmilərinin Azərbaycana səfərlərinin dəyərləndirilməsi, maddi-sosial durumuna görə əhali qrupları arasındakı fərqlər, Bakının su problemi bugünki medianın aparıcı mövzusudur.

28 dövlət rəhbəri və baş nazirin səfər etdiyi ölkə

Azərbaycan” qəzetində “15 dövlət rəhbəri, 13 baş nazir və spiker, 42 ölkənin rəsmisi, 26 beynəlxalq qurumun təmsilçisi” (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=113878) sərlövhəli məqalədə Azərbaycana xarici ölkələrin rəsmilərinin səfərləri və dövlət başçısı İlham Əliyevlə görüşləri dəyərləndirilir.

Müəllif 2016-cı ildə ölkəyə bir çox dövlət və hökumət rəhbərlərinin, beynəlxalq qurumların, şirkətlərin təmsilçilərinin səfər etdiklərini nəzərə çatdırır. 

Məqalədə deyilir ki, 2016-cı ildə Azərbaycana 20-yə yaxın ölkənin dövlət və hökumət başçısı səfərə gəlib və bu ölkələrlə ikitərəfli əməkdaşlığa dair sazişlər və memorandumlar imzalanıb.

Yazıda bu sırada Türkiyə, Rusiya, İran, Ukrayna, Gürcüstan prezidentlərinin, Roma Papasının və s. Azərbaycana səfərləri xatırladılır. Müəllif qeyd edir ki, ümumilikdə İ.Əliyev 2016-cı ildə 42 dövlətin rəsmilərilə görüşlər keçirib.

Bu xüsusda Roma Papası Fransiskin Azərbaycana səfəri İlham Əliyev diplomatiyasının növbəti zəfəri kimi dəyərləndirilir. Müəllif bunu Azərbaycanda bütün dinlərə hörmət və ehtiramın qorunub saxlanılmasının göstəricisi kimi dəyərləndirir: “Roma Papası Fransiskin Bakı səfəri isə bu faktın ali səviyyədə qəbulunun növbəti təsdiqi, Prezident İlham Əliyev diplomatiyasının, siyasətinin, liderliyinin növbəti zəfəri idi”. 

Məqalədə bu tarixi səfərin Vatikan-Azərbaycan əlaqələrinin inkişafına böyük töhfə verdiyi deyilir. 

Yazı müəllifi 2016-cı ildə Azrəbaycana 26 beynəlxalq qurumun rəsmilərinin səfər etdiklərini bildirir və bu sırada  BMT, NATO, AŞ PA, ATƏT, İƏT, ATƏT PA, Avropa İttifaqı, Avropa Parlamenti, ISESCO, Afrika İttifaqının adları qeyd edilir.

Müəllif deyir ki, 2016-cı ildə 27 dövlət Azərbaycana yeni səfir təyin edib. Bütünlükdə Azərbaycanın xarici ölkələrdə 59 səfirliyi, 9 konsulluğu, 5 nümayəndəliyi fəaliyyət göstərir.

Yazıda habelə ölkədə müxtəlif formatlı idman yarışlarının keçirildiyi də xüsusi vurğulanır və müəllif yekin mənzərəni belə tamamlayır: “Əlbəttə, bütün bunlar Prezident İlham Əliyevin məqsədyönlü işinin, gərgin fəaliyyətinin nəticəsidir”. 

Bu qədər fərqliyik...

“Azadlıqinfo” saytı isə “Azərbaycan əhalisi necə yaşayır?” sərlövhəli məqalədə (https://www.azadliq.info/174387.html) iqtisadçı-ekspert Qubad İbadoglunun düşüncələrinə yer verib.

Müəllif indiki böhran durumunda ölkə insanlarını sosial-maddi durumlarına görə 6 qrupa ayıraraq hər qrupun seçici keyfiyyətlərini sadalayır.

Ekspert ifrat zənginləri birinci, sadəcə zənginləri ikinci, özünü orta təbəqə hesab edən iri sahibkarlar və məşhur şirkətlərdə çalışan menecerlər üçüncü, orta təbəqə ilə yoxsullar arasında yaşayan orta və aşağı ranqlı məmurları, kiçik və orta sahibkarları dördüncü, yoxsullrı beşinci, ifrat yoxsulları altıncı qrupa aid edir.

Ekspert qruplar arasında maddi-sosial duruma görə zənginlik və yoxsulluq  hədlərini fərqləndirə bilmək üçün meyar kimi xarici ölkələrdə və ölkə içində villalar alınması və biznes işi qurulmasını, avtomobillərin, yeni model telefonların, geyimlərin, elit restoranlardan istifadənin yenilənmə tezliyi ilə müəyyən etmək metodu tətbiq edir.  

Müəllifə görə, birinci qrupa aid olanlar hər il xarici ölkələrdə və Azərbaycanda 10-larla villalar və biznes alır, hər rüb istirahət yerlərini, hər ay super bahalı avtomobillərini, hər həftə yeni model telefonlarını, hər gün təzə dəbə uyğun brend geyimlərini, gündə ən azı iki dəfə elit restoranları dəyişirlər. Üstəlik, bu qrupa aid olanlar dövlətli yaşayır, korrupsiya, xaricdə və daxildə malik olduqları biznes hesabına sərvətlərini artırırlar və ailə üzvləri Avropa Birliyinə üzv ölkələrdə, Böyük Britaniya və ABŞ-da vətəndaşlıq alıblar. Bu qrupun dollar ifadəsində toplam kapital yığımı Azərbaycanın cari il üçün dövlət büdcəsinin 10 mislindən də çoxdur. İfrat zənginlərin ümumi əhali sayında xüsusi çəkisi 1%-dən də də azdır.

İkinci qrupa gəlincə, ekspert bu qrupa aid olanların hər il bahali avtomobillərini, hər mövsüm istiharət yerlərini, hər ay yeni model telefonlarını, hər həftə təzə dəbə uyğun geyimlərini, hər gün elit restoranlarını dəyişdirdiklərini deyir. Onların sayı ifrat zənginlərin sayından 5 dəfəyədək çox olsa da kapital yığımları cari ilin büdcəsinin gəlirlərinə bərabərdir.

Müəllif hesab edir ki, üçüncü qrupa aid olanlar iki ildən bir avtomobillərini, ildə bir dəfə yeni model telefonlarını, hər mövsüm orta səviyyəli istirahət yerlərini, hər ay brend geyimlərini, həftədə ən azı 2 dəfə elit restoronlarını dəyişirlər. Bu qrupun dollar ifadəsində toplam kapital yığımı ölkənin cari il üçün dövlət büdcəsinin 10%-i həddindədir, bunların sayı  əhalinin 1/10-i biri qədər olar.

Dördüncü qrupa aid olanlar orta hesabla avtomobilləri 5, telefonları 2 ildən bir, ildə bir dəfə daxildə və yaxud  uzaq olmayan qonşu ölkələrdə istirahət yerlərini, ildə iki dəfə geyimlərini, ayda bir dəfə restoranları dəyişirlər. Onların toplam gəlirləri cari il üçün dövlət büdcəsinin 0,1%-i qədər olar. Onların sayı əhalinin beşdə biri qədər olar.

Beşinci qrupda qərarlaşan təbəqə orta hesabla avtomobillərini 15, telefonlarını 10, geyimlərini 5 ildən bir dəyişir, istirahətə həmkarlar ittifaqının göndərişləri ilə ildə bir dəfə müalicəyə gedir, restoranları da toylarda görürlər. Onların yığımları yoxdur, borcları çoxdur. Onların sayı əhalinin dörddə biri qədər olar.

Nəhayət, sonuncu qrupda qərarlaşan ifrat yoxsullardır. Buraya aid olanlar iş tapa bilmir, sosial müavinət, pensiyalar hesabına yaşamağa çalışır, avtomobilləri yoxdur, telefonları ikinci əldən alınan köhnə modeldir. Geyimləri dəyişmir, imkansızlıqdan toylara getmədiklərinə görə restoran üzünə həsrətdirlər. Bu qrupda olanların adları dükanlarda nisyə dəftərlərindədir, onlar borc içində batırlar. Onların sayı əhalinin üçdə biri qədər olar.

Son olaraq müəllif  cəmiyyətə “Siz özünüzü hansı əhali qrupuna aid edirsiniz?” sualı ünvanlayır.

Bakının su problemi

“Novoe Vremya” qəzeti “100 il boyu uzanan problem” sərlövhəli məqalədə

(http://www.novoye-vremya.com/w78655/.../#.WHu8EhuLTIU) paytaxt Bakının su təchizatı problemini müzakirə edir.

Müəllif xatırladır ki, 1917-ci ildə Bakıya ilk su kəməri olan Şollar su kəməri çəkilib. Yazıda deyilir ki, bu su kəməri bütün problemləri həll etmədi, amma Bakının su təminatını yaxşılaşdırdı. Amma müəllif indiyə kimi Bakıda su probleminin həll edilmədiyini deyir: “Bir əsr əvvəl olduğu kimi Azərbaycan paytaxtında su problemi hələ də aktual qalmaqda davam edir. Bakı ökənin ən iri şəhəri olsa da yarımsəhra bölgədə inkişaf edib, su mənbələri ancaq bir sıra müasir qəsəbələri təmin etməyə yetərlidir”.

Müəllifin fikrincə, paytaxtı içməli su ilə təmin etməli olan Şollar, Kür, Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərlərilə gələn sular keyfiyyətli deyil. Məqalə müəllifi deyir ki, bu fakt bir yana, bununla belə, ölkə 70% həcmində sərhəd suları ilə təmin edilir ki, bu da bir çox müəyyən problemlər yaradır. 

Daha sonra müəllif bu problemin hazırki durumuna toxunaraq bildirir:  “2011-14-cü illərdə ölkənin su infrastrukturuna 2,7 milyard manat xərclənib. Burada problem təkcə “Azərsu”nun çoxmilyardlı borcları ilə yox, infrastrukturun özü və səmərəlilik əlamətinin belə olmaması ilə bağlıdır”.   

Müəllif deyir ki, Azərbaycanda əhaliyə verilən suyun 50%-dən çoxu  itkiyə gedir. Bakının kanalizasiya sistemi 2,5 milyon nəfərə hesablandığı halda şəhərdə qeyri-rəsmi 5 milyon nəfərə yaxın adam yaşayır: “Su təchizatına gəlincə, burada durum fəlakətli həddədir. Verilən suyun 52%-i istehlakçıya çatmır. Bunun 32%-i texniki itkilər, 20%-i isə “kommersiya itkiləri”dir”.

Məqalədə vurğulanır ki, 2,7 milyard manat xərcləndiyi halda bu sahədə irəliləyiş olmayıbsa, bundan sonra nə qədər xərclənsə də durumu dəyişə bilməyəcək.

Yazı müəllifi deyir ki, abonentlərin ancaq 58%-i sayğacla təmin olunduqları üçün ölkədə əhaliyə verilən su həcmini müəyyən etmək o qədər də asan deyil. Bu əhalinin üçdə birinin “Azərsu”nun uçotunda olmaması deməkdir. 

Müəllif vurğulayır ki, indki halda suyun qiymətinin artırılması da əlverişli deyil, çünki, bu, qeyri-leqal istifadəçilərin sayını artıracaq, “Azərsu” isə əsassız olaraq yenə abonentləri su məsrəflərini artırmaqda ittiham edəcək.