Media-icmal 22.06.20

Azərbaycanda koronavirus pandemiyasına qarşı mübarizənin vəziyyəti, koronavirus infeksiyasının mövcud olması müddəti barədə mülahizələr, pandemiyanın həyət evlərinin bahalaşmasna təsiri, hökumətə kompensasiya təklifi və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır... 

Virusa qarşı kollektiv mübarizə

Virusa qalib gəlmək üçün hər kəs mübarizə aparmalıdır. Bunu Azərbaycan Tibb Universitetinin (ATU) dosenti, infeksionist Elza Orucova bildirir.

E.Orucova hesab edir ki, bu infeksiyaya qarşı Azərbaycanda aparılan əhatəli mübarizə tədbirləri sayəsində virus xəstəlik törətmək qabiliyyətini itirəcək.

İnfeksionistə görə, yoluxma öncə xariclə əlaqəli olub, əsas səbəbi də budur ki,  bəzi vətəndaşlar xəstəliyi ciddiyə almayıblar, "evdə qal" tövsiyəsinə yetərli əməl etməyiblər: "Qoruyucu maskalar ya geyilmir, ya da düzgün istifadə edilmir. Yoluxmanı minimuma endirmək üçün sosial məsafə mütləq gözlənilməlidir".

E.Orucova əlavə edir ki, bu istiqamətdə maksimal effekti tam təmin edəcək spesifik müalicə və profilaktik vasitə yoxdur: "Başqa sözlə, onlara qarşı peyvənd icad edilməyib".

Həkimin sözlərinə görə, mütəxəssislər bu qənaətə gəliblər ki, koronavirus infeksiyası təkcə ağır formada olmur, 80-85 faiz yüngül, yaxud da simptomsuz şəkildə cərəyan edir. Ona görə də xəstəlik əsasən ayaqüstü keçirilir: "Əksər hallarda qrip və digər kəskin respirator virus infeksiyaları altında pərdələnir. Yəni standart qrip əlamətləri ilə özünü göstərir. Kontagiozluq, yəni yoluxduruculuq əmsalı orta hesabla 3 faizdir".

Onun fikrincə, hazırda 100 faiz radikal effekti təmin edən spesifik müalicə və profilaktik vasitə (vaksin) yoxdur, buna görə də patogenetik və simptomatik terapiyaya üstünlük verilir.

Professor virusun davametmə müddəti barədə

Koronavirus infeksiyası 7-8 ay davam edəcək. Bunu tanınmış tibb professoru Adil Qeybulla bildirir. ("Professordan açıqlama: Virusa yoluxma 7-8 ay davam edəcək").

Əhalini dərman, vaksin illüziyasına aldanmamağa çağıran professor əlavə edir: "Bu infeksiya maksimum 7-8 ay davam edəcək. Daha sonra virus mutasiyaya uğrayıb, sıradan çıxacaq və tamamilə aradan qalxması üçün zaman lazımdır".

Professor Azərbaycanda insanların virusa yoluxmamaq üçün "dektametazon" dərmanından istifadə etmələrinə də münasibət bildirir: "Vətəndaşlar bu dərmandan reseptsiz istifadə edirsə, ciddi əks təsirləri ola bilər və bu dərmanlar həkim nəzarəti ilə istifadə olunmalıdır: Bu müddət ərzində insanlar sağlam qalmaq istəyirlərsə, maska taxmalı, məsafə gözləməli, əllərini dezinfeksiya etməlidirlər. İnanın, bununla biz virusun öhdəsindən gələ bilərik. Qalan məslələr hamısı illuziyadır".

A.Qeybullaya görə, 15 günlük karantin rejiminin effektli olması, insanlardan asılıdır: "Bu gün yoluxma sayı çox yüksəkdir. Dövlət hazırki məqamda sərt karantin rejimini tətbiq etməyə məcbur idi. Çünki artıq Bakı xəstəxanalarında yer yoxdur, həkim, tibb bacısı çatışmazlığı var. Amma yenə də heç kim qaydalara əməl etmək istəmir".

Ekspertdən kompensasiya təklifi 

Həftəsonu tətbiq edilmiş qapadılmalar üçün kompensasiyalar ödənilməlidir. Bunu iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli bildirib.  

Ekspert iyun ayının əvvəlindən etibarən ilk və sonrakı həftəsonlarında (iyunun 6-da və 7-də, eləcə də iynun 14-də və 15-də həftəsonu qapadılmalar nəzərdə tutulur - red.) qapadılmaların iqtisadiyyata böyük zərbə vurduğunu bildirir: "Hətta həmin 4 gün üçün də kompensasiyalar ödənilməlidir. Çünki dövlət adlı institut qadağaların maddi yükünü daşımağa məcburdur. Əgər etmirsə, deməli, öhdəsinə düşən vəzifələri yerinə yetirmir".

Mövcud iqtisadi vəziyyəti şərh edən ekspertin sözlərinə görə, ümumi makro-iqtisadi durum ağırlaşıb: "Ümumdaxili məhsulun azalması da müşahidə olunur. Həm xarici ticarətdə, həm də tədiyyə balansında ilin əvvəlindən 1.3 mlrd. dollara yaxın mənfi saldo yaranıb. Bu, iqtisadi göstəricilərin ciddi zəifləməsinə işarədir. Büdcə daxilolmalarında da kifayət qədər azalmalar var. Bu, həm neft qiymətlərinin azalması, həm də sərt karantin rejimində bir çox sahələrin bağlanması ilə əlaqəlidir". 

İqtisadçıya görə, aprel-may aylarında 600 min nəfərə şamil edilən 190 manatlıq yardım yetərli deyildi, 10 minlərlə insan bunu almaqdan kənarda qaldı.

Ekspert hesab edir ki, Azərbaycan hökuməti həm vətəndaşa, həm kiçik, orta sahibkara böyük yardımlar haqqında düşünməlidir: "Hökumət sadəcə anlamalıdır ki, edilən köməklər, əslində, dövlətin özünə etdiyi yardımdır. Yardımların bir qismi ticarətin canlanmasına, vergilər şəklində geri qayıtmasına və nəhayət, iqtisadi çarxların dönməsinə gətirəcək".

Xatırladaq ki, son vaxtlar Azərbaycanda koronavirusa yoluxma və ölüm hallarında ciddi artım müşahidə edilir. Gündəlik virusa yoluxanların sayı 300-dən, bəzi hallarda 400-dən çox olub.  Bu faktlara görə Oeprativ Qəraragah iyun ayında iki həftəsonu ölkənin iri şəhərlərində və bəzi rayonlarında qapatmalar tətbiq edib. İyunun 19-da isə iyunun 21-dən iyulun 5-nə kimi Bakı, Sumqayıt, Abşeron, Gəncə, Yevlax, Cəlilabad, Lənkəran və Masallıda sərt karantin rejimi tətbiq edilməsi qərarı verib. Bu yaşayaş məntəqələrində evdən çıxmaq SMS icazəsilə ilə mümkündür. 

Pandemiya həyət evlərini bahalaşdırdı

Xüsusi karantin rejiminin qadağaları bağ və həyət evlərinin qiymətini 30%-ə qədər bahalaşdırıb. Bu barədə əmlak sahəsi üzrə ekspert Elnur Fərzəliyev bildirir ("Mətbuat.az", "Xüsusi karantin rejimi bağ və həyət evlərinin qiymətinə təsir edib") bidirir.

Ekspert bahalaşmaya səbəb kimi koronavirus pandmeiyasını önləmək üçün tətbiq edilən sərt karantin qadağalarını göstərir. Onun sözlərinə görə, pandemiyadan öncə kirayə mənzil bazarında bina evlərinə tələbat daha yüksək olub: "...Pandemiya isə vəziyyəti dəyişib. Həyət evlərinin isə qiymətləri bir-birindən kəskin fərlənir, 500 manatdan 7 min manata qədər…"

E.Fərzəliyev həyət evlərinin həyətyanı ərazisinin geniş olmasını qiyməti bahalaşdıran əsas amil adlandırır və hamının da şəhərdən kənarda ev axtardığını bildirir.

Onun sözlərinə görə, vəziyyətin nə vaxta qədər belə davam edəcəyi məlum deyil, odur ki, hər kəs indidən həyət evi kirayələyir və yay boyunca həyət və bağ evlərinin qiyməti artmaqda davam edəcək: "... Həmişəkindən fərqli olaraq, bu il bağ evlərinin qiyməti artıq martdan etibarən artıb... Kirayə bağ evi problemi yaşana bilər. Çünki bağ evləri üçün müraciət edənlər həddən artıq çoxdur. Bu vəziyyət pandemiya sona çatana qədər davam edəcək".