Media-icmal 19.10.2016

Ölkə istiqlalının əldə edilməsinə fərqli münasibət,  ölkə iqtisadiyyatının tənəzzülü, benzinin keyfiyyətinin pisləşməsi bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.

Yeni İstiqlal Manifestinin müəllifi - İlham Əliyev

“Azərbaycan” qəzeti “İstiqlalın yeni manifesti” sərlövhəli məqalə ilə  

(http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=107903) çıxış edir. Müəllif  25 ildir ki, davam edən müstəqilliyin əldə edilməsində hansı mərhələlərdən  keçildiyini dəyərləndirir.

Müəllif dövlət müstəqilliyinin 25-ci ildönümündə dövlət başçısı İlham Əliyevin çıxışını və bu çıxışda artıq ölkədə 4-cü mərhələnin başlanmasının vurğulandığını xatırladır: “Müstəqillik illərini tarixi cəhətdən 3 dövrə ayıran prezidentin mülahizələrinin məntiqi nəticəsi isə artıq istiqlal salnaməmizin dördüncü mərhələsinin - Azərbaycanın dünyamiqyaslı qüdrətli, nüfuzlu və inkişaf etmiş dövlətə çevrilmə prosesinin başlanmasını göstərir”.

Müəllif 1991-ci ildə o zamankı ölkə rəhbərliyinin milli istiqlal məsələsində ləng hərəkət etməsi və keçmiş prezident Heydər Əliyevin buna etirazlarını yada salır. Müəllif deyir ki, 1991-ci ildə hətta Azərbaycan Xalq Cəbhəsi də yeni SSRİ ittifaqı müqaviləsilə razı idi, yalnız deputat Heydər Əliyev müstəqillik uğrunda mübarizə aparırdı. Müəllif dedikləri arqumentləri əsaslandırmaq üçün 1991-ci il Azərbaycan Ali Sovetinin sessiyalarında deputat H.Əliyevin ayrı-ayrı çıxışlarına istinad edir.

Müəllif daha çox vurğunu H.Əliyevin 1993-cü ildə hakimiyyətə gəlməsinə və bundan sonra 2003-cü ilə kimi rəhbərlik dövrü üzərinə, bu müddətdə əldə edilən uğurlar üzərinə qoyur.

Müəllif artıq ölkədə müstəqlillik baxımından 4-cü mərhələnin başlandığını deyir və bu mərhələni belə dəyərləndirir: “İlk üç mərhələ - ötən 25 ilin məntiqi nəticəsi Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin daimiliyinin, dönməzliyinin tam təsbitidir! Yəni, artıq Azərbaycanın müstəqilliyi tam gerçəkləşib, müqəddəratı heç bir mübahisə doğurmur, gələcəyi ciddi təhlükələrdən xilas olub!”.

Müəllifə görə, bu, Heydər Əliyev siyasi kursunun və İlham Əliyevin prezidentlik fəaliyyətinin ən böyük nailiyyəti, Azərbaycana bəxş etdikləri ən möhtəşəm üstünlükdür.

Müəllif dövlət başçısı İlham Əliyevin çıxışını həm də 13 illik siyasi fəaliyyətinin istiqlal mübarizlərinin ruhları qarşısında hesabatı adlandırır: “Müstəqil, ləyaqətli siyasət aparırıq, öz gücümüzə, xalqın dəstəyinə güvənirik. Xalq da bizim siyasətimizə öz dəstəyini göstərir. Biz düzgün yoldayıq. Bu yol inkişaf yoludur, müstəqillik yoludur. Müstəqilliyimiz dönməzdir, əbədidir”.

Müəllifə görə, bu həm də prezident İlham Əliyevin yeni İstiqlal Manifesti idi...

Başqasının əməyini öz adına çıxanlar

“Azadlıqinfo” saytı isə “Azadlıqdan qorxanların müstəqillik günü” sərlövhəli məqalədə (http://www.azadliq.info/161128.html) rəsmi Bakını Dövlət Müstəqilliyi Gününə laqeyd münasibətə görə tənqid edir.

Müəllif xatırladır ki, 1991-ci ilin 18 oktyabrında Ali Sovetin sessiyasında tarixi sənəd- Dövlət Müstəqilliyi haqqında Konstitusiya Aktı qəbul olunub. Konstitusiya Aktında göstərilib ki, müstəqil Azərbaycan dövləti 1918-1920-ci illərdə mövcud olmuş Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin  hüquqi varisidir.

Müəllif bu günün özünü belə dəyərləndirir: “Bəli, bu gün hər bir Azərbaycan vətəndaşının fəxr duyacağı, qürur hissi keçirəcəyi gündür. Amma YAP hakimiyyəti Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucularına qarşı ögey münasibət sərgilədiyi kimi, Müstəqillik Gününə də həmişə biganə olub və müstəqillik uğrunda mübarizə aparanları sıradan çıxarmağa çalışıb.

Müəllif rəsmi Bakının 1918-20-ci illər Cümhuriyyətinin qurucularına ögey münasibəti belə sadalayır: “Cümhuriyyətin qurucusu Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin yeganə heykəli doğulduğu Novxanı kəndindədir, Gəncədəki büstünə çuval keçirildi, BDU-dan adını götürdülər, dərsliklərdən Rəsulzadənin adı çıxarıldı və. s Amma hökumətin bütün çabalarına baxmayaraq, Rəsulzadə qəlblərdə yaşadı və Azərbaycan xalqı onu ümumilli lider kimi qəbul etdi”.

Amma müəllif deyir ki, bütün bu ciddi-cəhdlərə baxmayaraq, hakimiyyət bu günü unutdura bilmədi və odur ki, indi bu günü öz adına yazmağa start verir: “Məhz bunun göstəricisdir ki, 28 may, 18 oktyabr tarixlərində televizorların küncündə Heydər Əliyevin şəkli boylanır. Gecə-gündüz təbliğat aparılır ki, müstəqillik gününün bansi Heydər Əliyevdir”.

Müəllif dövlət başçısı İlham Əlyevin bu tarixi dövrlə bağlı tarixi ekskurslarının da inandırıcı olmadığı qənaətindədir. Müəllif eyni zamanda indiki hakimiyyətin o zamankı AXC hakimiyyətini tənqidə məruz qoymasının da əsassız olduğunu deyir: “Səriştəsiz, xəyanətkar adlandırdıqları AXC hakimiyyəti dövründə məmurlar vətəndaşın qəniminə çevrilməmişdi, yüksək vəzifəlilər milyarder deyildi, ölkə başçısının ailəsi biznes imperiyası yaratmamışdı. Amma müstəqillik dövründə Əliyev hakimiyyəti 150 milyard neft pulunu talan etdi, ölkəni xarici borcdan asılı vəziyyətə saldı və vətəndaşı intihar həddinə çatdırdı. Məhz Əliyev hakimiyyəti dövründə ölkə vətəndaşları Sovet dövrünün xiffətini çəkməyə başladı”.

Müəllifin fikrincə, reallıq bundan ibarətdir ki, Azərbaycan müstəqillik qazansa da YAP hakimiyyəti ölkənin azad olmasına imkan vermədi. AXC hakimiyyəti rus qoşunlarını ölkədən çıxartığı halda YAP hakimiyyəti Rusiyanın maraqlarını dövlət maraqlarından üstün tutdu, ermənipərəst Rusiyanın qarşısında təzim etdi.

Müəllifə görə, ən mühüm bir məqam bundan ibarətdir ki, YAP hakimiyyəti   28 may və 18 oktyabr tarixlərini unutdura bilmədi və bu tarixlərin arxasında gizlənməyə məhkumdur: “Xülasə, müstəqillik gününü tarixdən silməyə çalışanlar bu tarixi öz adlarına yazmaq məcburiyyətində qaldılar. İndi növbə xalqındır, müstəqil ölkəyə azadlıq gətirmək vaxtıdır”.

Nə qədər ki bu Nazirlər Kabineti var...

“Novaya Vremya“ qəzeti “İqtisadiyyatın tənəzzülü davam edir, Nazirlər Kabineti isə fəaliyyətsizdir” sərlövhəli məqalədə ölkədə iqtisadiyyatın durumunu

(http://www.novoye-vremya.com/w69192/.../#.WAbXn-h97IU) müzakirə edir.

Müəllif xatırladır ki, bir zamanlar ölkədəki tikinti bumu təkcə yeni iş yerlərinin açılması deyildi, bu, həm də istehsalın artımına ciddi təsir edirdi: “Neftin ucuzlaşması ilə başlayan iqtisadi böhran ilk olaraq qeyri-neft sektorunu, məhz tikinti sektorunu vurdu. Onlarla tikinti şirkəti müflisləşərək biznesini bağlamalı oldu, minlərlə insan işsiz qaldı, yaşamaq vəsaitlərindən məhrum edildi”.

Müəllifin fikrincə, bu hal həm də bütünlükdə iqtisadiyyatın çöküşünə səbəb oldu.

Daha sonra müəllif ölkə iqtisadiyyatında baş verənləri izah etmək üçün rəsmi rəqəmlərə müraciət edir. 2016-ci ildə istehsal edilən ümumi daxili məhsulun  (ÜDM) çox hissəsinin qeyri-neft, az hissəsinin isə neft-qaz sektoruna aid olduğunu bildirir, həm də ÜDM-in azalmasını izah edir: “ÜDM-in 3,9% azalması əsasən tikinti sektorundakı tənəzzüllə bağlıdır”. 

Müəllif deyir ki, tikinti sahəsindəki tənəzzül 32%-dən yuxarıdır və bunu bilmək üçün iqtisadçı olmağa əsas yoxdur. Bunu istehsala ciddi zərbə sayan müəllif tikintini bütün istehsakı öz arxasınca apara bilən sahə kimi dəyərləndirir.  

Bununla yanaşı müəllif ÜDM-in 65%-nin qeyri-neft sektoruna aid olmasına dair rəsmi rəqəmi də şübhə altına alır: “Bu, belə olsaydı, ölkə iqtisadiyyatı bu sürətlə enməzdi. Bütün bəla bundadır ki, qeyri-neft sektoru çox az şey istehsal edir. Biz hələ bu istehsalın ixracından danışmırıq. Qeyri-neft sektorunun inkişafı üçün maliyyə vəsaitləri lazımdır”. 

Müəllif xatırladır ki, ölkənin bank sektoru dərin böhran içindədir, bu halda istehsal və ya xidmət sahələrinə maliyyə vəsaitlərini haradan əldə etmək laızmdır?

Müəllif deyir ki, bir çox kommersiya qurumları dövlətdən dəstək gözləyirdi, amma bu da alınmadı: “Bu, bir qapalı dövrəyə bənzəyir və çıxış yolu da görünmür”.

Müəllifə görə, nə qədər ki inhisar ölkə iqtisadiyyatında aparıcı yer tutur, nə qədər vəsait olursa- olsun iqtisadiyyata müsbət təsir göstərə bilməyəcək.

Müəllifə görə, Nazirlər Kabineti isə genişmiqyaslı islahatlar lazım olan anda özünün fəaliyyətsilziyini göstərir və nə qədər ki Nazirlər Kabineti və nazirlər yüksək neft qiymətinə ümid bəsləyir, o qədər də ÜDM enməkdə davam edəcək.

Pisləşən benzin və ölkə reytinqi

“Bizim Yol” qəzetində isə “Azərbaycanda yanacağın keyfiyyəti daha da pisləşib” sərlövhəli (http://www.bizimyol.info/news/86323.html) məqalə oxumaq olar.

Müəllif deyir ki, inkişaf etmiş ölkələrdə filtrin dəyişmə intervalı 30-50 min kilometrə qədər uzadılıb. Avropa İttifaqının üzvü olan ölkələr, eyni zamanda İsveçrə, Norveç, Lixteynşteyn kimi dövlətlər artıq uzun zamandır ki, Longlife-04 yağlarından istifadə edirlər. Digər ölkələrdə yanacağın keyfiyyətinin şübhəli olması səbəbindən bu regionlardan kənarda onun istifadəsi qadağandır.

Müəllif deyir ki, keyfiyyətin aşağı olmasının səbəbidir ki, Azərbaycanda avtomobillər 5 min kilometr getməmiş mühərrikin gücü azalır, benzin sərfiyyatı isə normadan çox artır. Halbuki, Avropa ölkələrində filtrin dəyişmə ehtimalı 30-50 km. arasındadır. Müəllif ekspertlərə istinadən deyir ki, hələlik Azərbaycanda çıxış yolu daim eyni və güvəndiyiniz məntəqədən benzin almaqdadır: “Orta hesabla 10-15 litr benzinlə getdiyimiz məsafənin  üçqatını bir qərbli gedə bilər. Yəni, bizdə nisbətən ucuz olsa da həmin ucuz benzinin sərfiyyatı da çoxdur və keyfiyyətsiz yanacaq avtomobilin mühərrikinin də ömrünü azaldır. Ona görə də müqayisə, yumşaq desək, ədalətli deyil”.

Müəllif dünyada 114 ölkədə benzinin Azərbaycanla müqayisədə daha ucuz,  amma keyfiyyətli olduğunu deyir. Müəllif bildirir ki, benzinin bahalı olduğu ölkələrdə keyfiyyət də yaxşıdır.

Müəllifə görə, ölkədə istifadə edilən benzin Azərbaycan benzini də deyil, Qazaxıstandan gətirilən keyfiyyətsiz benzindir. Müəllif sürücülərə istinadən benzinə kənar qatqıların vurulduğunu, keyfiyyətin aşağı olması ilə bərabər həmin qatqılar qaz halında olduğundan qısa zamanda uçub getdiyini bildirirlər.

Müəllif ABŞ-ın Beynəlxalq Yanacaq Keyfiyyəti Mərkəzinin (IFQC) hər il dünyanın 100 ölkəsi arasında benzinin və dizelin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsinə dair açıqlamasını da nəzərə çatdırır.  Bu açıqlamya görə, Azərbaycan benzinin keyfiyyətinə görə 2011-2012-ci illərdə 100 ölkə arasında 68-ci yerdə olubsa 2013-cü ildə 1 pillə geriləyərək 69-cu yerə düşüb. 2014-cü ildə daha 8 pillə geriləyib 77-ci yerdə qərarlaşıb: “Göründüyü kimi, keyfiyyət get-gedə pisləşir. Əslində, Avro-4 standartına keçiddən sonra keyfiyyətin yaxşılaşacağı vədləri verilirdi. Lakin göründüyü kimi, bu standartlara keçən yalnız istehlakçılardır, hökumət isə üzərinə düşən vəzifəni yerinə yetirmədi”.