Media-icmal 23.06.20

Koronavirusun təhlükəli xüsusiyyətləri, baş infeksionistdən  xəbərdarlıq, regionlara qoyulan kreditlərin azlığı  və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır.

Qriplərin ən qorxulusu?

Rəsmi “Azərbaycan” qəzeti “Koronavirus “qriplər ailəsi”nin ən təhlükəlisidir” sərlövhəli məqalədə koronavirus infeksiyasının təsirləri dəyərləndirilir.

Müəllifə görə, bu virus yeni deyil, XX əsrin 70-80-ci illərindən tibbə məlumdur, əvvəllər yarasalarda, ilanlarda yayılıb. Yazı müəllifi əlavə edir ki, hava-damçı yolu ilə yayılan viruslar ən qorxulusudur, koronavirus da onlardan biridir.

Bu virusdan qorunma üsullarına gəlincə, müəllif izolyasiya tədbirlərinə xüsusi diqqət verilməsini, ara məsafənin saxlanmasını, şəxsi gigiyena qaydalarına əməl olunmasını təklif edir.

Müəllif deyir ki, adətən bu virusa yaşlıların daha çox yoluxduğu deyilir, amma son vaxtlar yoluxmaların yaş müqayisəsi göstərdi ki, bu virus hər kəsə yoluxmaq gücündədir:  “Belə nəticəyə gəlmək olur ki, virus istənilən yaş qrupuna aid insanlara keçə bilər. Lakin 100 yoluxanın 20-i bu pandemiyanı ağır keçirir, simptomları çox olur və ölümlə nəticələnir”.

Müəllif vurğulayır ki, virusun daha çox sıx olan yaşayış məntəqələrində yayılma ehtimalı güclüdür və paytaxt Bakı da bu kateqoriyaya aiddir.

Yazı müəllifi deyir ki, sərtləşdirilmiş karantin rejimi şəraitində müvəqqəti yaşamaq, dözmək, sosial izolyasiyanı qəbul etmək sabahkı təhlükədən uzaqlaşmaq anlamını verməlidir.  Onun fikrincə, bunun üçün panikaya uymaq, əsassız informasiyalara meyl etmək daha təhlükəlidir.

“Bir sözlə, bütün dünyanı bürüyən qlobal pandemiya şəraitində Azərbaycan vətəndaşları təmkin nümayiş etdirməli, ölkədaxili karantin tədbirlərinə dəstək olmalı və özünütəcrid qaydalarına riayət etməlidirlər.

Vaksinə qədər vaxt qazanmaq “fürsəti”  

Süni tənəffüs aparatlarında çatışmazlıq yarana bilər. Bunu Azərbaycanın baş infeksionisti Cəlal İsayev (“Süni tənəffüs  aparatlarında çatışmazlıq yarana bilər”) bildirb.

C.İsayev deyir ki, bu gün Azərbaycanda kritik vəziyyətdə olan xəstələr var, yoluxmaların sayı isə sabit olaraq artır: “Belə davam edərsə, xəstəxanalarda çarpayı yerləri, süni tənəffüs aparatlarında çatışmazlıq yarana bilər”.

Onun deməsinə görə, koronavirus ötən aylarla müqayisədə hazırda daha ağır forma alıb, artıq xəstəlik cavanlar arasında da sürətlə yayılmağa başlayıb.

Baş infeksionistə görə, bu gün koronavirus mutasiyaya uğrayıb və hətta cavan, heç bir digər xəstəliyi olmayan şəxslərdə də ağırlaşmaların olması qaçılmazlığa dönüb.

C.İsayev hava-damcı yolu ilə keçən infeksiyanın qısa müddətdə aradan qaldırılmasını qeyri-mümkün sayır: “Məqsədimiz bu infeksiyanı tam aradan qaldırmaqdır. Öncə mövcud səhiyyə sisteminin bunun öhdəsindən gələ bilməsini təmin etmək lazımdır. Bunun üçün isə insanlar arasında ünsiyyəti minimuma endirmək vacibdir. Tək yol insanlar arasında yoluxma hallarının dinamikasına nəzarət edə bilməkdir.

C.İsayeva görə, buna nəzarət oluna bilsə infeksiya əleyhinə vaksin hazırlanana qədər zaman qazanmaq olar.

Kredit az, faiz yüksək

Regionlarda kredit qoyuluşu az, faizlərsə yüksəkdir. Bu barədə “sfera.az” saytında yer alan eyni sərlövhəli məqalədə deyilir.

Müəllifin deməsinə görə, Azərbaycanda fəaliyyət göstərən bankların regionlar üzrə verdiyi kreditin 80 faizindən çoxu paytaxt Bakının payına düşür.

Mərkəzi Banka istinadən deyilir ki, kredit qoyuluşunun həcmi 14,742 milyard manat təşkil edib və bu qədər kreditin 11,882 milyard manatı Bakıda ayrılıb.

Bakıdan sonra kredit qoyuluşunda ikinci ən böyük paya Aran iqtisadi rayonu sahibdir və bu bütün kredit qoyuluşunun 5 faizi deməkdir. Kreditlərin həcminin böyüklüyünə görə növbəti yerləri Gəncə-Qazax iqtisadi rayonu (cəmi kreditlərin 4,2 faizi), Abşeron iqtisadi rayonu (cəmi kreditlərin 3,55 faiz) tutur.

Müəllif deyir ki, regionlarda verilən kreditlərin həcmi az olmaqla yanaşı kreditlər üzrə faiz dərəcələri yüksəkdir: “Respublika üzrə orta kredit faizi 11,5 olduğu halda Bakıda 9,5 faiz, Aranda 22 faiz, Gəncə-Qazax iqtisadi rayonunda 19 faiz, Abşeron iqtisadi rayonunda 16 faiz təşkil edib.

Regionlarla Bakı arasında fərqin böyük olmasına toxunan müəllifə görə, bunun əsas səbəbi iqtisadi fəaliyyətin və yaradılan əlavə dəyərin çox hissəsinin paytaxtda formalaşmasıdır: “Ölkədə pərakəndə ticarət dövriyyəsinin, ümumi daxili məhsul istehsalının, muzdla çalışanların əsas hissəsi Bakının payına düşür: “Həm əhalinin sayının çoxluğu, həm Bakıda adambaşına düşən gəlirin yüksək olması kredit qoyuluşunda Bakının üstünlüyünə səbəb olur. Regionlarda son illərdə inkişaf var, amma Bakı ilə müqayisədə zəifdir”.

Müəllif hesab edir ki, banklar kredit məsələsində faktiki vəziyyəti nəzərə alaraq  Bakıdan kənar yerlərə az kredit ayırırlar.