Media-icmal 21.06.2016

Azərbaycanda tolerantlıq, məktəbli formalarının bahalaşması, inflyasiyanın bank əmanətlərinin gəlirlərini üstələməsi, demokratiyaya ikili yanaşma, idman yarışlarına çəkilən xərclərin və gəlirlərin açıqlanmaması bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.          

Azərbaycan- tolerantlıq nümunəsi

“Azərbaycan tarixən tolerantlıq, dini dözümlülük ənənələri ilə fərqlənsə də beynəlxalq standartlara cavab verən dövlət-din münasibətləri, tolerantlıq prinsipləri ölkəmizdə məhz Heydər Əliyevin xidmətləri sayəsində bərqərar olub”. Dini Qurumlarla iş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Mübariz Qurbanlı  “Azərbaycan” qəzetindəki “Tolerantlığın Azərbaycan modeli dünyada ən mükəmməl nümunədir” sərlövhəli məqaləsində bunu deyir.

Dini sahədə  qanunvericilik normalarının yaradılması, konfessiyaların fəaliyyətinə nəzarət məqalədə keçmiş prezident Heydər Əliyevin müstəsna xidməti kimi dəyərləndirilir. Müəllifin fikrincə, bununla H.Əliyev ayrı-ayrı dövlətlərin Azərbaycana öz dini modelini  gətirmək kimi səylərinin qarşısını aldı.

Müəllif Azərbaycanın bu gün dünyaya tolerantlıq nümunəsi olmasını isə dövlət başçısı İlham Əliyev siyasətinin nəticəsi olduğunu bildirir.

Məqalədə ölkədə yeni məscidlər, kilsə və sinaqoqların tikilməsi dinin dövlət qayğısı altında olması kimi təqdim edilir.

“Hazırda komitənin qarşısına qoyulmuş əsas məqsəd vicdan azadlığının təmin olunması, milli-mənəvi dəyərlərimizin, tolerant və multikultural prinsiplərin təbliği, eləcə də dini maarifçilik işi və dini radikalizmə qarşı effektli mübarizə aparılmasıdır”. Bununla M.Qurbanlı rəhbəri olduğu qurumun fəaliyyətinin mahiyyətinə toxunur. M.Qurbanlı deyir ki, dövlət-din münasibətlərinin tənzimlənməsi sahəsində strateji vəzifələr üç əsas amil üzərində qurulub: dini etiqad azadlığının təmin edilməsi; dünyəvi dövlətçilik prinsiplərinin qorunub saxlanılması; dini təəssübkeşliyin fanatizm və ekstremizmə çevrilməsinin qarşısının alınması kimi üç amil üzərində qurulub.

Komitə sədri yerli tədbirlərdən beynəlxalq miqyaslı tədbirlərə kimi bütün vəsilələrdə ölkənin dinlərarası və mədəniyyətlərarası dialoq üçün nümunəvi platformaya çevrilməsi və dövlətimizin multikulturalizm strategiyasının dünyada böyük fərəh doğurmasını diqqətə çatdırır.

Öz vətəndaşına qəpik qıymayan

“Azadlıq” qəzeti məktəbli formalarının bahalaşması ilə bağlı mövzunu ictimaiyyətin müzakirəsinə gətirib.

“Göründüyü kimi, hakimiyyətimiz “ənənə”yə  sadiqlik nümayiş etdirir, idman yarışlarına milyardlar xərcləyənlər, kasıb-kusubun xərcini artırmağa qərar verib. Bütün boşluqları sadə vətəndaşın cibi hesabına doldurmaq istəyirlər. Bilirlər ki, qarşıdan məktəb mövsümü gəlir və ailələr məktəbli formasını almağa məcburudrlar”. “Məktəbli formalarının qiyməti bahalaşdı” sərlövhəli məqalədə müəllif  məktəb geyimlərinin  bahalaşmasını cəmiyyətə belə anladır. Müəllifə görə, bu hökumətin bütün antiböhran proqram və tədbirləri ancaq vətəndaşı müflisləşdirməkdən ibarətdir. Daha sonra hələ bu qiymət qaldırılmasına qədər iki devalvasiya ilə xalqa zərbə vurulması, qiymətlərin  50-50% bahalaşması, kommunal xərclərin və vergilərin artırılması xatırladılır. Müəllif bu ölkədə ilkin olaraq qiymətləri hakim ailəyə yaxın “Azərsun”  şirkətinin qaldırdığı, qalanların da bundan ibrət götürdüyü vurğulanır.

Müəllif hakimiyyəti indiki ağır durumda vətəndaşa hər hər hansı kömək göstərmədiyinə görə tənqidə məruz qoyur. “Bunlar vətəndaşa kömək etmək əvəzinə onsuz da çətin vəziyyətdə olan ailələri daha çətin duruma salırlar”.

Üçüncü devalvasiya qaçılmazdır?

“Exo” qəzeti ölkədə artan inflyasiya fonunda ölkə banklarına qoyulan əmanətlərin qorunmasını araşdırır. Məqalədə deyilir ki, əmanətlərin gəlir gətirməsi o qədər azdır ki, ona bel bağlamaq istənilmir. Ölkədə inflyasiyanın 10%-dən yuxarı qalxdığını yazan qəzet bu halda 12% ilə qəbul edilən əmanətlərin hansısa gəlir gətirməsinin öz önündə olduğunu bildirir. Məqalədə deyilir: “Depozitlər üzrə faiz dərəcələri də bunun üzərinə gələrsə əmanətlər Azərbaycanda hətta inflyasiyanı belə önləyə bilmir”. Məqalədə bu sahədə ölkə banklarının hətta nə etmək istəmələrinin belə məlum olmaması vurğulanır.

“Bizdə həqiqətən inflyasiya faiz dərəcələrini qabaqlayır. Ölkə bankları artıq strateji düşüncə ilə fəalyyət göstərmir, bu günlə yaşayır. İki devalvasiya nəticəsində onsuz da banklarda əmanətləri olanların gəlirləri kifayət qədər azalıb və bu, azalmaqda davam edir”. Bunu isə qəzetə şərhində bank üzrə eskpert Əkrəm Həsənov bildirir. Ə.Həsənova görə, ölkənin bank strukturunun böyük təhlükə altında olmasına baxmayaraq, ölkənin maliyyə strukturlarını xilas etməklə bağlı  proqramı yoxdur. Bununla yanaşı cəmiyyət daxilində üşüncü devalvasiyanın baş verə bilməsi haqda düşüncələr də vurğulanır. Belə olan halda Ə.Həsənov dolların iki manata bərabər ola biləcəyini də istisma etmir. “Böyük ehtimalla demək olar ki, bu il dollar iki manata bərabər ola bilər. Manatın indiki məzənnəsi düzgün dəyərləndirilməyib, sadəcə milli valyuta dövriyyədə az olduğuna örə indiki məzənnədə qala bilir”.  Bunu da Ə.Həsənov bildirir. Ə.Həsənov neftin get-gedə dəyərdən düşdüyünü nəzə çatdıraraq üçüncü devalvasiyanın qaçılmaz olduğunu bildirir.

Demokariyaya baxış bucağı

“Novoye Vremya” qəzeti “Demokratiya seçilmişliyə davamlı deyil” sərlövhəli məqalədə beynəlxalq demokratik institutların demokratiyaya ikili yanaşmasını tənqid edir.

Məqalədə ikili yanaşmaya nümunə kimi Avropa Şurasının bəzi siyasi məhbusların azad edilməsini daimi diqqətdə saxlaması, çoxlarının isə bu diqqətdən kənarda qalmasını göstərir. Məqalədə ikili yanaşmaya misal kimi həm də Avropa Şurasının baş katibi Turbörn Yanqlandın aşağıdakı açıqlaması da  göstərilir: “Onlar bəraət almadıqlarına görə məlum deyil ki, əvvəlki yerlərində normal  fəaliyyət göstərə biləcəklər ya yox. Məsələn, mənə məlumdur ki, hüquq müdafiəçisi İntiqam Əliyevin ofisi hələ də bağlıdır. Amma bizim üçün əsas məsələ İlqar Məmmədovun azad edilməsidir. Məhz onunla bağlı Avropa məhkəməsi 18-ci maddə ilə bağlı qərar çıxarıb. Bu qərar iki il öncə qəbul edilib, amma o, hələ də cəza çəkir. Biz Azərbaycanda situasiyanı birbaşa izləyirik. Biz İlqar Məmmədovun azad edilməsi və artıq azad edilmiş məbusların normal həyata dönə bilmələri üçün əməkdaşlığı davam etdirəcəyik”.   

Məqalədə siyasi məhbus məsələsinə belə seçimlə yanaşılması müsbət dəyərləndirilmir: “Digər tərəfdən, Avropa Şurası üçün İlqar Məmmədovun azad edilməsinin əsas məsələ sayılması da o qədər də düzün yanaşma sayılmaz. AŞ üçün prioritet hətta Avropa qurumları ilə əməkdaşlıq etmiş olsa da belə konkret bir şəxsin yox, qanunsuz mühakimə edilmiş bütün məhbusların azadlığı olmalıdır. Həbsdə olan və özünə münasibətdə ədalət gözləyən məhbusların çoxu bu seçimi anlaya bilməz. Amma qəribə də olsa Avropa məhkəməsi də Azərbaycandan daxil olan iddialara seçimli yanaşır.  Bu isə Avropa məhkəməsinin və s. Avropa qurumlarının reputasiyasına zərbə deməkdir. 

Belələri rəhbərlik edirsə...

“Hökumət  nə çəkilən xərcləri, nə də gələn gəliri açıqlamır qazanılanlara sərf edilən məlum olsun”. Ekspert Nemət Əliyev iyunun 17-19-da “Formula-1” yarışlarına çəkilən xərcləri “Bizim Yol” qəzetinə belə şərh edir.

Bununla bağlı N.Əliyev bildirir: “Müxtəlif hesablamalara görə, 350 milyon dollar xərclənib. Avropa dövlətləri belə yarışlardan milyonlar qazanırlar. Hökumət belə irimiqyaslı yarışlara əl qoyubsa o zaman gəlirlərini, mənfəətini də müəyyənləşdirməlidir ki, iqtisadi maraqlarını təmin edə bilsin. Tam məsuliyyətlə demək olar ki, Azərbaycanın heç bir qazancı olmayıb, əskinə bütün idman və musiqi yarışmalarında milyardlar itirilib”.

Ölkənin ağır iqtisadi böhran yaşadığını deyən ekspert bu baxımdan  bu xərcləri belə dəyərləndirir: “İndiki dövrdə ölkənin başı üstünü qara buludlar alıb. Böhran, tənəzzül bütün real sektora, istehsal sektoruna təsir göstərir. Milli valyuta 2 dəfə dəyərdən düşüb, bazarlar od tutub yanır, əhalinin alıcılıq qabiliyyəti kəskin şəkildə pisləşib. Belə vəziyyətdə  xərclənmiş milyardlar ölkə iqtisadiyaytının  köməyinə yetirmi? Xeyr”.

“Formula-1” yarışlarında Azərbaycanın hansısa mərhələdə bundan imtina etməsinə görə 100 milyon dollar cərimə ödəməsi maddəsinin sazişdə əksini tapmasını ekspert Azərbaycan tərəfin qeyri-peşəkar davranması, dövlət marağını nəzərə ala bilməməsi kimi dəyərləndirir. “Belə düşüncəli insanlar ölkədə yüksək vəzifədə təmsil olunaraq dövlətə rəhbərlik edirlər”.