Media-icmal 16.02.19

Təhsil sistemində təqaüdlərin artırılmasının mahiyyəti, Bayıl yamacında yaşayan ailələrin buradan köçmək istəməməsinin səbəbləri, ailə institutunun boşanma problemi və s. məsələlər bugünkü (16 fevral, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Təhsilə dövlət qayğısı- təqaüdlərin artımı

"Azərbaycan" qəzeti "Ölkəmizin sabahına Prezident qayğısı" sərlövhəli məqalədə ölkədə təhsilin stimullaşdırılması ilə bağlı dövlət başçısının son sərəncamlarını dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, ölkədə təhsilin stimullaşdırılması dövlət siyasətidir və dövlət başçısının fevralın 14-də imzaladığı fərman və sərəncamlarla tələbələrin təqaüdlərinin artırılması, yüksək bal toplamış tələbələrin dövlət sifarişi ilə təhsil almalarının təmin edilməsi, 2019-cu ilin dövlət büdcəsində dövlət sifarişli yerlərin artırılması üçün əlavə vəsaitin qoyulmasının nəzərdə tutulması bu siyasətin konkret təzahürüdür.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, prezident sərəncamı ilk növbədə ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrində, Milli Elmlər Akademiyasında təhsilin bütün pillələri və səviyyələrini, habelə peşə təhsili üzrə təhsil alan tələbələri əhatə edir: "Belə ki, prezident İlham Əliyevin "Ali təhsil müəssisələrində təqaüd sisteminin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı əlavə tədbirlər barəsində"ki sərəncamına əsasən 1 mart 2019-cu il tarixdən təqaüd alanların sayının 16 min vahid artırılaraq hazırkı 31 faizdən cəmi 6 ay sonra, növbəti tədris ilinin başlanğıcında 45 faizə, 2020-2021-ci tədris ilində isə 50 faizdən az olmayan səviyyəyə çatdırılacağı müəyyən edilmişdir".

Müəllifə görə, bu addım dövlət üçün tələbə gənclər siyasətinin davamlı və strateji xarakter daşımasının göstəricisidir, sadəcə sosial təminat yox, bilik və bacarıqların, mütəxəssis hazırlığının daim yüksəldilməsinə hesablanmış maddi stimuldur.

Məqalə müəllifi diqqəti həm də belə məqama yönəldir ki, sərəncamına uyğun təqaüdlərin artırılması ödənişli əsaslarla oxuyan tələbələri də əhatə edəcək ki, bu da ölkədə özəl ali təhsil sektorunun da inkişaf etdirilməsinə stimul verəcək.

Müəllif tələbə təqaüdləri amilinin dövlət siyasətinin diqqət mərkəzinə çəkildiyi üçün təhsil kredit fondu yaradılması məsələsinin yenidən gündəmə gəldiyini deyir, bu yöndə 2016-cı ildən fəaliyyət göstərən "Maarifçi" təhsil kredit mərkəzinin işini səmərəli saymır, ölkə sahibkarlarının bu cəlbedici sahəyə maraq göstərmələrinin vacibliyini nəzərə çatdırır.

Yazı müəllifi deyir ki, Milli Məclisdə "Təhsil kreditləri haqqında" müəyyən qanun layihəsi də hazırlanıb, amma ilkin kapital qoyuluşu məsələsi probleminə görə gündəmə gətirmək mümkün olmayıb.

Müəllif hesab edir ki, bütün bunlar tələbələrin də üzərinə böyük vəzifə qoyur və onlar ölkə üçün yüksək hazırlıqlı, vətənpərvər kadr potensialına çevrilmək üçün var qüvvə ilə çalışacaqlar.

Köçürülmənin kompensasiya şərti

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Bayılda köçkün ailələri aksiya keçirdilər: "evimizi tərk etmirik" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif deyir ki, Bayıl yamacı sürüşmə zonasında yaşayan 27 məcburi köçkün ailəsinin aksiya keçirməsinə səbəb isə ötən həftə onlara Qaçqın və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinin Bakının Qobu kəndində ev verəcəyi məlumatı olub və bu xəbər bu ailələrdə narazılıq yaradıb.

Müəllif yada salır ki, "Teleqüllə" yaxınlığında olan sürüşmə səbəbindən ərazidə məskunlaşan 98 ailə 2018-ci ilin yanvar ayından 11 aylıq müddətə kirayə mənzillərə köçürülüb.

Yazı müəllifi sakinlərə istinadən deyir ki, verilən kirayə pulu az olduğu üçün Bayıl ərazisində ev tapmaqda çətinlik çəkiblər, buna görə, məcburən ya kənar ərazilərdə ev tutublar, ya da öz evlərinə geri dönüblər. Kirayə pulunun məbləğinə gəlincə isə ailə tərkibi 1-5 nəfər arası olanlara 200 manat, 6-7 nəfər olanlara 250 manat, 8-dən çox olanlara isə 300 manat müəyyən olunub.

Müəllifin deməsinə görə, həmin əraziyə işıq, qaz və digər kommunal xidmətlər müvəqqəti dayandırılıb, 2018-cu ilin yanvar ayından isə kirayə pullarının verilişi saxlanılıb.

Müəllif bildirir ki, ötən həftə isə Səbayel rayonunun icra başçısı Vüqar Zeynalov sakinlərə mart ayından onlara 6 aylıq kirayə pulunun veriləcəyini, onların evlərindən tam köçürülməsinin planlaşdırıldığını söyləyib və narazılıq da məhz bu xəbərdən sonra başlayıb.

Məcburi köçkünlərin özlərilə söhbətləşən müəllif deyir ki, onlar da buradakı evlərini tərk etməmələrilə bağlı öz səbəblərini göstərirlər.

Müəllifin deməsinə görə, məcburi köçkünlər Qobudakı evlərə köçmək istəməmələrini belə izah edirlər ki, Bayıl yamacında ev tikəndə rəsmi qurumlardan hər hansı yardım almayıblar, odur ki, öz hesablarına tikdirdikləri evlərdən onları çıxarmağa heç kəsin hüququ yoxdur, köçürmək istəyirlərsə bazar qiymətilə normal kompensasiya versinlər.

Müəllif bunu da deyir ki, onlar hətta bu zonada sürüşmə olması haqda deiylənləri belə əsassız sayır, buna səbəb kimi isə həmin zonanın həm yuxarı, həm də aşağı hissəsində yeni evlərin tikilməsini göstərirlər.

Müəllifin deməsinə görə, bundan irəli gələrək burada məskunlaşan 27 ailə evlərini tərk etməyəcəklərini, köçmələri üçün kompensasiya verilməsini birmənalı ifadə ediblər və ölkə rəhbərliyindən onlara yardımçı olmalarını xahiş edirlər.

Müəllif deyir ki, Bayılda sürüşmə zonasında köçkün ailələrindən 4 nəfərlik nümayəndə heyəti fevralın 14-də görüş üçün Səbayel Rayon İcra Hakimiyyətinə gedib, amma istənilən nəticə alınmayıb.

Müəllifin deməsinə görə, sakinlərin şikayətləri ilə bağlı Səbayel Rayon İcra Hakimiyyəti ilə əlaqə saxlayıb, oradan isə şikayətlərin araşdırıldığı, müvafiq tədbirlərin görüləcəyi bildirilib.

Ailə institutunun "baş bəlası"- boşanmalar

"Modern.az"da isə "Deputat boşanmaların artmasından narahatdır: "Ev, mülk, maşın önə keçir" sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Müəllif Azərbaycan ailə institutunun mövcud vəziyyətilə bağlı fevralın 15-də Milli Məclisin Ailə, Qadın və Uşaq Məsələləri Komitəsinin təşkilatçılığı ilə "Ailə institutunun formalaşmasında qanunvericiliyin rolu" mövzusunda "dəyirmi masa"da deyilənləri nəzərə çatdırır.

Müəllif deyir ki, burada parlament komitələrilə yanaşı bir çox dövlət qurumları da təmsil ediliblər, ölkənin ailə institutunun təkcə uğurlarından yox, problemlərindən də bəhs ediblər.

Müəllif tədbirdə Milli Məclisin Ailə, Qadın və Uşaq Məsələləri Komitəsinin üzvü Dilarə Cəbrayılovanın çıxışına istinadən deyir ki, natiq ölkə qanunvericiliyinin möhkəm ailə institutu yaradılması üçün kifayət qədər dolğun olduğunu desə də bu sahədə hələ ki problemlərin yaşandığını vurğulayıb: "Ölkəmizdə ailə institutunun formalaşması üçün yaradılan qanunvericilik bazası, aparılan profilaktik maarifləndirmə işlərinə baxmayaraq, təəssüflər olsun ki, bu sahədə hələ də problemlər mövcuddur. Belə ki, erkən nikahlar, nikahdankənar evlilik sosial problem kimi bu gün aktual məsələyə çevrilib. Hazırda cəmiyyətimizi narahat edən ciddi problemdən biri də boşanma hallarıdır".

D.Cəbraylova 2018-ci ildə Azərbaycanda 13 651 boşanma halının olduğunu deyib və bildirib ki, əvvəllər ailələrdə boşanma hallarının əsas səbəbi kimi sonsuzluq göstərilirdi, indi "səbəblər" çoxalıb: "Ancaq təəssüflər olsun ki, indi uşaqlı ailələrdə də boşanma halları var. Son vaxtlar ailə dağılmasında ev, mülk, maşın daha çox üstünlük təşkil edir. Bu hal milli dəyərlərimizə ziddir. Ailələrdə uşaq dünyaya gəlir, o uşağı düzgün tərbiyə etmək lazımdır. Ancaq ev, mülk, maşın önə keçir, sevgi, səmimiyyət ailələrdən uzaqlaşır".

D.Cəbrayılova araşdırmalara istinadən boşanmalarıla bağlı daha bir neçə səbəbi sadalayıb: "Tərəflərin bir-birini yaxşı tanımaması, məcburi evlilik, erkən nikahlar, məişət zorakılığı, ailə qurmazdan əvvəl düşünməmək, kənar müdaxilələr, qayınananın və qayınatanın ailənin işlərinə qarışması, maddiyatın əsas götürülməsi, nikah müqavilələrinin bağlanmaması münaqişələrə gətirir və axırda da boşanmaya səbəb olur".

Deputat bu durumdan çıxış yolu kimi ailə dəyərləri ilə bağlı orta məktəb dərsliklərində müxtəlif mövzuların yer almasını, QHT-lər və müxtəlif qurumlar tərəfindən orta məktəblərdə təbliğat və maarifləndirici tədbirlərin keçirilməsini göstərir.