Media-icmal 21.11.19

Gələn ilin dövlət büdcəsinə baxış, minimum pensiya və maaşlarla bağlı ekspert dəyərləndirməsi, ölkəyə daxil olan ərzağın keyfiyyəti və s. məsələlər bugünki medianın aparıcı mövzuları sırasındadır...

Büdcə paketi – qarşıya qoyulan vəzifələrin təminatçısı

“YAP.az.org” saytı “Bahar Muradova: 2020-ci ilin büdcə paketinə daxil olan sənədlər qarşıya qoyulan vəzifələrin həyata keçirilməsini təmin edəcək” sərlövhəli məqalədə 2020-ci il üçün dövlət büdcəsi barədə parlamentin spikeri Bahar Muradovanın dəyərləndirməsinə yer verib.

B.Muradovaya görə, 2020-ci ilin büdcə paketinə daxil olan sənədlər və nəzərdə tutulan imkanlar bütün bu proseslərin həyata keçirilməsini təmin edəcək.

“Bir sözlə, gələn ilin inkişaf parametrlərinə tam uyğun şəkildə hazırlanan dövlət büdcəsi Azərbaycanın iqtisadi yüksəlişinə, əhalinin sosial rifahının daha da gücləndirilməsinə, mədəni və humanitar sahələrdə görülən işlərə, o cümlədən ölkəmizin müdafiə qabiliyyətinin və ordumuzun döyüş imkanlarının daha da artırılmasına xidmət edəcək”.

B.Muradova qeyd edib ki, gələn ilin dövlət büdcəsinin icrasından gözləntilər həm də qeyri-neft sektorundan daxilolmaların artması və bunun da nəticəsində büdcədə neft amilindən asılılığın azaldılmasıdır.

Onun firkincə, həyata keçirilən islahatlar və qarşıya qoyulan vəzifələr onu deməyə imkan verir ki, gələn il vergi daxilolmaları artacaq, xüsusilə vergi inzibatçılığının təkmilləşdirilməsi sahəsindəki proseslər nəzərdə tutulan hədəflərə çatmağı təmin edəcək.

Milli Məclisin sədr müavini əlavə edib ki, bütün bunlar həm də biznesin, orta sahibkarlığın inkişafına dəstək verəcək, eyni zamanda, büdcədən ayrılan xərclərin səmərəliliyinin artırılması, şəffaflığın və hesabatlılığın təkmilləşdirilməsi diqqət mərkəzində saxlanılacaq.

Onun sözlərinə görə, bu, həm də regional inkişafa, bölgələrdə məşğulluğun təmin olunmasına, kənd təsərrüfatının inkişafına dair prioritetlərin yerinə yetirilməsinə, Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə mövqelərinin möhkəmlənməsinə xidmət edəcək. Bu istiqamətlərdə siyasətin həyata keçirilməsi ilə bağlı məsələlərin yüksək səviyyədə maliyyələşməsi büdcə paketində nəzərə alınıb.

Tələblər azaldılmalıdır - ekspertdən təklif

“Bizimyol.info”da isə “Qubad İbadoğlu: “Bu sistem insanların pensiya almamasına hesablanıb” sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Sayt minimum əməkhaqları və pensiyalarla bağlı iqtisadçı alim Qubad İbadoğlunun dşüüncələrinə yer verib.

“Sentyabrın 1-də minimm əmək haqqı 250 manata, minimum pensiya 200 manata qalxdı. Söhbət minimumdan aşağı səviyyədən gedir, bu, bir tərəfdən bahalaşma ilə müşahidə olunmaqdadır. İstehlaka yönəlmiş xərclərin 6,9 faizi ərzağa gedir. Bu, o deməkdir ki, əhali qazancının yarısını ərzağa xərcləyir”.

Bizimyol.info xəbər verir ki, bu fikirləri iqtisadçı Qubad İbadoğlu səsləndirib. O, əslində ölkədə minimum əmək haqqının deyildiyi qədər olmadığını vurğulayb, Azərbaycanda minimum əmək haqqı 350 manatdır demək olmaz.

Qeyri-neft və qeyri-dövlət sahəsində çalışanlarda əmək haqqı 250 manat təşkil edir. O 250 manatlıq maaşdan 7,50 manat gəlir vergisi, 7,50 manat sosial ayrılmalar, 1 manat 25 qəpik işsizliyə görə sosial sığorta götürülür. Ümumi hesabladıqda maaş 250 manat yox, 235 manat 25 qəpikdir. Təmiz əmək haqqı məhz bu qədərdir”.

Q.İbadoğluna görə, minimum pensiyanın artırılması pensiyaya çıxış imkanlarının da məhdudlaşdırılmasına gətirib çıxarır: “Yəni pensiyaya çıxmaq üçün lazım olan tələblər də avtomatik olaraq artır. 200 manatı 144-ə vurmaq lazımdır. Pensiyaya çıxmaq üçün minimum kapital məbləği 28800 manat olmalıdır. Ya 25 il iş stajı sənədin, ya da 28800 manat sığorta hesabında pensiya kapitalın olmalıdır. Bu yoxdursa, vətəndaş pensiya əldə edə bilmir. Bu halda qanun 130 manat qocalıq müavinəti nəzərdə tutur. Kişilərdə 67, qadınlarda 62 yaşda. Əgər kişlər duldursa və ya himayəsində azyaşlı uşaq varsa, bu həddi 62 yaşa endirilir, qadınların himayəsində azyaşlı uşaq varsa, yaş həddi 57 yaşa endirilir. 130 manat istənilən halda çox azdır və insan 25 il yox, 20 il işləyibsə niyə pensiya almamalıdır? Gələcəkdə minimum pensiya qalxsa sığorta kapitalının da tələbi artacaq”.

Alimə görə, belə çıxır ki, pensiya artımı məsələsi əslində faktiki olaraq 10 minlərlə insanı pensiyasız qoymaq demək olacaq: “Məsələ bundadır ki, pensiyaya çıxmaq üçün minimum pensiya kapitalı minimum pensiya ilə əlaqəlidir. Sabah minimum pensiya 250 manata qalxsa, bu kapital 36 min manat təşkil edəcək. 32 il işləmək lazımdır ki, bu kapital dolsun. Sabah minimum pensiya qalxsa bu 32 il yenə kifayət etməyəcək. Bu sistem insanların pensiya almamasına hesablanıb”.

Q.İbadoğlu hesab edir ki, çıxış yolu stajı və minimum kapitala qoyulan tələbi azaltmaqdadır və bunu hakimiyyət büdcə vəsaitləri hesabına ödəyə bilər. Ən azından 50 faizini hökumət ödəməlidir.

Xəstəlik olan ərzaqlar - deputat 

“Modern.az”da isə “Ölkəyə gətirilən ərzaq məhsullarının tərkibi əsl xəstəlik mənbəyidir - Deputat həyacan təbili çaldı” sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Sayt ölkəyə idxal olunan ərzaq məhsullarının keyfiyyəti barədə deputat Fazil Mustafanın fikirlərinə yer verib.

“Ölkədə 2 mindən artıq səhmlərində dövlətin payı olan kommersiya müəssisələri mövcuddur ki, onların heç biri dividentdən büdcəyə bir manat da vəsait ödəmir. Dividentlərini gizlədirlər və illərdir kimsə onlara bir söz də söyləmir. Büdcəni doldurmaq istəyiriksə, ilk öncə bunlardan başlamalıyıq, Necə olur ki, sadə insan gəlirinin bir manatını belə vergidən gizlədə bilmir, bu iki min müəssisə rahatlıqla bəyan edir ki, heç bir gəliri olmayıb? Araşdırın baxın, əksəriyyətinin komfortu da, maaşı da yerində. Sadəcə imtiyazları olduğu üçün arxayındırlar ki, dəyib toxunan olmayacaq. Bu fakt barədə Hesablama Palatasının rəyində də qeyd olunub”. Deputat bunu “modern.az”a bildirib.

F.Mustafa həmçinin qida təhlükəsizliyi ilə bağlı da məsələ qaldırıb.

“Son vaxtlar Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin səmərəli fəaliyyəti nəticəsində reydlərin sayı çoxalsa və nəzarət gücləndirilsə də, ölkəyə gətirilən ərzaq məhsullarının bir qisminin tərkibi hələ də əsl xəstəlik mənbəyidir. Burada söhbət əsasən süd məhsullarından, kərə yağından, şəkər tozundan gedir. Ölkədə onkoloji xəstəliklərin sürətlə artmasının səbəbini burada axtarmaq lazımdır. Tərkibinə palma yağı qatılmış kərə yağlarının təhlükəsi barədə tibbdən anlayışı olanlar məlumatlıdırlar. Südün tərkibi də çox vaxt təmiz olmur. İllər keçib, inhisarçılığın yaratdığı maneələrə görə daxili bazarda bu məhsulların istehsalını gerçəkləşdirə bilməmişik. Daxildə istehsal olunanların da bir qismi bərbad vəziyyətdədir. Əvəzində valyuta ilə bunları xaricdən almağa məhkum olmuşuq”, - deyə deputat bildirib.

F.Mustafa istehsalın təşviqi ilə bağlı məsələyə də toxunub: “Bu gün əgər biz toxuculuq müəssisələri üçün ölkədə emal olunan pambıq satışından kvota ayıra bilmiriksə, bu sənaye sahəsini inkişaf etdirə bilmərik. Onlar xammalı xarici ölkələrdən valyuta ilə almağa məcbur olurlar və bu da istehsal prosesinə mənfi təsir göstərir”.