Media-icmal 25.03.20

Koronavirus pandemiyası ilə bağlı Azərbaycandakı son vəziyyət, bu virusun dərin böhrana səbəb ola bilməsi qayğıları, tətbiq edilən məhdudiyyətlərlə bağlı bəzi vətəndaşların gündəlik qazanc problemləri, dünya bazarında qazın ucuzlaşa bilməsi ehtimalı və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır. 

“Modern.az”  dərc etdiyi “Azərbaycanda daha 15 nəfər koronavirusa yoluxdu” sərlövhəli məqalədə Azərbaycanda koronavirus pandemiyası ilə bağlı vəziyyəti dəyərləndirir.

Müəllif  Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargaha istinadən deyir ki, Azərbaycanda 15 yeni koronavirus infeksiyasına yoluxma faktı qeydə alınıb.

“Hazırda Azərbaycanda xüsusi rejimli xəstəxanalara yerləşdirilən 76 nəfər aktiv koronavirus xəstəsi həkim nəzarəti altındadır, onlardan 6 nəfərinin vəziyyəti orta ağır qiymətləndirilir, digərləri isə özlərini normal hiss edirlər... infeksiyaya yoluxma hallarının müəyyənləşdirilməsi məqsədilə müxtəlif xəstəxanalarda yaradılmış karantin zonalarında 2126 nəfərin müayinəsi ilə bağlı müvafiq tədbirlər görülür”, - məqalədə vurğulanır.

Müəllifin deməsinə görə, yoluxma halları həm Azərbaycana xaricdən gələn şəxslər sırasında, həm də ölkə daxilində insanların bir-birini yoluxdurması faktları üzrə aşkarlanır: “Buna görə də infeksiyasının yayılmasına yol verməmək üçün hər bir şəxs gigiyena qaydalarına, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının, Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargahın tələb və tövsiyələrinə ciddi riayət etməlidir”, - müəllif bildirir.

“Azadlıqinfo.az”da isə dərc edilən “Virus ağır iqtisadi böhrana səbəb olacaq”  sərlövhəli məqalədə iqtisadçı-eskpert Rövşən Ağayevin iqtisadiyyatın mövcud vəziyyətilə bağlı düşüncələrinə yer verilib.

İqtisadçı hazırda dünyanın əsas probleminə dönən koronavirus bəlası ilə bağlı deyir ki, son 2 min ildə bəşər 4 və ya 5 belə bəla görüb, itkilərlə də olsa onu adlayıb: “Fəlakətin miqyasından asılı olmayaraq insan cəmiyyəti yox olmayıb. Bu dəfə də itkilərə rəğmən kabus aradan qalxacaq. Amma postvirus dövrünə ciddi hazırlaşmaq lazımdır”,- iqtisadçı əsas istiqaməti göstərir.

Ekspertin deməsinə görə, dünya iqtisadiyyatı üçün çətin dövr başlayacaq, belə ki, iqtisadi dövriyyə pozulub, turizm, idman, istehsal, ciddi itkilər verib, real sektor maliyyə itkiləri yaşayır və bu problem getdikcə daha da dərinləşəcək. 

İqtisadçıya görə, bu, hələ hamısı deyil, biznesin maliyyə sektorunun öhdəliklərini icra edə bilməməsi maliyyə böhranının dərinləşməsi riskini qaçılmaz edəcək.

R.Ağayev hesab edir ki, hökumətlərin büdcə dəstəyi problemi xeyli dərəcədə yumşalda bilsə də  tam aradan qaldırması real deyil, işsizlik yoxsulluq və sosial gərginliyi daha da dərinləşdirəcək.

İqtisadçıya görə, bazara limitsiz pul kütləsinin çıxarılması yüksək inflyasiya riski yaradacaq: “Belə vəziyyətdə dünya əmtəə bazarlarında əlverişli qiymət konyukturunun formalaşacağına ümid bəsləməyə dəymir. Bizim kimi neftdən asılı iqtisadiyyatlar üçün yaxın bir il ciddi sınaq olacaq”.

“Yenisabah.az” da isə “Əhaliyə hansı güzəştlər ediləcək? - Kreditlərin silinməsi, ərzaq yardımı...” sərlövhəli məqalədə ölkədə edllan xüsusi karantin rejimi şəraitində bəzi məsələlərlin tənzimlənməsindən bəhs edilir.

Bu və s. məsələlər barəsində müəlliflə söhbətləşən vəkil Roman Qaraşov deyir ki, Bakıya giriş-çıxışın məhdudlaşdırılması ilə bağlı rayon qeydiyyatında olan, amma Bakıda işləyən şəxslərin məsələsi onların xeyrinə həll ediləcək.

Vəkil R.Qaraşov hesab edir ki, əsas problem giriş-çıxışa qoyulan məhdudiyyətlər yox, aztəminatlı, maddi cəhətdən gündəlik tələbatını günlük ödəyən insanların olmasıdır: “Yaxın vaxtlarda əgər əhaliyə hər hansı bir maddi dəstək göstərilməsə, çox çətin olacaq. Çünki bu cür ailələr gündəlik tələbatını ödəməlidirlər”.

Vəkilin deməsinə görə, Bakı ətrafında yaşayan insanlar var ki, onların işi birbaşa paytaxtla bağlıdır, amma məhdudiyyətlərin tətbiqi onları gündəlik qazanclarından məhrum edib. R.Qaraşov hesab edir ki, belə qərarların verilməsi zamanı əhalinin də marağından çıxış edərək müəyyən güzəştlərin tətbiqi nəzərdə tutulur, amma hələ ki reallaşdırılmayıb. Vəkil nümunə olaraq deyir ki, bank sistemi ilə bağlı təkliflərin hazırlanması göstərilsə də real bir addım atılmayıb.

“Moderator.az” da isə “Azərbaycan üçün arzuolunmaz təhdid: Neftin ucuzlaşması qaza da təsir edəcək” sərlövhəli məqalədə müəllif dünya bazarında neftin ucuzlaşmasının Azərbaycan iqtisadiyyatına mənfi təsirini Neft Araşdırmaları Fondunun prezidenti ekspert İlham Şabanla dəyərləndirir.             

Ekspert hesab edir ki, bu amil qaçılmazdır: “Əlbəttə, neftin ucuzlaşması təbii qaza da ciddi təsir edəcək. Onsuz da qazın qiyməti ilin əvvəlindən enməyə başlamışdı”.

Onun deməsinə görə, hazırda qazın dünya bazarındakı mövcud qiyməti 6 ay əvvəlki kimi, yəni neftin 55 dollara olan dövrünə uyğundur. İ.Şaban deyir ki, indi Avropa bazarında qazın bir min kubmetri 200 dollardan aşağıdır, maye qaz isə daha ucuzdur: “Çünki onun ən böyük alıcısı Çin idi və oradakı vəziyyətlə bağlı qaza tələbat aşağı düşüb. Sənaye obyektlərinin çoxunun dayandırılması ilə əlaqədar qazın istifadəsi azalıb”.

İ.Şabana görə, qazın qiymətinin daha çox ucuzlaşması əsasən bu ilin ortalarında müşahidə ediləcək: “İndi neftin kəskin ucuzlaşmasının nəticələri qazın qiymətinə təsirini cari ilin ortalarında göstərəcək... ilin ortasında qazın qiyməti minimum həddə, yəni 150 dollara, hətta bir az da aşağı düşəcək. Bu ehtimal böyükdür”.

İ.Şabanın fikrincə, bu ehtimal həm də ona görə yüksəkdir ki, iki gün əvvəl İtaliya baş nazirinin qərarı ilə ölkədəki sənaye sahəsinin 70 faizi işini dayandırıb. Yaxın zamanlarda bu, Almaniya və Fransada da özünü göstərəcək: “Bu isə o deməkdir ki, qazın ən böyük bazarlarından biri olan Avropa məkanında enerjiyə tələbat azalacaq. Bununla da Avropada təqribən 50 milyardlıq qaz istehlakı aşağı düşəcək. Təbii olaraq isə qazın qiyməti də ucuzlaşacaq”.