Media-icmal 24.07.20

COVİD-19 pandemiyasına qarşı mübarizə, bəzi ölkələrlə münasibətlərə baxış, pandemiyanın vurduğu iqtisadi ziyan və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır.

“Azərbaycan” qəzeti “Pandemiya ilə hərtərəfli mübarizə aparılır” sərlövhəli məqalədə ölkədə COVİD-19 pandemiyasına qarşı mübarizəni dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanda COVID-19 virusunun qarşısının alınmasında görülən tədbirlər əhalinin sağlamlığına və təhlükəsizliyinə hesablanıb.

Maska istehsalından yeni xəstəxanaların qurulmasına kimi bu məqsədə xidmət edib, karantin dövrü ərzində vətəndaşlara göstərilən maddi və sosial yardımlar bu xüsusda əhəmiyyətli rol oynadı və hazırda da bu tədbirlər davam etdirilir.

Müəllif  rəsmi mənbələrə istinadən deyir ki, pandemiya dövründə təqribən 5 milyona yaxın insan dövlət tərəfindən maddi dəstəklə əhatə olunub.

Müəllifə görə, hazırda da infeksiyanın yoluxma dinamikası ilə bağlı ölkədəki vəziyyət təhlil edilərək uyğun tədbirlərin görülməsinə start verilib.

“Yoluxma sayı yüksək olan bəzi şəhər və rayonlarda 5 avqustadək sərtləşdirilmiş xüsusi karantin rejimi tətbiq edilib. Həmçinin xüsusi karantin rejiminin sərtləşdirildiyi şəhər və rayonlarda həftə sonları bütün ictimai nəqliyyatın hərəkəti dayandırılır. Görülən bütün bu tədbirlərin əsas məqsədi yoluxmanın sürətini azaltmaq, yarada biləcəyi fəsadların qarşısını almaqdır.

Müəlli vurğulayır ki, koronavirusa yoluxma sayına görə azalma effektiv tədbirlərin nəticəsidir. “Hazırda da COVID-19 infeksiyası nəzarət altındadır. Azərbaycanda pandemiya ilə bağlı vəziyyət tədricən yaxşılaşır. Ehtimal ki, belə davam edərsə, yumşaldılmalar da tez bir zamanda baş verəcək”.

Dövlət bütün imkanlarını qlobal pandemiyaya qarşı səfərbər edib, yoluxmanın idarəolunan səviyyəyə çatdırılması, lokallaşdırılması və tamamilə yox edilməsi istiqamətində zəruri tədbirlər görür.

“Yenisabah.az” “Rusiya Azərbaycana heç nə edə bilməz” sərlövhəli məqalədə deputat Vahid Əhmədovun Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərinə, eləcə də ölkədaxili proseslərə dair düşüncələrinə yer verib.

V.Əhmədova görə, bəziləri ehtiyat edir, amma artıq Rusiya Azərbycana heç nə edə bilməz.: “Çünki Türkiyənin dövlət başçısı, XİN rəhbəri, müdafiə naziri öz sözlərini dedilər. Mən də qürurlandım bu mövqeləri eşidəndə. Bunlar hamısı faktdır”.

Onun fikrincə, yeni torpaq iddiasında olan dövlətlər tərəfindən Azərbaycana hansısa həmlələr edilməsinə Türkiyə heç vaxt imkan verməz: “Ermənistan kimdir, onun nəyi var? Sadəcə, oyuncaq dövlətdir və Rusiya da ondan istifadə edir, orada baza saxlayır”.

Amma bununla belə deputat ermənilərin vasitəsilə rusların təxribata əl ata biləcəyini də istisna etmir.

Deputat deyir ki, Azərbaycanı açıq və qəti müdafiə edən, iki dövlət var: Türkiyə və Pakistan, elə bu iki dövlətlə də ciddi hərbi əlaqələr qurulmalı, hərbi müqavilələr imzalanmalı və Qarabağ azad olunmalıdır: “Yoxsa ATƏT-dir, BMT-nin qətnamələridir, onlara arxayın olmaq olmaz”.

Daxildəki proseslərə gəldikdə deputat deyir ki, xalq birmənalı şəkildə ali baş komandanın yanındadır, amma “beşinci kolon” da sakit oturmur, indi adları açıqlanır.

Deputatın deməsinə görə, orduda da narahat edən müəyyən məsələlər var, orada da təmizlənmələr olmalı, milli qüvvələr olmalıdır ki, Azərbaycan torpaqlarını azad etmək iqtidarında olsun.

“Bizimyol.info”da dərc olunan “Pandemiya dövründə iqtisadi itkilərimiz nə qədər olub? - ekspert rəyi” sərlövhəli məqalədə isə pandemiyanın Azərbaycan iqtisadiyyatına vurduğu ziyanlar barədə iqtsadçı-ekspertlərin şərhlərinə yer verilib.

Müəllif yada salır ki, ölkədə karantin rejimi tətbiq olunanda  iqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarov karantin rejiminin ölkə ÜDM-ə gündə 150 milyon manat ziyan vurduğunu bildirmişdi: “Statistikaya görə, ÜDM-in son 3 aylıq həcmi 4,2 milyard manat və ya 22 faiz azalıb. İş yerlərinin bağlanması ilə vətəndaşların sosial vəziyyətinin gərgin olduğunu anlamaq çətin deyil.

Bəs Azərbaycanın itkiləri nə oldu, hamımıza toxunan bu zərbənin həcmi nə qədərdir?

“2020-ci ilin mart-aprel-may aylarında 14,9 milyard manatlıq ÜDM istehsal olunub, bu, ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 5 milyard manat azdır. Karantin dövründə, yəni 2020-ci ilin mart ayında iqtisadi itkilərimiz 884 milyon manat, aprel ayında 1,6 milyard manat,may ayında 1,7 milyard manat təşkil edib”.

İqtisadçı alim Qubad İbadoğlu bir ay ərzində 3,2% -lik azalma göstəricisini böyük rəqəm adlandırıb. Onun deməsinə görə, BVF ölkədə illik azalmanı 2,2% qiymətləndirib, “Hazırda 1,7 % azalma var. İlk ayın nəticələri bəlli olanda azalmanın daha çox olduğunu müşahidə edəcəyik”.

İqtisadçı Natiq Cəfərli isə heab edir ki, azalma rəqəmlərdə əks olunandan daha çoxdur: “Azərbaycanda hər şey neftin qiymətlərindən asılıdır. Azərbaycanda ÜDM-in formalaşmasında neftdən sonra tikinti və xidmət sektoru böyük rol oynayır. Martın 15-dən sonra bizdə bu sahələr demək olar ki, işləmir.ÜDM-in formalaşma sürəti demək olar ki sıfırlanıb”.

Ekspert deyir ki, itkilər sənayedə 25,4%, tikintidə 17% , turizmdə və ictimai iaşə sahəsində 41% təşkil edib. N.Cəfərli deyir ki, yollar bağlı olduğu üçün məhsullar kənddən paytaxta və digər ölkələrə aparıla bilmir, buna görə, kənd təsərrüfatı sahəsində də itkilər olacaq.

Ekspert vurğulayır ki, ÜDM-in həcminin böyük olması ondan vətəndaşlara düşən payın çox olması deməkdir, yəni maaşlar arta bilir, inkişaf sürətlənir və s. azalanda isə gəlirin azalması dövlətin xərclərin azalması deməkdir.