Media-icmal 16.07.2016

Ölkənin iqtisadi inkişafı, işləyən əalinin sayındakı fərqlər, ölkədə biznes müitinin vəziyyəti, korrupsiyaya qarşı mübariəzinin yetərsiliyi bu ünkü medianın aparıcı mövzusudur.

İnkişafın ünvanı

“Azərbyacan” qəzetində  qəzetin redaktoru, deputat Bəxtiyar Sadıqov  ölkənin inkişafı aqda “Azərbaycan inamla inkişaf edir” sərlövəli məqalə ilə çıxış edib.( http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=101166)

Müəllif bu inkişafın ilkin ünvanı kimi bu ilin aprel ayında Qarabağ cəbəsindəki ərbi əməliyyatlarda Azərbaycanın üstünlük qazanmasını östərir. Müəllifin düşüncəsinə örə, bu fakt Qarabağ münaqişəsinin əllini sürətləndirib.

Onun düşüncəsinə örə, tənizmlənmənin süni şəkildə uzadılması özlənilməz addımlar törədər:“ İtirilən hər gün güclü Azərbaycanla zəif Ermənistan arasında müharibənin alovlanmasına, bölgədə heç kəsin arzulamadığı dağıdıcı hərbi əməliyyatların başlamasına səbəb olar”.

Müəllif ikinci inkişaf ünvanı kimi ölkə iqtisadiyyatını östərir. Onun düşüncəsinə örə bu inikşafın əsasını keçmiş prezident eydər Əliyev qoyub, indiki prezident İlam Əliyev isə bunu davam etdirib. Bununla bağlı müəllif yazır: “ Müxtəlif  sahələrdə qazanılan uğurların ümumi inkişafa xidmətini təmin edən amil isə artıq dünyada tanınaraq maraqla öyrənilən İnkişafın Azərbaycan Modeli oldu. Bu modeli formalaşdıran başlıca xüsusiyyət isə, Prezidentin sözləri ilə desək, “dövlət siyasətinin mərkəzində Azərbaycan vətəndaşının dayanması”dır. Daa sonra məqalədə  bu ionkişafın təsdiqi kimi ayrı-ayrı saələr üzrə statistik rəqəmlər sadalanır.        

Müəllif idxaldan asılılığın aradan qaldırılması saəsində örülən işləri inkişafın üçüncü ünvanı kimi östərir. Ölkənin ayrı-ayrı bölələrində sənaye parklarını yaradılmasını bu asılılığı aradan qaldırmağın əsas əlqəsi adlandırır. Müəllif in düşüncəsinə örə bu qazanılan inkişafın arxasında aşağıdakı uğur düsturu durur:

“Xalqla iqtidarın birliyi, düşünülmüş siyasət və aparılan islahatlar qarşıda duran vəzifələrin uğurla həyata keçiriləcəyinə zərrə qədər də şübhə doğurmur”.

Bu qədər fərq?

“Azadlıq”qəzetindki  məqaləsində jurnalist Şavələd Cobanoğlu ölkədə işləyənlərin sayı ilə bağlı Statistika komitəsinin açıqladığı rəqəmlərlə rəsmi şəxslərin sölyədikləri arasındakı fərqləri araşdırır. (http://www.azadliq.info/146443.html) 

Müəllif öncə iqtisadi böran yaşanmasına baxmayaraq rəsmi iclaslarda ancaq inkişafdan danışılması kimi təzadların olmasını anlamğın mümkünsüzlüyünü vurğulayır. “İlam Əliyev ər şeyin özəl olduğunu deyir, çox sayda iş yerlərinin aşıdlığını bildirir, ətta ÜDM-un azalmasını etiraf etdikdə də... ÜDM azalırsa, inkişaf necə ola bilər? Necə olur ki, bizim ölkədə ÜDM artanda da, azalanda da inkişaf  baş verir? Bu təzadı iza edən yoxdur”.

Müəllif deyir ki, daa bir təzad ölkədə işləyənlərin sayı ilə bağlıdır. Belə ki, bu saədə komitənin östərdiyi rəqəmlərdə işyeri dövlət başçısı İlam Əliyevin dediklərinədn 3 dəfə azdır. Müəllif qarşı tərəfin bu rəqəmi muzdla işləyənlərin sayına əsasən bildirdirini deyir, amma qeyd edir ki, muzdla işləyənlərin sayı nəinki artmayıb, əksinə azalıb.    

Statistika komitəsi 2015-ci ildə işləyənlərin sayını 1 milyon 504 min nəfər, 2016-cı ilin ciari dövründə isə 1 milyon 501 min nəfərdən çox olduğunu bildirir.

Bu fərqdən irəli ələrək müəllif yazır ki, işyerlərində 2300 azalma baş verib.

Daa sonra müəllif  işləyən əhalinin ümumi sayını araşdırır. Komitə 2016-cı il iyulun 1-nə iqtisadi fəal əalinin sayının 4707,9 min nəfər, bu il yanvarın 1-nə isə bu rəqəm 4671, 6 min nəfər olduğunu bildirir. Riyazi əməliyyatdan sonra müəllif alınan nəticə barədə deyir: “Gəlin artımı tapaq: 4707900-4671600=36300. Komitənin rəqəmlərinin özünə də inam və etibar üçün əlimizdə heç bir əsas yoxdur, amma yenə də Ilham Əliyevin müşavirədə dediyi rəqəmlə üst-üstə düşmür. Nə 90 min, nə 78 min daimi, nə də 26 min bağlandıqdan sonra yerdə qalan 50-52 minlə. Rəsmi rəqəm 36300-dür!”.

Nə qədər ki....

“Exo” qəzeti isə “Azərbaycanda biznes müitini yaxşlaşdırmaq mümkündrmü?” (http://www.echo.az/article.php?aid=102987)  sərlövəli məqalədə bu məəsləni ekspert oktay aqverdiyevlə araşıdırır.

Bu  məəslədə müzakirə dövlət başçısı İlam Əliyevin bu ünlərdə imzaladığı biznes meitinin daa da yaxşılaşdırılması üçün əlavə tədbirlrələ bağlı sərəncamı ətrafında edir.

Ekspertə örə, bu tədbirləri reallaşdırmaqla bağlı baş nazirin mqavini Yaqub Eyyubovnun sədri olduğu komissiya konkret addımlar atmalıdır.

Onun düşüncəsinə örə,bu komissiya buznes müitin yaxşılaşdırılması üçün veri ödənişləırini, diferenssialaşdırmaq təkliflərilə çıxış etməildir. O, deyir ki, indki veri sistemi yeni saibkarlara da. Iri şirkətlərə də eyni dərəcədə tətbiq edilir ki, bu doğru deyil.

O, bildirir ki, korrupsiya olan yerdə saibkarlıq inkişaf edə bilmir, biznes mütinin yaxşılaşdırılması üçün inisar ləğv edilməlidir. Ona örə, bu kifayət qədər mürəkkəb məsələdir, amma maraq olarsa bunu əll etmək olar. Vurğulayər ki, burada siaysi iradənin daa üstün rola malik olması var və təkcə qanun və sərəncam yetrli deyil: “Azərbaycan inisarın ləğv olunması üçün kifayət qədər qa nun vəproqram qəbul edib. Bu msələ uxun müddət dövlət səviyyəsində müzakirə edilib. Amma nəsə dəyişməyib. Biz irəli edə bilmişikmi? Nə qədər ki, ökumət ər inisarçını cəzalandırmaq üçün maraqlı olmayacaq və konkret addım atmayacaq eş zaman irəli edə bilməyəcəyik”.

Mübarizə örüntüsü

“Novoye Vremya” qəzeti ölkədə korrupsiyaya qarşı  mübarizənin lazımi səviyyədə aparılmamasını tnəqidə məruz qoyan “”Prokurorluğun əlində yenə də kiçik korrupsionerlərdir” (http://www.novoye-vremya.com/w62809/.../#.V4mZWRHr2P8)  sərlövəli məqalə ilə çıxış edib.

Müəllif Korrupsiyaya qarşı Mübarizə Baş İdarəsinin korrupsiyaya qarşı mübarizə ilə bağlı yaydığı esabatları yetrəli saymır.  Prokurorluğun ancaq kiçik əcmli korrupsiya faktlarını ifşa etməsilə bağlı yazır: “Korrupsiya Azərbaycan erçəkliyinin ayrılmaz issəsinə dönüb. akimiyyət  ona qarşı mübarizə örüntüsü yaratsa da anacaq kiçik korrupsonerləri tutur, daa iri korrupsionerlər vərdiş etdikləri əməllərini davam etdirirlər”.

Müəllifə örə, korrupsiya bu kölə iqtisadiyyatıdır və o iqtisadiyyatdır ki, məmur tenderləri, qanunları inkar etməklə öz biznesini dövlət büdcəsi esabına maliyyələşdirrir. Cəmiyyət iriəcmli korrupsiya ifşaları istəyir , bu isə akimiyyətin üst eşelonundakı korrupsiyanın ifşası deməkdir, bu artıq sosial sifarişdir.

Məqalədə korriupsiyaya qarşı mübarizə ilə bağlı idarənin açıqlamaları, indiyə kimi bu saədə örülən işlər ümumiləşdirilərək aşağıdakı yekun qənaət iafə edilir: “ Korrupsiyaya qarşə mübarizə çoxdan yalana çevrilib. Bu ya sadəcə özə kül üfürməkdir, ya birilərinin başqlarına qarşı aqq-esab çəkməsidir. Bizdə prinsipial baxımdan korrupsiyanı ləğv etmək yoxdur. Cəza yuxarı rəbər eşelona da yayılmalıdır. O zaman aşağıda olanlar bununla mışöul ola bilməyəcəklər”.