Media-icmal 23.09.20

Pandemiyaya qarşı aparılan mübarizə, PİKAP markalı avtomobillərin yol polisi tərəfindən saxlanması, bəzi banklardakı vəziyyət, taksi xidməti sahəsində qiymətlərin qalxmasının səbəbləri və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır.

“Azərbaycan” qəzeti “Qlobal böhranla effektiv mübarizə” sərlövhəli məqalədə  COVİD-19 pandemiyasına qarşı mübarizəni dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, belə bir durumda çoxları ümidini vaksinə bağlasa da hazırda pandemiyanın qarşısını alacaq, gözləntiləri doğruldacaq vaksin əldə edilməyib.

 Tədqiqatlar davam etdiyindən vaksinlərin effektivliyi və təhlükəsizliyi haqda hələ fikir söyləmək mümkün deyil. Lakin bilinən odur ki, indiki şəraitdə epidemioloji vəziyyətə nəzarət etmək üçün ən effektiv vasitə həssas əhali qruplarının vaksinasiyasıdır. Hesablamalar göstərir ki, əhalinin ilkin olaraq 20 faizinə peyvənd vurulması epidemioloji vəziyyətə nəzarət etmək üçün kifayət edər.

Müəllif əlavə edir ki, Azərbaycan COVID-19-a qarşı vaksinin alınması ilə əlaqədar fəal iş aparır. Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyinin məlumatına görə, sentyabrın 18-də İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi və GAVI (Global Alliance for Vaccines) təşkilatı arasında saziş imzalanıb.

Sazişə görə, ÜST tərəfindən təsdiqlənmiş və tələblərə cavab verən peyvənd istehsal olunduqda tez bir zamanda təşkilatın başqa üzv ölkələri ilə bərabər, Azərbaycan da həmin peyvəndlə təmin olunacaq.

Müəllif vurğulayır ki, bütün mərhələlər, şirkətlərin apardığı bütün araşdırmalar öz nəticəsini verəndən, bütün sınaq testləri və beynəlxalq sertifikatlaşdırma aparılandan sonra bu peyvəndlər Azərbaycana gətiriləcək.

Müəllifə görə, hazırda qlobal böhranla mübarizə davam edir: “Dövlətimiz koronavirusla mübarizədə qətiyyətli addımlar atır və əldə olunan müsbət nəticələr iki aya yaxındır ki, qorunub saxlanılır. İyul ayının sonundan ölkəmizdə təhlükəli infeksiyaya yoluxmanın dinamikasında müsbət tendensiya müşahidə edilir”.

Yazıda deyilir ki, xəstəxanalarda müalicə alan və reanimasiyada olan koronaviruslu xəstələrin sayı xeyli azalıb.

“Yenisabah.az” saytında dərc edilən “Pikap maşınlar yol polisi tərəfindən müsadirə olunur?” sərlövhəli məqalədə müəllif  verilən suala ekspert Ərşad Hüseynovla cavab axtarır.

Ə. Hüseynov deyir ki, müharibə dövründə təkcə döyüşə bilən hərbi vəzifəli vətandaşlar deyil, nəqliyyat vasitələrinin də səfərbər edilməsi qanunvericilikdə nəzərdə tutulur.

Onun deməsinə görə, bu, dünyanın bütün ölkələrində, hətta nəhəng hərbi büdcəyə malik ölkələrdə də belədir”.

Ə.Hüseynov əlavə edib ki,  ölkədə bu məsələni dəqiq tənzimləyən qanunvericilik mövcuddur. AR-in 2005-ci ilin mayında  qanunla təsdiq edilmiş  “Hərbi-nəqliyyat vəzifəsi haqqında Əsasnamə”də və bəzi digər qanunvericilik aktlarında detallar əksini tapıb.

Zərurət yarandıqda Silahlı Qüvvələrin ehtiyacları üçün səfərbər edilə bilən 200 müxtəlif nəqliyyat vasitəsinin siyahısı təsdiq edilib.

Siyahıda yüksək keçidli minik avtomobilləri, xüsusi yük avtomobilləri, ümumqoşun təyinatlı xüsusi avtomobillər, sanitar avtomobilləri, sərnişin avtobusları, evakuatorlar, müxtəlif traktorlar və s. var.

Adətən xüsusi ehtiyac olan, istismarı rahat və asan olan, həm də dözümlü nəqliyyat vasitələri səfərbər olunur (məsələn, belə tələbə daha şox “UAZ”, “NİVA”, müxtəlif pikaplar, “URAL”, “Zil-131” və s. uyğun gəlir).

Ekspert deyib ki, vətəndaşlar bundan heç də narahat olmamalıdır: “Çünki qanunvericiliyə görə, təşkilatların və vətəndaşların mülkiyyətində olan nəqliyyat vasitələrinin səfərbər edilməsi ilə əlaqədar vurulmuş zərərin əvəzinin dövlət tərəfindən ödənilməsi nəzərdə tutulur.

Yəni, səfərbərlik üçün cəlb edilən nəqliyyat vasitəsi sıradan çıxarsa, yararsız hala düşərsə, vətəndaşın pulu tam ödənilir.

Göstərdiyim nəqliyyat vasitələri Silahlı Qüvvələrə səfərbərlik zamanı və müharibə dövründə təqdim olunmalıdır. Digər detallar da qanunvericilikdə təsbit edilib”.

Sosial şəbəkələrdə yayılan məlumatlara görə, yol polisləri hərəkətdə olan PİKAP maşınları saxlayaraq müvəqqəti cərimə dayanacaqlarına aparırlar. Buna səbəb kimi isə cəbhədə baş verən son hadisələr göstərilir.

“Müsavat.com” saytı  İlin sonunadək vəziyyəti yaxşı olmayan banklara dair konkret qərarların olacağı gözlənilir” sərlövhəli məqalədə müəllif ölkə banklarının durumu barədə ekspertlərlə söhbət edir.

Müəllifin deməsinə görə, Azərbaycan banklarının bir neçəsinin ciddi problemləri var. Bununla bağlı yayılan məlumata görə, yaxın vaxtlarda bir neçə bankla bağlı sərt addımlar atılacaq, ilin sonunadək problemləri olan 4-5 bankın daha yaxşı vəziyyətdə olan banklara birləşdiriləcəyi gözlənilir.

Müəllif yada salır ki, bu ilin aprelində Mərkəzi Bankın qərarı ilə 4 bankın lisenziyası geri alınıb, Bunlar “Atabank”, “Amrahbank”, AGBank və “NBCbank”dır.

Müəllif əlavə edir ki, 2020-ci il iyulun 31-nə kimi ölkədəki 26 bank ilk 6 ay üzrə maliyyə göstəricilərini açıqlayıb: “2020-ci ilin ilk 6 ayını 26 bankdan 21-i xalis mənfəətlə, 5-i isə xalis zərərlə başa vurub: “Ən çox xalis zərəri olan banklar isə “Yelo Bank”(13 milyon 583 manat), “Muğanbank”(1 milyon 880 min manat),  “Bank Avrasiya”dır (1 milyon 578 min manat). “Pakistan Milli Bankı”n ın Bakı filialının zərəri 233 min manat, BankBTB-nin isə 107 min manat təşkil edib”.

İqtisadçı-ekspert Samir Əliyev deyir ki, bir neçə bankda vəziyyət yaxşı deyil, amma indidən  talelərinin necə olacağını söyləmək çətindir.

Ekspertə görə, vəziyyəti yaxşı olmayan bankların birləşməsi pozitiv prosesdir, amma Azərbaycanda bundan o qədər də istifadə edilmir.

S.Əliyevin fikrincə, “Əmanətlərin tam sığortalanması haqqında” qanunun icra müddəti bitənədək Mərkəzi Bank problemləri olan banklarla bağlı qəti addımlar atacaq: “Bağlanası bank varsa, dekabrın 4-dək bunu edəcəklər”.

“Redaktor.az” saytında yer alan “Taksi şirkətləri qiyməti bu üsulla artırır - heç kim bunu bilmir sərlövhəli məqalədə taksi sitemində qiymət artımı barədə müəllif ekspert Azər Allahverənovla  söhbətləşir.

Müəllifin deməsinə görə, son vaxtlar Bakıda fəaliyyət göstərən taksilərin qiyməti əvvəlki vaxtlarla müqayisədə 15-20 %-ə dək artıb: “Birincisi, bu, süni qiymət artımı da ola bilər. Yəni, taksi şirkətləri öz aralarında razılığa gəliblər ki, qiyməti qaldıra bilərlər. İkincisi, taksiyə artan tələbat da qiymət artımını qaçılmaz edir.

Müəllif yada salır ki, bir müddət  ictimai nəqliyyata müəyyən məhdudiyyətlər tətbiq edildi, metronun fəaliyyəti dayandırıldı. Bu səbəbdən də insanların bir qismi işə gedərkən taksilərdən istifadəyə üstünlük verdilər. Bu da qiymət artımına gətirib çıxartdı”.

Ekspert bəzi taksi şirkətlərinin xüsusi proqramlar vasitəsilə qiymətləri artırdığını bildirib.  Onun deməsinə görə, normalda gediş haqqı hər kilometrə görə 50-60 qəpik təşkil edir: “Bəzi taksilərdə isə gediş haqqı 70 qəpikdir. Lakin taksinin hansı gündə və hansı saatda sifariş edilməsi də qiymətə təsir edir. Taksi sifarişlərində qiymət artımı onlayn aqreqatorlar vasitəsilə həyata keçirilir.

Həftənin və ya günün saatından asılı olaraq, sifariş edilən taksiyə tələbat artdıqda yüksələn əmsal sistemi işə salınır. Bu da nəticə etibarilə qiymətin artmasına səbəb olur. Bu, süni müdaxilə nəticəsində baş verir. Buna görə də şənbə və bazar günləri qiymət artımı müşahidə edilir”.